Zobacz też: inne jednostki pływające o tej nazwie.

ARA San Juan (S-42)

„San Juan” w Mar del Plata w 2007 r.
Klasa	okręt podwodny
Typ	TR1700
Historia
Stocznia	Nordseewerke, Emden
Położenie stępki	18 marca 1982
Wodowanie	20 czerwca 1983
Armada de la República Argentina
Wejście do służby	19 listopada 1985
Zatonął	15 listopada 2017
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	2080 ton 2280 ton
Długość	65,93 m
Szerokość	7,3 m
Zanurzenie	6,5 m
Zanurzenie testowe	270 m
Rodzaj kadłuba	jednokadłubowy
Napęd
4 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 4940 kW (6720 KM) 1 silnik elektryczny o mocy 6600 kW (8980 KM), 1 śruba
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	15 węzłów 25 węzłów
Zasięg	12 000 Mm przy prędkości 8 węzłów na chrapach, 460 Mm przy prędkości 6 węzłów w zanurzeniu
Sensory
sonar STN Atlas CSU-3/4 radar nawigacyjny Calypso IV
Uzbrojenie
22 torpedy lub 34 miny
Wyrzutnie torpedowe	6 x 533 mm
Wyposażenie
system kierowania ogniem H.S.A. Sinbads, telefon podwodny, 2 peryskopy
Załoga	29
Multimedia w Wikimedia Commons

ARA San Juan (S-42) – okręt podwodny z lat 80. XX wieku, jedna z dwóch jednostek opracowanego w Niemczech dla Argentyny typu TR1700. Okręt zbudowano w stoczni Nordseewerke w Emden, gdzie został zwodowany 20 czerwca 1983 roku. Jednostkę przyjęto do służby w Armada de la República Argentina 19 listopada 1985 roku. Okręt zaginął na południowym Atlantyku w listopadzie 2017 roku, w związku z czym wszczęto międzynarodową operację poszukiwawczo-ratowniczą. 16 listopada 2018 roku marynarka argentyńska ogłosiła informację, że szczątki jednostki zlokalizowano na wodach Oceanu Atlantyckiego u wybrzeży Półwyspu Valdés na głębokości 800 m.

ARA „San Juan” należał do niemieckiego eksportowego typu TR1700, zaprojektowanego w biurze konstrukcyjnym stoczni Nordseewerke, konkurencyjnym w stosunku do należącego do Howaldtswerke-Deutsche Werft biura Ingenieurkontor Lübeck^[1]. Okręty te, znacznie większe od jednostek typu 209, charakteryzują się dużym zasięgiem umożliwiającym prowadzenie operacji morskich na otwartych wodach południowego Atlantyku i Pacyfiku^[2]. Planowano budowę sześciu jednostek, z których pierwsze dwie zwodowano w Niemczech; kolejne cztery miały powstać w argentyńskiej stoczni Astilleros Domecq García(inne języki) w Buenos Aires, jednak żadnej z nich nie ukończono^[1][3].

„San Juan” został zamówiony przez rząd Argentyny 30 listopada 1977 roku i zbudowany w stoczni Nordseewerke w Emden (numer budowy 465)^[4][5] . Stępkę okrętu położono 18 marca 1982 roku, a zwodowany został 20 czerwca 1983 roku^[6][7].

„San Juan” był dużym okrętem podwodnym konstrukcji jednokadłubowej o długości całkowitej 65,9 metra, szerokości 7,3 metra (8,36 metra nad statecznikami) i zanurzeniu 6,5 metra^[5] [6]. Kadłub miał długość 47,44 metra i średnicę 7,3 metra^[6]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 2080 ton (bez zbiorników balastowych), a w zanurzeniu – 2280 ton^[6][a].

Okręt napędzany był na powierzchni i w zanurzeniu przez trakcyjny silnik elektryczny prądu stałego Siemens 1H4525 o mocy 6600 kW (8980 KM) przy 200 obr./min^[5] [8], zasilany z ośmiu baterii akumulatorów po 120 ogniw o łącznej pojemności 11 900 Ah (w ciągu czasu rozładowania wynoszącego 10 godzin)^[9], ładowanych przez generatory o mocy po 1100 kW, poruszane czterema czterosuwowymi, 16-cylindrowymi silnikami wysokoprężnymi MTU 16V 652 MB80 o łącznej mocy 4940 kW (6720 KM)^[5] [6]. Jednowałowy i jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 15 węzłów na powierzchni i 25 węzłów w zanurzeniu (na chrapach 13 węzłów)^[2][6]. Zasięg wynosił 12 000 Mm przy prędkości 8 węzłów na chrapach i 460 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu (lub 20 Mm przy prędkości maksymalnej)^[10][11]. Zbiorniki mieściły maksymalnie 314 ton paliwa^[6]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 270 metrów, a autonomiczność 30 dób^[4][6].

„San Juan” wyposażony był w sześć dziobowych wyrzutni torped kalibru 533 mm, z łącznym zapasem 22 torped (lub 34 min)^[6][12]. Jednostka mogła przenosić torpedy typu SST-4(inne języki) lub Mark 37^[12]. Na okręcie zainstalowany był automat ładowania torped, zdolny przeładować wyrzutnie w czasie 50 sekund ^[11][12]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało radar nawigacyjny Thomson-CSF Calypso IV, telefon podwodny, system kierowania ogniem (przelicznik torpedowy) H.S.A. Sinbads, sonar STN Atlas(inne języki) CSU-3/4, bierne urządzenie pomiaru odległości Thomson Sintra DUUX-5 oraz bojowy system przeciwdziałania elektronicznego (ECM) Sea Sentry III^[6][12]. Prócz tego okręt miał dwa peryskopy, dwie tratwy ratunkowe, ponton i kotwicę^[6].

Załoga okrętu składała się z 8 oficerów oraz 21 podoficerów i marynarzy (na okręcie znajdowało się 12 rezerwowych koi dla maksymalnie 30 żołnierzy sił specjalnych)^[6][b].

19 listopada 1985 roku jednostkę pod nazwą ARA „San Juan” przyjęto do służby w Armada de la República Argentina^[4][9][c]. Początkowo okręt otrzymał numer taktyczny S-34, zmieniony następnie na S-42^[6].

W latach 2007–2011 „San Juan” przeszedł w krajowej stoczni 2007–2014 w stoczni Astilleros Domecq García remont kapitalny i modernizację, obejmującą m.in. wymianę silników, akumulatorów, peryskopów i chrap^[12][14]. W 2009 roku okręt bazował w Mar del Plata^[12]. Kolejny remont, który miał przedłużyć czas operacyjnego użycia jednostki o 30 lat, „San Juan” przeszedł w 2014 roku^[15] [16] .

Okręt zaginął na południowym Atlantyku 15 listopada 2017 roku podczas rejsu do Mar del Plata^[16] . Jego ostatnia znana pozycja to 46°44′S 60°08′W/-46,733333 -60,133333; okręt szedł wówczas z prędkością 5 węzłów kursem 15°^[17] . Na pokładzie okrętu znajdowały się 44 osoby^[13] . Jednostką dowodził capitán de fragata (komandor porucznik) Pedro Martín Fernández, w składzie załogi znajdowała się również pierwsza Argentynka służąca na pokładzie okrętu podwodnego – teniente de navío (kapitan) Eliana María Krawczyk, zajmująca stanowisko dowódcy działu uzbrojenia^[18] [19] .

Władze argentyńskie rozpoczęły akcję poszukiwawczo-ratowniczą, do której zaangażowano okręty nawodne i lotnictwo, a wsparcia udzieliły także inne kraje, między innymi Stany Zjednoczone (samolot Lockheed P-3 Orion należący do NASA) i Wielka Brytania. Akcję skupiono na obszarze na wschód od Zatoki San Jorge(inne języki), a następnie dalej na północ i wschód^[13] [20] . W początkowym okresie poszukiwania odbywały się w bardzo trudnych warunkach pogodowych^[20] .

17 listopada Argentyna skierowała do akcji ratowniczej wszystkie dostępne jednostki i ogłosiła, że przyjmie pomoc ze strony kolejnych państw^[13] . W sobotę 18 listopada odebrano sygnały, które początkowo uznano za dowód, że „San Juan” jest na powierzchni i próbuje nawiązać łączność satelitarną z lądem, lecz ostatecznie okazało się, że sygnały te nie pochodziły z zaginionej jednostki^[21] [22] .

20 listopada pojawiły się informacje, że amerykański samolot patrolowy P-8 Poseidon zaangażowany w akcję ratowniczą oraz dwa argentyńskie okręty nawodne wychwyciły odgłosy, które mogły pochodzić z okrętu podwodnego^[22] . Wkrótce stwierdzono jednak, że odgłosy te nie pochodzą z „San Juana” i że są one najprawdopodobniej „dźwiękiem biologicznym”^[23] . Fałszywymi tropami okazały się też flary dostrzeżone 21 listopada^[20] .

23 listopada okręt uznano za utracony, a rodziny marynarzy poinformowano o śmierci krewnych. Jako prawdopodobny moment jego utraty wskazano 15 listopada, krótko po wykryciu podwodnej eksplozji, która – jak oceniono – nastąpiła na pokładzie „San Juana”^[24] [25] . W następstwie utraty okrętu sędzia federalna Caleta Olivia, Marta Yáñez, wydała nakaz zabezpieczenia wszelkich dokumentów związanych z modernizacją znajdujących się w posiadaniu jej wykonawcy, przedsiębiorstwa CINAR^[26] .

Dziennik Clarín podał następującą listę jedenastu państw biorących udział w akcji^[27] :

• Brazylia,
• Chile,
• Francja,
• Kolumbia – samolot CASA CN-235^[28] ,
• Niemcy,
• Norwegia – dwa statki, „Skandi Patagonia” i „Sophie Siem”, należące do norweskich przedsiębiorstw zajmujących się obsługą platform wiertniczych^[29] ,
• Peru – samolot Fokker 60(inne języki)^[28] ,
• Stany Zjednoczone – samoloty patrolowe US Navy i NASA oraz personel i sprzęt ratowniczy wchodzący w skład Undersea Rescue Command, przetransportowany samolotami C-17 i C-5; do Argentyny wysłano między innymi komorę ratunkową i autonomiczne pojazdy podwodne^[20] [29] ,
• Urugwaj – samolot Beechcraft B-200 przebazowany do bazy lotnictwa morskiego Comandante Espora^[30] ,
• Wielka Brytania – do akcji skierowano Submarine Parachute Assistance Group(inne języki), samolot C-130 Hercules, okręt badawczy HMS „Protector” i patrolowiec HMS „Clyde”(inne języki), a dodatkowe wyposażenie i personel przywieziono na pokładzie Voyagera KC2^{[20] [28] [31]} ,
• Włochy.

Ponadto prezydent Rosji Władimir Putin zaproponował wsparcie akcji ratowniczej rosyjskim okrętem oceanograficznym^[32] .

16 listopada 2018 roku Armada de la República Argentina opublikowała informację, że szczątki zaginionego okrętu zlokalizowano w wodach Oceanu Atlantyckiego na wysokości Półwyspu Valdés w argentyńskiej Patagonii, na głębokości 800 metrów^[33] [34] . Identyfikacji okrętu dokonano dzięki zdalnie sterowanemu pojazdowi podwodnemu z amerykańskiego statku „Seabed Constructor”(inne języki) firmy Ocean Infinity^[34] .

• Eitan Abramovich, Carlos Reyes: Noises detected in Argentine sub search disappoint. AFP, 2 listopada 2017. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).
• British Broadcasting Company: Argentina submarine: ARA San Juan found. BBC, 2018-11-17. [dostęp 2018-11-17]. (ang.).
• Buscan a un submarino argentino perdido a la altura de Puerto Madryn. infobae.com, 16 listopada 2017. [dostęp 2017-11-18]. (hiszp.).
• Hartmut Ehlers. Niemieckie okręty podwodne po II wojnie światowej. Część VII. „Okręty Wojenne”. Nr 3 (119), 2013. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
• Hartmut Ehlers. Niemieckie okręty podwodne po II wojnie światowej. Część IX. „Okręty Wojenne”. Nr 5 (121), 2013. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
• Ivan Gogin: SANTA CRUZ submarines (1984-1985). Navypedia. [dostęp 2019-01-07]. (ang.).
• Łukasz Golowanow: ARA San Juan: Voyager w Argentynie i skandaliczne słowa polityka. konflikty.pl, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23].
• Łukasz Golowanow: ARA San Juan wciąż poszukiwany. Pomagają Royal Navy i NASA. konflikty.pl, 18 listopada 2017. [dostęp 2017-11-18].
• Łukasz Golowanow: Poszukiwania ARA San Juan: jednak nie było prób łączności. konflikty.pl, 20 listopada 2017. [dostęp 2017-11-20].
• Łukasz Golowanow: Poszukiwania ARA San Juan: już nie ma nadziei, okręt zatonął. konflikty.pl, 23 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23].
• Łukasz Golowanow: Poszukiwania San Juana: pogoda lepsza, czasu coraz mniej. konflikty.pl, 21 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23].
• Alan Soria Guadalupe: Eliana, la primera mujer submarinista a quien le dicen „la Reina de los mares”. lanacion.com.ar, 20 listopada 2017. [dostęp 2017-11-21].
• Federico Rivas Molina: La Armada argentina confirma que el ruido detectado no pertenece al submarino perdido. elpais.com, 21 listopada 2017. [dostęp 2017-11-21]. (hiszp.).
• John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1986-87. London: Jane’s Publishing Company Ltd, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).
• Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Natasha Niebieskikwiat: Submarino ARA San Juan: Macri habló con Putin y Rusia se suma a la búsqueda. clarin.com, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23]. (hiszp.).
• Natasha Niebieskikwiat: Submarino ARA San Juan: la Justicia ordenó preservar todos los documentos de la reparación de media vida. clarin.com, 24 listopada 2017. [dostęp 2017-11-24].
• Padre de tripulante del ARA San Juan: „Ya nos confirmaron que están todos muertos”. t13.cl, 23 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23]. (hiszp.).
• Tyler Rogoway: Frantic Search Underway For Missing Argentine Submarine (Updated). thedrive.com, 17 listopada 2017. [dostęp 2017-11-18]. (ang.).
• Tyler Rogoway: Missing Argentine Sub Supposedly Tried To Make Contact Seven Times On Saturday. thedrive.com, 19 listopada 2017. [dostęp 2017-11-19]. (ang.).
• Stephen Saunders (red.): Jane’s Fighting Ships 2004-2005. London: Jane’s Information Group Ltd, 2004. ISBN 0-7106-2623-1. (ang.).
• Stephen Saunders (red.): Jane’s Fighting Ships 2009-2010. London: Jane’s Information Group Ltd, 2009. ISBN 0-7106-2888-9. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
• Richard Sharpe (red.): Jane’s Fighting Ships 1988-89. London: Jane’s Publishing Company Ltd, 1988. ISBN 0-7106-0858-6. (ang.).
• Richard Sharpe (red.): Jane’s Fighting Ships 1990-91. London: Jane’s Defence Data, 1990. ISBN 0-7106-0904-3. (ang.).
• Matías Tercic: Se conocieron los nombres de 39 tripulantes del submarino ARA San Juan. infobae.com, 19 listopada 2017. [dostęp 2017-11-19]. (hiszp.).
• The Guardian: Submarine that vanished with 44 crew is found sunken in Atlantic. theguardian.com, 2018-11-17. [dostęp 2018-11-17].
• Joseph Trevithick: Despite a String of False Reports, Time Is Running Out To Find Missing Argentine Sub. thedrive.com, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).
• Últimas noticias del submarino ARA San Juan. clarin.com, 21 listopada 2017. [dostęp 2017-11-21]. (hiszp.).
• Irene Valiente: Argentina busca el submarino ARA 'San Juan', desaparecido desde el miércoles. infodefensa.com, 17 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23].
• Ben Werner: U.S. Navy Unmanned Undersea Teams Now Underway As Part of Argentine Submarine Search. USNI.org, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).