| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
22 |
| Kod pocztowy |
05-505[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WPI |
| SIMC |
0006988[5] |
Położenie na mapie gminy Prażmów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu piaseczyńskiego  | |
 51°56′54″N 21°03′19″E/51,948333 21,055278[1]
| |
Biały Ług – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, w gminie Prażmów[7][5].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa warszawskiego.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0006994 | Wysoczyn | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Po włączeniu Mazowsza do Królestwa Polskiego w XVI w. obszar, na którym w XIX wieku założono wieś Biały Ług zajmował zwarty kompleks leśny. Osadnictwo grupowało się w sąsiedztwie cieków wodnych. Nad Wągrodnicą (obecnie Zieloną, dopływem Jeziorki) położone były m.in. Wola Prażmowska, Wola Wągrodzka, Uwieliny i największa z nich Wągrodno. Od wschodu osadnictwo skupiało się wzdłuż rzeczki Czarnej: Czaplinek, Obrąb i nieistniejąca obecnie Wólka Obrębska. Enklawę śródleśną stanowiła tylko wieś Choszczna (dziś Chosna). Na południu, na skraju opisywanego lasu położone były: Pieczyska – wieś z kościołem parafialnym, Wola Pieczyska i Sułkowice. Na opisywanym terenie dominowała własność szlachecka.
Do połowy XIX w. obszar leśny należący do dóbr Wągrodno nie uległ uszczupleniu. Widoczne to jest na mapie opracowanej przez Kwatermistrzostwo Generalne Wojska Polskiego w latach 1822-1831, a ukończonej w latach 1833-1843 przez Oddział Korpusu Topografów armii rosyjskiej. Około połowy XIX wieku na terenie wykarczowanego lasu powstały wsie Gabryelin i Biały Ług. Nazwa drugiej miejscowości prawdopodobnie pochodzi od słowa ług, oznaczającego podmokłe tereny, zazwyczaj stanowiące najmniej dostępne części dziewiczego lasu. Około 1870 r. Gabryelin z przyległością Biały Ług posiadał status folwarku.
W 1888 r. Gabryelin z Białym Ługiem obejmowały 843 morgi lasu, 476 mórg gruntów ornych i ogrodów, 66 mórg pastwisk, 64 łąk i 30 mórg nieużytków. We wsiach były 2 budynki murowane i 19 drewnianych. Całe dobra Wągrodno liczyły wówczas 2504 morgi powierzchni. Biały Ług, stanowiący pod koniec XIX w. folwark przynależny w dalszym ciągu do dóbr Wągrodno, graniczył od północy z Gabryelinem, od wschodu z wsiami Ławki i Budy Sułkowskie, od południa z Wolą Pieczyską i Chosną, od zachodu z Wągrodnem.
Na początku XX w. właścicielem Wągrodna był Michał Ordęga. W 1903 r. oddzielił folwark Biały Ług od swego majątku, czego wyrazem było założenie osobnej hipoteki. W 1911 r. około 20 ha ziemi kupili włościanie korzystający z pożyczek Banku Ziemskiego Włościańskiego w Warszawie. Powstały 3 Towarzystwa Włościan: Biały Ług Litera A, Zaborówek i Wysoczyn. W 1918 r. Michał Ordęga sprzedał ponad 1 ha gruntu małżonkom Władysławowi i Mariannie Turczyńskim lub Turek. W tym samym roku ponad 3 ha nabyli Walenty i Antoni Woźniak. Spis ludności Polski, przeprowadzony 30 września 1921 r., obejmując opisywane miejscowości położone w gminie Wągrodno, używa w stosunku do Białego Ługu miana kolonia. Biały Ług według spisu liczył 14 budynków zamieszkanych przez 108 osób, Wysoczyn odpowiednio 7 i 44. W wymienionych wsiach mieszkali wyłącznie katolicy.
W drugiej połowie lat 50. wieś Biały Ług należała do Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Woli Wągrodzkiej. Po likwidacji gromady Wola Wągrodzka na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych Biały Ług znalazł się w gromadzie Uwieliny. Do wsi Biały Ług należał Wysoczyn.
Biały Ług związany jest od swego początku z Parafią Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Pieczyskach wchodzącej w skład dekanatu czerskiego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 4972
- ↑ Wieś Biały Ług w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-12-29], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2024-12-29].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 26 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Strona gminy, sołtysi
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ewa i Włodzimierz Bagieńscy, Historia wokół nas: Biały Ług i Gabryelin [w:] Co i jak w powiecie piaseczyńskim, nr 33, styczeń 2001
| Wsie | |
|---|---|
| Osady leśne | |
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
