Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Bereżnicy Wyżnej

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
w Bereżnicy Wyżnej
obecnie kościół
Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
	nr rej. A-356/96 z dnia 14.05.1996
	kościół filialny
	; Elewacja zachodnia
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Bereżnica Wyżna
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Wniebowstąpienia Pana Jezusa w Górzance
Wezwanie	Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (obecnie); św. Mikołaja Cudotwórcy
Historia
Data zakończenia budowy	1830 lub 1839
Data zamknięcia	1961
Data reaktywacji	1970
Poprzednie wyznanie	Kościół Greckokatolicki w Polsce do 1947
Fundator	Mikołaj Krajewski
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; wolno stojąca
	Położenie na mapie gminy Solina Bereźnica Wyżna, dawna cerkiew
	Położenie na mapie Polski Bereźnica Wyżna, dawna cerkiew
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Bereźnica Wyżna, dawna cerkiew
	Położenie na mapie powiatu leskiego Bereźnica Wyżna, dawna cerkiew
	49°21′14,28″N 22°21′48,32″E/49,353967 22,363422
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Bereżnicy Wyżnej – dawna drewniana filialna cerkiew greckokatolicka, znajdująca się w Bereżnicy Wyżnej, wzniesiona w pierwszej połowie XIX w.

Po 1947 po wysiedleniach ludności ukraińskiej cerkiew przejęta przez kościół rzymskokatolicki. Użytkowana jako kościół filialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny parafii w Górzance.

Historia

Cerkiew zbudowana została w roku 1830^[1] lub 1839^[2] przez cieślę Jana Hnatkowskiego z fundacji Mikołaja Krajewskiego w miejscu poprzedniej wzmiankowanej w 1756^[1]. Należała do parafii greckokatolickiej w Żernicy Wyżnej. Została odnowiona w 1902. W okresie wysiedleń w budynku stacjonowało wojsko. Po 1947 przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. W 1961 zamknięta przez Urząd do Spraw Wyznań w Rzeszowie. Przywrócona do kultu w 1970^[3].

Architektura i wyposażenie

Cerkiew w Bereżnicy Wyżnej jest świątynią orientowaną, o konstrukcji zrębowej, pozornie dwudzielną, z babińcem wtopionym w bryłę budowli. Od zachodu do świątyni dostawiony jest przedsionek o konstrukcji słupowej. Prostokątny babiniec i nawa jednakowej szerokości. Prezbiterium węższe, zbudowane na planie prostokąta. Od północy przylega do niego zakrystia. Nad babińcem, nawą i prezbiterium znajduje się czterospadowy, jednokalenicowy dach. Nad przedsionkiem i zakrystią dachy pulpitowe^[3].

We wnętrzu znajduje się duża część ikonostasu z XIX-wiecznymi ikonami, który przesunięty został na tylną ścianę prezbiterium. Część ikon skradziona została w latach 80. XX wieku. Do lat 70. XX wieku w cerkwi znajdował się fragment XVII-wiecznego ikonostasu z poprzedniej cerkwi. Ściany i strop ozdabia figuralna polichromia. W zakrystii znajduje się przedwojenne tabernakulum^[3].

Otoczenie cerkwi

Przed cerkwią, na jej osi, znajduje się drewniana dwukondygnacyjna dzwonnica o konstrukcji słupowej, nakryta dachem namiotowym. Wzniesiona w 1830. Znajdujący się w niej dzwon pochodzi z 1868^[3].

Przy cerkwi zlokalizowany jest cmentarz, na którym znajdują się groby lokalnych właścicieli ziemskich^[3].

Galeria

Widok ogólny
Dzwonnica
Elewacja frontowa

Przypisy

↑ ^a ^b StanisławS. Kryciński StanisławS., Cerkwie w Bieszczadach, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 49-50, ISBN 83-89188-39-2, ISBN 83-89188-38-4, OCLC 69495051 .
↑ Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2003, str. 183, ISBN 83-89188-08-2
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Bereżnica Wyżna (gm. Solina), [w:] KrzysztofK. Zieliński KrzysztofK. (red.), Leksykon drewnianej architektury sakralnej Podkarpacia. T. 1, A-Ł, Rzeszów: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia", 2011, s. 15, ISBN 978-83-61577-09-6, OCLC 838422019 [dostęp 2023-01-15] .

Bibliografia

Dmytro Błażejowśkyj, Istorycznyj szematyzm Peremyskoji Eparchiji z wkluczennjam Apostolśkoji Administratury Łemkiwszczyny (1828-1939), Lwów 1995, ISBN 5-7745-0672-X

[Krycinski-1] StanisławS. Kryciński StanisławS., Cerkwie w Bieszczadach, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 49-50, ISBN 83-89188-39-2, ISBN 83-89188-38-4, OCLC 69495051 .

[2] Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2003, str. 183, ISBN 83-89188-08-2

[:0-3] Bereżnica Wyżna (gm. Solina), [w:] KrzysztofK. Zieliński KrzysztofK. (red.), Leksykon drewnianej architektury sakralnej Podkarpacia. T. 1, A-Ł, Rzeszów: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia", 2011, s. 15, ISBN 978-83-61577-09-6, OCLC 838422019 [dostęp 2023-01-15] .

[1]

[2]

[3]