Cymbergaj

Ten artykuł od 2011-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Cymbergaj – towarzyska gra zręcznościowa, polegająca na odbijaniu monet na płaskiej powierzchni, przy użyciu linijki bądź grzebienia^[1] . Jest znana od wielu lat i posiada różnorakie warianty.

Nazwa cymbergaj jest spolszczoną formą dialektalnego wyrażenia z języka jidysz ci mir gaj – oznaczającego „do mnie idź” i nie jest ona odmieniana przez liczbę mnogą^[1] . Jest ona dziś także spotykana w gwarze lwowskiej, która jest podobna do ulicznej gwary baciarów^[2]. Współcześnie nazwa cymbergaj została także mylnie utożsamiona z Air Hockeyem.

Cymbergaj to gra z ponad stuletnią tradycją w Polsce. W każdej ze swych odmian był podwórkowo-szkolną grą, popularną szczególnie wśród dzieci i młodzieży w latach sześćdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Ślady tej popularności odnaleźć można m.in. w literaturze Adama Bahdaja czy Edmunda Niziurskiego. Współcześnie organizowane są nieoficjalne turnieje przez lokalne grupy wielbicieli tej gry, są to przede wszystkim turnieje indywidualne.

Podobną grą do cymbergaja szóstkowego jest czeska gra šprtec, znana dziś także pod nazwą hokej stołowy (ang. Billiard-Hockey)^[3] oraz węgierska gombfoci (wariant piłki guzikowej)^[4]. Obydwie te gry zrodziły się w tym samym czasie co cymbergaj i zdobyły popularność w wielu krajach.

Cymbergaj posiada wiele odmian, różniących się liczbą używanych monet, miejscem i zasadami rozgrywki. Może być zarówno grą indywidualną jak i zespołową. Czasami do gry, zamiast monet z grzebieniem/linijką używa się kapsli z otwieraczem do pojemnika z napojem, bądź guzików.

Monety są rozmieszczone w formie wierzchołków trójkąta, przy czym jedna z monet musi być przemieszczona pomiędzy dwiema pozostałymi za pomocą uderzenia; np. grzebieniem lub ołówkiem w taki sposób, żeby nie zetknąć się z pozostałymi oraz żeby utworzony w ten sposób trójkąt był jak najmniejszy. Ważne, by uderzać monety na przemian i w jak najkrótszym czasie. Przegrywa ten, kto monetą dotknie innej monety lub nie utworzy trójkąta (np. układ monet nie pozwoli przeciwnikowi na przemieszczenie jednej z nich pomiędzy pozostałymi).

Jest on równorzędną odmianą tej gry. Do gry także używa się trzech monet, jednak dwie z nich są stosowanie jako zawodnicy, a trzecia, znacznie mniejsza jako Piłka. Gra toczy się na boisku z zaznaczonym środkiem, polem karnym i bramkami jej celem jest strzelenie jak największej ilości goli przeciwnikowi, używając grzebieni do uderzania zawodników, tak by przesuwać nimi piłkę w kierunku bramki przeciwnika.

Ogólne zasady gry są przeniesione z piłki nożnej, z zachowaniem rzutów karnych, fauli, rzutów wolnych, rożnych etc.

Popularną, lecz zmienioną w znacznym stopniu odmianą gry, jest cymbergaj szóstkowy.

Każdy gracz ma do dyspozycji drużynę złożoną z sześciu monet, które rozstawia na boisku, natomiast piłkę stanowi 1 grosz. Gracze uderzają monety na przemian, a głównym celem jest wbicie grosza do bramki. Reguły gry wzorowane są na przepisach gry w piłkę nożną i odpowiednio przystosowane do cymbergaja. Wymiary boiska do cymbergaja szóstkowego są dokładnie takie jak do piłki nożnej, z tym że metry zostały zamienione na centymetry. Zawodnicy danej drużyny mają naklejone na górnej powierzchni monety papierowe koszulki w jednolitych barwach charakterystycznych tylko dla tej jednej drużyny. Gracz wybiera nazwę swojej drużyny, a zawodnicy-monety otrzymują nazwiska. Mecz w cymbergaju szóstkowym trwa 2 x 15 minut.

• gra w kapsle