Faryngalizacja

Ten artykuł od 2012-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Faryngalizacja (od grec. pharynx – ‘gardło’) – proces koartykulacyjny, polegający na utworzeniu podczas artykulacji dźwięku dodatkowego przewężania pomiędzy korzeniem języka a tylną ścianą gardła. Artykulacji tej można nauczyć się przesuwając nasadę języka do tyłu aż do momentu, gdy poczujemy napięcie mięśni, i nie rozluźniając ich starając się wypowiedzieć odpowiednią spółgłoskę zwykłą. Faryngalizacja nadaje spółgłosce dodatkowej barwy samogłoski [ɑ]. W transkrypcji IPA dźwięki faryngalizowane oznaczane są symbolem [ˁ] np. [tˁ].

Spółgłoski faryngalizowane występują m.in. językach afroazjatyckich (tzw. spółgłoski emfatyczne), jak również w niektórych językach kaukaskich (w czeczeńskim i ubychijskim), saharyjskich; w Nowym Świecie w językach na-dene i salisz;

W języku arabskim występują faryngalizowane spółgłoski przedniojęzykowe, w transliteracji na alfabet łaciński zapisywane literami z kropką u dołu:

• [tˁ], zapisywane literą ط ţā
• [dˁ], zapisywane literą ض ḍād
• [sˁ], zapisywane literą ﺹ ṣād
• [ðˁ], zapisywane literą ظ ẓā
• [lˁ], jako alofon spółgłoski [l] w wyrazie اﷲ [ʔɑlˁːɑːh] (Allah)

W niektórych wariantach języka arabskiego (np. marokańskim) występują dodatkowo:

• [rˁ]
• [zˁ]

Głoski te są zapożyczeniami z języków berberyjskich.

• Przykłady w dialekcie syryjskim języka arabskiego