Fosfosyderyt

Fosfosyderyt
	; czerwony fosfosyderyt na fioletowym strengicie z Bawarii w Niemczech
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Fe[PO]; 4·2H; 2O
Twardość w skali Mohsa	3,5–4
Przełam	nierówny/nieregularny
Łupliwość	dokładna/dobra wg {010}, niewyraźna
Pokrój kryształu	tabliczkowy, pryzmatyczny, botryoidalny
Układ krystalograficzny	jednoskośny
Klasa krystalograficzna	pryzmatyczna
Właściwości mechaniczne	kruchy
Gęstość	2,74–2,76 g/cm3
	Właściwości optyczne
Barwa	biała, różowa, fioletowa; bezbarwny, czerwona, brązowa, żółta, zielona
Rysa	biała
Połysk	szklisty, żywiczny
Współczynnik załamania	1,692–1,739 (dwuosiowy)
Inne	dwójłomność: 0,046 dyspersja (optyka): bardzo silna pleochroizm: widoczny; X = jasnoróżowy; Y = karminowo-czerwony; Z = bezbarwny
	Dodatkowe dane
Klasyfikacja Strunza	8.CD.05

Fosfosyderyt – rzadki minerał klasy fosforanów.

Właściwości

Krystalizuje w układzie jednoskośnym. Wykształca kryształy o pokroju cienko lub grubotabliczkowym^[1]. Występuje w skupieniach promienistych, gruzełkowych i jako naskorupienia^[1]. Jest minerałem kruchym, przezroczystym do półprzezroczystego^[2]. Posiada białą rysę i szklisty połysk. Częstymi zanieczyszczeniami w strukturze są glin i mangan^[2].

Występowanie

Występuje w pegmatytach bogatych w fosfor jako produkt przeobrażenia fosforanów pierwotnych^[1]. Towarzyszą mu strengit, leukofosfit, turkus, bermanit, strunzyt, stewartyt, laueit i rockbridgeit^[1]^[2]^[3].

Miejsce występowania

Występuje w Australii, Brazylii, Czechach, Francji, Niemczech, Portugalii, Hiszpanii, Chile i Stanach Zjednoczonych (Dakota Południowa, Maine, Kalifornia)^[2]^[3]. W Polsce spotykany w okolicach Świdnicy na Dolnym Śląsku^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ RupertR. Hochleitner RupertR., Minerały, kamienie szlachetne, skały, Multico Oficyna Wydawnicza, 15 kwietnia 2022, s. 236, ISBN 978-83-7073-816-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v Phosphosiderite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2025-06-12] (ang.).
↑ ^a ^b https://www.handbookofmineralogy.org/pdfs/phosphosiderite.pdf

[książka2-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ RupertR. Hochleitner RupertR., Minerały, kamienie szlachetne, skały, Multico Oficyna Wydawnicza, 15 kwietnia 2022, s. 236, ISBN 978-83-7073-816-7 .

[mindat-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v Phosphosiderite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2025-06-12] (ang.).

[:0-3] ttps://www.handbookofmineralogy.org/pdfs/phosphosiderite.pdf

[1]

[2]

[3]

czerwony fosfosyderyt na fioletowym strengicie z Bawarii w Niemczech
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Fe[PO] 4·2H 2O^[1]^[2]
Twardość w skali Mohsa	3,5–4^[1]^[2]
Przełam	nierówny/nieregularny^[1]^[2]
Łupliwość	dokładna^[1]/dobra wg {010}, niewyraźna^[2]
Pokrój kryształu	tabliczkowy^[1], pryzmatyczny, botryoidalny^[2]
Układ krystalograficzny	jednoskośny^[1]^[2]
Klasa krystalograficzna	pryzmatyczna^[2]
Właściwości mechaniczne	kruchy^[1]^[2]
Gęstość	2,74–2,76 g/cm³^[2]
Właściwości optyczne
Barwa	biała, różowa, fioletowa; bezbarwny^[1], czerwona, brązowa, żółta, zielona^[2]
Rysa	biała^[1]^[2]
Połysk	szklisty^[1], żywiczny^[2]
Współczynnik załamania	1,692–1,739 (dwuosiowy)^[2]
Inne	dwójłomność: 0,046^[2] dyspersja (optyka): bardzo silna^[2] pleochroizm: widoczny; X = jasnoróżowy; Y = karminowo-czerwony; Z = bezbarwny^[2]
Dodatkowe dane
Klasyfikacja Strunza	8.CD.05^[2]