Górka

część miasta Sobótki
Pałac w Sobótce-Górce
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wrocławski
Gmina	Sobótka
Miasto	Sobótka
W granicach Sobótki	31 grudnia 1959[1]
SIMC	0987302[2]
Strefa numeracyjna	(+48) 71
Kod pocztowy	55-050
Tablice rejestracyjne	DWR
Położenie na mapie Polski Górka
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Górka
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego Górka
Położenie na mapie gminy Sobótka Górka
Położenie na mapie Sobótki Górka
50°53′35″N 16°42′19″E/50,893145 16,705392

Górka (Gorca XIII w., niem. Gorkau) – zachodnia część miasta Sobótka na Dolnym Śląsku, do 1959 formalnie samodzielna wieś o nazwie Górka (do 1945 pod nazwą Zobten-Gorkau), położona u podnóża góry Ślęży.

Do 1954^[3] oraz od 1959^[1] w granicach Sobótki.

Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiego słowa górka oznaczającego małą górę^[4]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości wymienia Górka (kleiner Berg) zanotowaną w łacińskim dokumencie z 1108 roku podając jej znaczenie „Auf dem kleinen Berge” czyli po polsku „położona na małej górze” – górce^[4]. W innym miejscu nawiązał również do klasztoru znajdującego się w miejscowości „kloster auf dem kleinen Berge” czyli klasztor na małej górze"^[4].

Wzmiankowana w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie gdzie zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Gorka”^[5]. Polską nazwę miejscowości w formie Górka w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa. Podał, że w miejscowości znajdował się znany „ogród oraz piwowarnia”^[6].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[7]:

• pałac, tzw. „zamek” z pozostałościami klasztoru i kaplicą do kasaty w 1810 r., z poł. XIII w., z XVI wieku, przebudowany w XIX wieku; w którym obecnie znajduje się hotel, przy ul. Zamkowej. W 1121 ufundowano na miejscu obecnej budowli, znajdującej się na południowym skraju dawnej wsi, kaplicę dla zakonu kanoników regularnych św. Augustyna, sprowadzonych do Sobótki^[8]. Wieś Górka wymieniana jest w dokumentach księcia Henryka Brodatego z 1204 i 1208 roku w związku z decyzją o zwrocie posiadłości zakonowi. Nazwa wsi pojawiła się też w 1250 w dokumentach papieża Innocentego IV w związku z konsekracją nowego kościoła^[9]. W 1256 roku książę Bolesław Łysy napadł tam biskupa wrocławskiego Tomasza I Zarembę, którego wziął w niewolę^[10]. W 1316 wzmiankowano Pacuszkę, proboszcza z Górki, a w 1320 opata Henryka Calvusa, który uwięził w kościele opata Filipa (swego poprzednika) wraz z kapelanem. Mieszczące się w Górce probostwo kanoników zniszczone zostało przez husytów w 1428 i 1435. Odbudowę rozpoczęto w II połowie XV i kontynuowano w I połowie XVI wieku staraniem proboszczów Franciszka Kräzera i Walentego Äschiusa; do kaplicy dobudowana została część mieszkalna (1524–1553^[11], dalsza rozbudowa 1585, ponowna konsekracja w 1589). Opactwo splądrowane i zniszczone zostało podczas wojny trzydziestoletniej w latach 1618–1648. W 1736 otynkowane zostało wnętrze kościoła, a po sekularyzacji w 1810 zabudowania probostwa (oprócz samego kościoła, pełniącego rolę parafialnego) sprzedano (1812) w ręce prywatne Ernestowi von Luttwitz, który przeznaczył je na cele mieszkalne. W latach 1854 i 1868 kościół doczekał się remontu dachu i szczytów.Całość zabudowań mieszkalnych i gospodarczych sprzedana została w 1885 Eugeniuszowi von Kulmitz. Podjął on decyzję o całkowitej ich przebudowie w formie neorenesansowego zamku według projektu architekta wrocławskiego, Wilhelma Rheniusa; prace te wykonano w latach 1886–1891. Naprawy i remonty kompleksu dokonywane były w latach 1908, 1914 i 1928. W 1932 parafię i wyposażenie kościelne przeniesiono do nowego kościoła, a stary kościół zamieniono na magazyn; po II wojnie światowej remonty wykonywano w latach 1965, 1970 i 1973. Obecnie, po licznych przebudowach całości, zachowały się formy gotyckie i renesansowe, przesłonięte neorenesansowymi. Frontowa elewacja budynku z łamanego granitu z dodatkiem cegły, częściowo otynkowanego, skierowana jest ku południowi. Dawny XV-wieczny kościół znajduje się we wschodniej części obiektu, w części środkowej wieża powstała w latach 1524–1553, a dawny budynek gospodarczy z ok. 1558 w części zachodniej. Średniowieczna kaplica mieści się wewnątrz kompleksu, przy czym podczas prac konserwatorsko-remontowych natrafiono w jej pobliżu na resztki fundamentów wieży i murów, co mogłoby wskazywać na to, że w średniowieczu znajdował się tu także zamek
• budynek bramny
• oficyna
• wozownia
• browar, nieczynny, z poł. XIX w.

  

• ośrodek wychowawczy, z 1930 r.
• park.

– Strzelin – Pęcz – Piotrowice – Zielenice – Suchowice – Jordanów Śląski – Glinica – Winna Góra – Gozdnik – Przełęcz Sulistrowicka – Przełęcz Słupicka – Radunia – Przełęcz Tąpadła – Ślęża – Sobótka-Górka^[12]

• ColmarC. Grünhagen ColmarC., Regesten zur Schlesischen Geschichte, Breslau: Josef Max & KOMP., 1866  (niem.).

• Zamek w Sobótce-Górce – galeria zdjęć
• Zamek Sobótka - Schloss Gorkau na portalu polska-org.pl