Hotel Polonia w Poznaniu

Hotel Polonia
obecnie *szpital kliniczny*
	nr rej. 254 z 20.10.1984
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Adres	ul. Grunwaldzka 16-18
Typ budynku	hotel
Architekt	Jerzy Tuszowski
Kondygnacje	6
Powierzchnia użytkowa	12.148 m²
Rozpoczęcie budowy	1928
Ukończenie budowy	1929
Kolejni właściciele	Ministerstwo Obrony Narodowej
Obecny właściciel	Uniwersytet Medyczny
	Położenie na mapie Poznania Hotel Polonia; obecnie szpital kliniczny
	Położenie na mapie Polski Hotel Polonia; obecnie szpital kliniczny
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Hotel Polonia; obecnie szpital kliniczny
	52°24′20,5″N 16°54′06,0″E/52,405694 16,901667
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hotel Polonia w Poznaniu – okazały, zabytkowy gmach dawnego hotelu, o klasycznych formach, zlokalizowany w Poznaniu przy ul. Grunwaldzkiej 16-18 (róg Stolarskiej). Po wybudowaniu był największym hotelem w Polsce pod względem liczby łóżek. W latach 1945–2012 mieścił się w nim szpital wojskowy, a obecnie Szpital Kliniczny UM.

Geneza

Budynek wybudowano dla potrzeb hotelowych Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu - PeWuKi - wybudowano go według projektu Jerzego Tuszowskiego (współpraca - Kazimierz Ruciński) w rekordowym czasie 13 miesięcy i ukończono w początkach maja 1929. Pośpiech spowodowany był zbyt późną decyzją o budowie, zainspirowaną szacunkiem, że zabraknie około stu tysięcy miejsc noclegowych dla gości z Anglii (co ostatecznie nie miało miejsca). Projekt wykonano tak, żeby hotel po zakończeniu wystawy łatwo było przebudować na mieszkania z kuchniami i łazienkami^[2]. Posiadał 362 pokoje o 603 łóżkach oraz pełne zaplecze socjalne, pralnię, kuchnie, dwie windy, dziewięć klatek schodowych^[3], itp. Powierzchnia wynosiła 3.100 m², a kubatura 67.000 m³. Narożnik ulic Grunwaldzkiej i Stolarskiej zaakcentowano potężnym portykiem z czterema kolumnami jońskimi. Dziedziniec był zadaszony. Wystrój wnętrza zaaranżowano w stylu art déco.

Niektóre szczegóły budowy:

roboty murarskie - firma Czesława Kazimierza Leitgebera,
dachówki - firma Ludwika Thielmana,
nadzór prac budowlanych - Oskar Pohlman i Jerzy Tuszowski,
koszt budowy - 5 mln ówczesnych zł.

Zmiana funkcji i okolica

Po zakończeniu PeWuKi hotel przekształcono na budynek mieszkalny, były tu też biura Zarządu Miejskiego, a pod koniec II wojny światowej na szpital wojskowy^[4], którą to funkcję pełnił do 1 stycznia 2012. Od 2 stycznia funkcjonuje tam szpital kliniczny.

W trakcie prac budowlanych nieumiejętnie przemieszczona została strefa wejściowa, w sposób rozbijający aranżację elewacji, chociaż Władysław Czarnecki od początku uważał, że wejście zaprojektowano niewłaściwie, jako za małe i zbyt ciasne na hotel, a zbyt pompatyczne na dom czynszowy^[2].

W pobliżu znajdują się także inne ważne obiekty architektoniczne, po części związane z PeWuKą: Willa Flora (po drugiej stronie ulicy), kościół św. Michała Archanioła, Collegium Chemicum, Collegium Anatomicum, kamienica Bolesława Richelieu, tereny MTP, II Liceum Ogólnokształcące, dom oficerski i dawny dom kultury MO - Olimpia. W podwórzu stoi dawny budynek jeżyckiej straży pożarnej.

Dojazd

Dojazd zapewniają tramwaje linii 6, 13 i 15 do przystanku Matejki oraz autobus linii 64, tamże.

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolska [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 .
↑ ^a ^b Władysław Czarnecki, Wspomnienia architekta. Tom pierwszy. 1895-1930, opr. Hanna Grzeszczuk-Brendel, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2005, s.107-108, ISBN 83-89525-57-7
↑ Lech Ławicki, Architektura Poznania w latach 1927-1929, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1993, s.108, ISSN 0137-3552
↑ w 1945 obiekt pełnił funkcję wojskowego lazaretu, kolejno wojsk niemieckich (Lazaret II), radzieckich i polskich, źródło: Zdzisław Andrzejewski: Poznańskie szpitalnictwo wojskowe w latach 1945-2000, Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 2011, 368 s.

Bibliografia

Atlas architektury Poznania, JanuszJ. Pazder (red.), AleksandraA. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Poznań, 2008, s. 147, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366 .
Praca zbiorowa: Poznań - spis zabytków architektury, Wydawnictwo Miejskie Poznań 2004, s. 40-41, ISBN 83-89525-07-0
Kazimierz Sobkowicz: Architekci wielkopolscy – biogramy – dzieła – stowarzyszenia, cz.I, lata 1886–1939, wyd. Oddziału Poznańskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich Poznań 1988, s. 142-143, ISBN 83-00-02480-8
Poznań - atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz Poznań 2008, ISBN 978-83-7445-018-8

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolska [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 .

[wspo-2] Władysław Czarnecki, Wspomnienia architekta. Tom pierwszy. 1895-1930, opr. Hanna Grzeszczuk-Brendel, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2005, s.107-108, ISBN 83-89525-57-7

[3] Lech Ławicki, Architektura Poznania w latach 1927-1929, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1993, s.108, ISSN 0137-3552

[4] w 1945 obiekt pełnił funkcję wojskowego lazaretu, kolejno wojsk niemieckich (Lazaret II), radzieckich i polskich, źródło: Zdzisław Andrzejewski: Poznańskie szpitalnictwo wojskowe w latach 1945-2000, Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 2011, 368 s.

[1]

[2]

[3]

[4]

Hale i pawilony	Hala Reprezentacyjna Pałac Targowy Hala nr 1 Hala Przemysłu Ciężkiego Hala nr 4 Hala nr 8a Hala nr 9 Pawilon 10 (Ministerstwa Komunikacji) Pawilon 11 (Iglica) Pawilon 14b Pawilon 15 (d.23) Pawilon 34 (potem 102/103) Pawilon brytyjski Czteropak
Budynki administracyjne	Budynek administracyjny i Restauracja Belweder Pawilon 100 (Centrum Targowe) Wejście Wschodnie
Dawne obiekty wystawowe	Collegium Anatomicum Collegium Chemicum Hala Betonowa Pawilon Ceramiki Budowlanej Pawilon Polonji Zagranicą Pałac Wychowania Fizycznego i Opieki Społecznej
Dawne obiekty towarzyszące	DS Hanka Fontanna w Parku Wilsona Hotel Polonia Nowy Browar Poznański Szkoła na Boninie w Poznaniu
Obiekty nieistniejące	Restauracja i Dancing Hala 14 Pawilon 14a Pawilon 15 Pawilon 17 (6a) Hala nr 19 Hala nr 20 Pawilon USA Wieża Górnośląska Parasol Pawilony obsługi targów (potem Osiedle Vesty)