Improwizowana bateria artylerii OORP Czapla i Żuraw – polska dwudziałowa improwizowana bateria artylerii przeciwdesantowej kalibru 75 mm Schneider wz. 1897, utworzona ze zdemontowanych armat z pokładu minowców OORP "Czapla" i "Żuraw" ustawiona na wschód od wejścia do portu w Jastarni, Półwyspu Helskiego (od strony zatoki). Wchodziła w skład Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej, Rejonu Umocnionego Hel.

W dniu 2 września 1939 roku z uwagi na nieosiągnięcie przez oba minowce pełnej gotowości bojowej dowództwo Morskiej Obrony Wybrzeża podjęło decyzję o rozbrojeniu OORP "Czapla" i "Żuraw". Z pozyskanych w ten sposób będących na ich wyposażeniu dwóch armat kal. 75 mm Schneider wz. 1897 na podstawach morskich i podwójne nkm Hotchkiss kal. 13,2 mm wz.1930 od 3 września sformowano improwizowaną baterię artylerii przeciwdesantowej. Baterię usytuowano na wschód od wejścia do portu w Jastarni, wymontowaną broń maszynową wykorzystano do obrony przeciwlotniczej portu w Jastarni i stanowisk baterii^[1]. Stan osobowy baterii i obsługi armat jak i broni maszynowej pochodził z załóg minowców OORP "Czapla" i "Żuraw"^[2]. Określenie działalności bojowej baterii jest niemożliwe z uwagi na brak dokumentów i relacji. Ze szczątkowych relacji innych osób ustalono jedynie, że bateria prawdopodobnie stoczyła walki z niemieckimi jednostkami pływającymi:

• 14 IX w godz. 8.44 - 9.08 niemiecki trałowiec M 8 i kuter trałowy R 21 ostrzelały polski patrol piechoty w pobliżu Chałup, w odpowiedzi na ostrzał, podwójny nkm z ORP "Żuraw" ostrzelał niemieckie okręty, rezultat niewiadomy^[3],
• 25 IX w godz. 10.04 - 10.45 wspólnie z bateriami nr 32, 41 i 44 ostrzelała zespół trałujący 5. H.S.-Flotille (5 Flotylla Ochrony Portów), pod osłoną torpedowca T 196, jednostki niemieckie wycofały się pod osłoną zasłony dymnej^[4].

• Waldemar Nadolny: Artyleria nadbrzeżna. Wielki Leksykon Uzbrojenia Wrzesień 1939. Tom 69. Edipresse Polska S.A., 2015. ISBN 978-83-7945-043-5.
• RomanR. Bąkowski RomanR., WaldemarW. Nadolny WaldemarW., W cieniu sławnej siostry, czyli nie tylko baterią „cyplową” polska artyleria nadbrzeżna w 1939 roku stała, „Morze Statki i Okręty Wydanie Specjalne” (4/2014), Warszawa: Magnum X, 2014, ISSN 1426-529X .
• AndrzejA. Bartelski AndrzejA., WaldemarW. Nadolny WaldemarW., Działania artyleryjskie na Wybrzeżu w czasie Wojny Polskiej 1939 roku, „Morze Statki i Okręty Wydanie Specjalne” (4/2014), Warszawa: Magnum X, 2014, ISSN 1426-529X .