Infrastruktura – podstawowe urządzenia i systemy służące państwu, miastu lub innym obszarom, w tym usługi i urządzenia niezbędne do poprawnego funkcjonowania. Infrastruktura składa się z publicznych i prywatnych usprawnień fizycznych, takich jak drogi, koleje, mosty, tunele, zaopatrzenie w wodę, kanały ściekowe, sieci elektryczne i telekomunikacja (w tym łączność z Internetem i prędkości łączy szerokopasmowych).
Cechy infrastruktury
[edytuj | edytuj kod]- służebny charakter – świadczy usługi dotyczące obsługi sfery produkcyjnej bądź konsumpcyjnej;
- bryłowatość urządzeń – oznacza, iż istnieje konieczność tworzenia całych obiektów od razu ze względu na kwestie ekonomiczne oraz technologiczne, nie da się ich budować etapami;
- wysoka kapitałochłonność – tworzenie urządzeń infrastruktury pociąga za sobą konieczność ponoszenia znacznych kosztów, które ze względu na bryłowatość zwracają się dopiero w długim okresie;
- skokowy sposób powstawania kosztów – oznacza, iż koszty infrastruktury rosną co pewien czas jako konsekwencja niepodzielności urządzeń infrastruktury
- długowieczność – czas użytkowania urządzeń infrastruktury jest bardzo długi;
- immobilność – nie da się przenosić urządzeń infrastruktury, zaś usługi świadczone przez urządzenia infrastruktury mogą być konsumowane na miejscu;
- urządzenia infrastruktury są względem siebie komplementarne, a nie substytucyjne.
Funkcje infrastruktury
[edytuj | edytuj kod]- transferowa – stwarza warunki przepływu w przestrzeni dóbr, energii oraz ludzi;
- usługowa – zaspokaja popyt na usługi zgłaszany poprzez sfery produkcyjną oraz konsumpcyjną;
- integracyjna – kształtuje więź społeczną, ekonomiczną i informacyjną w układach regionalnych;
- lokalizacyjna – poziom rozwoju infrastruktury na danym terenie świadczy o poziomie jego atrakcyjności (dostępność sieci transportowej, energii, zasobów wodnych itp.);
- akceleracyjna – poziom zagospodarowania infrastrukturalnego stanowi przesłankę rozwoju gospodarczego określonych regionów; rezerwa potencjału infrastruktury stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego danego obszaru.
Podział
[edytuj | edytuj kod]- infrastruktura społeczna
- infrastruktura techniczna
- Zaopatrzenie w:
- Prąd (elektrownie)
- Gaz (gazociągi)
- Ogrzewanie (ciepło)
- Wodę (wodociągi)
- Usuwanie
- Usuwanie śmieci
- Usuwanie ścieków, kanalizacja, oczyszczalnia ścieków
- Odzyskiwanie wartościowych materiałów
- Komunikacja
- Zaopatrzenie w:
- Infrastruktura transportowa
- Transport zbiorowy
- Transport po wodach terytorialnych (po rzekach i jeziorach)
- Transport morski (i oceaniczny)
- Transport kolejowy (infrastruktura kolejowa)
- Transport drogowy
- Transport lotniczy
- Lotniska
- Radiowe systemy nawigacyjne dla potrzeb transportu lotniczego i morskiego
- Transport indywidualny
- Transport zbiorowy
- Infrastruktura magazynowa
Klasyfikacja i podstawowy podział infrastruktury transportu
[edytuj | edytuj kod]Dwa podstawowe rodzaje klasyfikacji:
- infrastruktura o charakterze przestrzennym: liniowa i punktowa
- infrastruktura gałęziowa
Podstawowy podział infrastruktury transportu
- Podział według 1 rodzaju klasyfikacji:
- liniowa sieć transportowa obejmująca: drogi kołowe; drogi kolejowe i drogi wodne śródlądowe.
- punkty (węzły) transportowe: stacje kolejowe; terminale intermodalne; porty morskie; porty wodne śródlądowe; porty lotnicze; centra logistyczne; przejścia graniczne.
- Podział według 2 rodzaju klasyfikacji:
- infrastruktura drogowa
- infrastruktura kolejowa
- infrastruktura morska
- infrastruktura wodna śródlądowa
- infrastruktura lotnicza
Elementy infrastruktury transportowej (liniowej i punktowej)
- Drogowa:
- drogi kołowe – infrastruktura liniowa,
- mosty,
- tunele,
- skrzyżowania (z innymi drogami i liniami kolejowymi),
- węzły drogowe (parkingi, place przeładunkowe, manewrowe, drogowe przejścia graniczne),
- sygnalizacja,
- urządzenia do pobierania opłat.
- Kolejowa:
- linie kolejowe (tory z podkładami) wraz z obiektami inżynieryjnymi (mosty, wiadukty, tunele, przepusty, przejazdy kolejowo-drogowe),
- urządzenia zabezpieczenia ruchu i łączności, sygnalizacja, sieć energetyczna (trakcja), sieć wodno-kanalizacyjna,
- stacje (osobowe i towarowe – łącznie z peronami, placami utwardzonymi etc.), terminale intermodalne, bocznice kolejowe, posterunki odgałęźne i odstępowe.
- Morska:
- morskie obszary brzegowe (przybrzeżne) – przyległe odcinki linii brzegowych,
- port morski z infrastrukturą: budowle hydro-techniczne (np. tory podejściowe, kanały), nabrzeża, place utwardzone (do przeładunków, składowania, magazynowania, parkowania etc.), tory kolejowe, miejsca postojowe, doki.
- Wodna śródlądowa:
- Lotnicza:
- „korytarze powietrzne” (po zainstalowaniu naziemnych urządzeń prowadzenia, nadzoru i kontroli ruchu),
- porty lotnicze z infrastrukturą, w tym pasy startowe,
- urządzenia nadzoru i kontroli ruchu,
- lądowiska