Jeżatka
| Atherurus | |||
| F. Cuvier, 1829[1] | |||
.jpg) Jeżatka azjatycka (Atherurus macrourus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | incertae sedis | ||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
jeżatka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Hystrix macroura Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Jeżatka[3] (Atherurus) – rodzaj ssaków z rodziny jeżozwierzowatych (Hystricidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Gambia, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Togo, Benin, Kamerun, Sudan, Gwinea Równikowa, Gabon, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Uganda i Kenia; być może Senegal i Tanzania) i Azji (Chiny, Indie, Bangladesz, Mjanma, Laos, Wietnam, Tajlandia i Malezja)[4][5][6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 365–600 mm, długość ogona 100–260 mm, długość tylnej stopy 68–80 mm, długość ucha 38–42 mm; masa ciała 1,5–4,3 kg[5][7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1829 roku francuski przyrodnik Frédéric Cuvier w haśle dotyczącym teriologii opublikowanym w słowniku nauk przyrodniczych[1]. Oryginalny opis nie obejmował żadnego gatunku, na gatunek typowy wyznaczono (późniejsze oznaczenie) jeżatkę azjatycką (A. macrourus).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Atherurus (Atherura): gr. αθηρ athēr ‘wąsy, ości u kłosa’; ουρα oura ‘ogon’[8].
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[9][7][4][3]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[3] | Podgatunki[5][4][7] | Rozmieszczenie geograficzne[5][4][7] | Podstawowe wymiary[5][7][b] | Status IUCN[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Atherurus africanus | J.E. Gray, 1842 | jeżatka afrykańska | gatunek monotypowy | Gwinea na wschód do południowego Sudanu Południowego, Uganda i wschodnia Kenia na południe do Angoli (Kabinda i laguna Carumbo) i wschodniej Tanzanii (jezioro Tanganika), również wyspa Bioko (Gwinea Równikowa); zakres wysokości: 0–3000 m n.p.m. | DC: 36–60 cm DO: 10–26 cm MC: 1,5–4,3 kg |
LC |
|
Atherurus macrourus | (Linnaeus, 1758) | jeżatka azjatycka | gatunek monotypowy | północno-wschodnie Indie na wschód do środkowej i południowej Chińskiej Republiki Ludowej (włącznie z wyspą Hajnan), na południe do półwyspowej Malezji (włącznie z kilkoma wyspami); być może Bangladesz | DC: 38–57 cm DO: 16–19,5 cm MC: 1,5–4,3 kg |
LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.
Opisano również gatunki wymarłe[11]:
- Atherurus garbo Wesselman, Black & Asnake, 2009[12] (Etiopia; miocen)
- Atherurus karnuliensis Lydekker, 1886[13] (Indie; plejstocen)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b F. Cuvier: Zoologie = Mammalogie. W: C. Sonnini (red.): Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 59. Strasbourg & Paris: F. G. Levrault & Le Normant, 1829, s. 483. (fr.).
- ↑ J.E. Gray. On the porcupines of the Older or Eastern Continent, with descriptions of some new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 15, s. 99, 1847. (ang.).
- ↑ a b c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 286. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 542. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e E. Barthelmess: Family Hystricidae (Old World Porcupines). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 323–324. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Atherurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-06].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 349. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 127, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-06]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-06]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Atherurus, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-14] (ang.).
- ↑ H.B. Wesselman, M.T. Black & M. Asnake: Small mammals. W: Y. Haile-Selassie & G. WoldeGabriel (redaktorzy): Ardipithecus kadabba: Late Miocene Evidence from the Middle Awash, Ethiopia. Berkeley (California): University of California Press, 2009, s. 112. ISBN 978-0-520-25440-4. (ang.).
- ↑ R. Lydekker: Indian tertiary & post-tertiary vertebrata. The fauna of the Kamul Caves. W: Geological Survey of India: Indian Tertiary and post Tertiary Vertebrata. T. 4. Cz. 2. Calcutta: Geological Survey Office, 1886, s. 154, seria: Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica. (ang.).
