Jerzy Pytlewski

Jerzy Stefan Pytlewski

„Świerszcz”

pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	10 lutego 1887 Kielce
Data i miejsce śmierci	20 maja 1939 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1911–1912 1914–1934
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 Pułk Ułanów Legionów Polskich 5 Pułk Ułanów Zasławskich 21 Pułk Ułanów Nadwiślańskich 2 Pułk Strzelców Konnych 6 Pułk Strzelców Konnych
Stanowiska	dowódca plutonu dowódca szwadronu z-ca dowódcy pułku dowódca pułku kawalerii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Jerzy Stefan Pytlewski, ps. „Świerszcz” (ur. 10 lutego 1887 w Kielcach, zm. 20 maja 1939 w Warszawie) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari.

Urodził się 10 lutego 1887 w Kielcach, stolicy ówczesnej guberni kieleckiej, w rodzinie Franciszka (1858–1936) i Stefani z Turowskich (1863–1938)^[1][2]. Był starszym bratem Zofii (1989–1895), Heleny (1893–1893), Aliny po mężu Szydłowskiej (1890–1927), Jana (1894–1894) i Tadeusza (1896–1962)^[1], rotmistrza Wojska Polskiego i kawalera Orderu Virtuti Militari.

Absolwent gimnazjum w Kielcach^[2]. W latach 1909–1911 żołnierz armii rosyjskiej^[2]. Student prawa Uniwersytetu w Dorpacie^[2]. Od 12 sierpnia 1914^[2] podczas I wojny światowej walczył w Legionach Polskich używając pseudonimu „Świerszcz”. Był dowódcą plutonu^[2] w 1 pułku ułanów Legionów Polskich. 5 marca 1915 awansował na podporucznika, a 1 listopada 1916 na porucznika^[3]. Od 1 czerwca 1915 pełnił funkcję komendanta szwadronu.

Szczególnie odznaczył się 7 sierpnia 1915 w czasie walk pod Jastkowem, gdzie „swoją nadzwyczajną odwagą wpłynął na pluton, który mimo ciężkiego terenu i przeważających sił wroga, osiągnął znaczny sukces. Podczas odwrotu znad Styru w 1916, zajmując wyznaczone mu stanowiska, swoją zdecydowaną postawą i umiejętnościami przyczynił się skutecznie do pomyślnego odwrotu I B. Leg. Pol.”^[2]. Za te czyny został odznaczony Orderem Virtuti Militari^[2].

W lutym i marcu 1917 w Ostrołęce był wykładowcą artylerii i fortyfikacji na kawaleryjskim kursie oficerskim. Po kryzysie przysięgowym w 1917 internowany w Beniaminowie^[2]. Po zwolnieniu w Polskiej Sile Zbrojnej. Od listopada 1918 w szeregach odrodzonego Wojska Polskiego brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej^[2].

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 37. lokatą w korpusie oficerów jazdy^[4]. W 1923 pełnił służbę w Oddziale Szkolnym Centralnej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu, pozostając oficerem nadetatowym 21 pułku Ułanów Nadwiślańskich^[5]. 26 listopada 1923 został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 2 pułku strzelców konnych w Hrubieszowie^[6]. 1 grudnia 1924 awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 7. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[7][8].

23 czerwca 1926, po tragicznej śmierci pułkownika Konstantego Obidzińskiego, powierzono mu pełnienie obowiązków dowódcy 6 pułku strzelców konnych w Żółkwi^[9][10]. 1 stycznia 1929 awansował na pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 i 1. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[11][12][13]. 30 marca 1934 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska z pozostawieniem bez przynależności służbowej i równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII we Lwowie^[14]. Z dniem 31 lipca 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[15].

Zmarł 20 maja 1939 w Warszawie^[16]. Cztery dni później został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Starym w Kielcach (kwatera 13B).

Od 12 sierpnia 1913 był żonaty z Władysławą z d. Kula (1886–1961)^[1], nie miał dzieci^[2].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5408 (17 maja 1922)^[17][18]
• Krzyż Niepodległości (16 września 1931)^[19][20]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[21][22]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[23][24]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.