| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
644[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
10-687[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NOL |
| SIMC |
0486570 |
Położenie na mapie gminy Purda  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |
 53°46′07″N 20°33′43″E/53,768611 20,561944[1]
| |
Klebark Mały (niem. Klein Kleeberg) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś powstała w 1587 r. w wyniku podziału Klebarka na Klebark Wielki i Klebark Mały, w trakcie nowej kolonizacji wsi, położona ok. 3 km na północny zachód od Klebarka Wielkiego, przy drodze do Olsztyna. We wsi znajduje się dawny budynek szkoły (podlega ochronie zabytkowej), stare budownictwo wiejskie, dwie zabytkowe kapliczki oraz stanowisko archeologiczne na południe od wsi.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wcześniej w miejscu Klebarka znajdowała się osada pruska (jeszcze na przełomie XIV i XV wieku większość mieszkańców stanowili Prusowie). W dokumentach Klebark wspominany jest już w roku 1352. Klebark (Cleberg) lokowany był w 1357 roku przez Kapitułę Warmińską na prawie chełmińskim, na 60 włókach (około tysiąc ha). Należało do niej Jezioro Klebarskie (271,22 ha) wówczas zwane Amelung. Zasadźcą był Prus Johannes. Zasadźca otrzymał 8 wolnych łanów a osadnicy 52 łany z 14 okresem wolnizny (okresu wolnego od opłat czynszowych). W XV wieku, podczas wojny trzynastoletniej, wieś uległa całkowitemu zniszczeniu (w 1455 r.).
Po zniszczeniach i wyludnieniu z czasów wojny polsko-krzyżackiej akcję rekolonizacyjną w 1517 r. i 1521 r. prowadził Mikołaj Kopernik (jako administrator kapituły warmińskiej, rezydujący w Olsztynie). Osadnicy pochodzili z terenów Polski. Jednakże osadnictwo organizowane było w dwóch miejscach, w wyniku czego dokonał się podział na dwie osobne wsie: Klebark Wielki (zwany też Starym – Alt Cleberg) i Klemark Mały ((zwany też Nowym Klebarkiem – Neti Cleberg). Kapituła warmińska przywilejem z 4 września 1587 r. usankcjonowała podział na dwie równe części, po 30 łanów każda, w tym po 4 łany sołeckie. Współczesna nazwy wsi (Klebark Mały i Wieki) ukształtowały się w XVII w.
Pod jedną z kapliczek został pochowany mieszkaniec Klebarka Małego, zabity przez żołnierzy radzieckich w 1945 r.[4] Zachowała się lastrikowa rama, wskazująca na dawny pochówek.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Georg Kellmann, „Historia parafii Klebark Wielkim jej wiosek i okolic”, Wyd. Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007, ISBN 978-83-918968-1-5
- Klebark Wielki – Historia Klebarka. klebark.pl, 2007-02-21. [dostęp 2012-05-10]. (kopia z Internet Archive)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 53603
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 480 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wacław Krukowski „Czytelnicy piszą o kapliczkach warmińskich”, Gazeta Olsztyńska, nr 199 (17334) str. 26
