Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny na Juście
 nr rej. 82 z 9.01.1969[1]
| |||||||||
| kościół pomocniczy | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Łososina Dolna  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |||||||||
 49°43′27,2″N 20°38′29,5″E/49,724222 20,641528
| |||||||||
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny na Juście – drewniany, zabytkowy kościół z XVII w., znajdujący się na przełęczy św. Justa (ok. 400 m n.p.m.) w Tęgoborzu, w gminie Łososina Dolna w powiecie nowosądeckim. Wznosi się tuż nad drogą krajową nr 75 Brzesko - Nowy Sącz.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Obecny kościół pod wezwaniem Narodzenia NMP na przełęczy (pospolicie: na Górze) św. Justa został zbudowany w 2. połowie XVII w., po przejęciu przez braci polskich istniejącego klasztoru i kościoła w Tęgoborzu, a rozbudowany w wieku XVIII. Według legendy wzniesiono go w miejscu, w którym znajdowała się pustelnia św. Justa. Z kolei zapisana w 1728 r. tradycja głosi o tym miejscu, że tu miał stać pierwotny, „macierzysty” kościół parafialny Tęgoborza, zniszczony przez Tatarów w XIII w., a po nim kolejny, zbudowany w 1400 r. Niektóre obiekty w obecnym kościółku rzeczywiście są pozostałościami z jakichś starszych świątyń.
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Budowla wzniesiona na zrąb, jednonawowa, bezwieżowa. Oszalowana pionowymi deskami. Prezbiterium węższe od nawy, zamknięte trójbocznie, przylega do niego niewielka zakrystia. Nawa wraz z prezbiterium nakryte wspólnym dachem jednokalenicowym. Od frontu dobudowany niższy przedsionek, kryty dachem dwuspadowym, z sygnaturką na kalenicy.
Ołtarz główny barokowy. W ołtarzu głównym znajduje się wykonana w 2. poł. XVII w. kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, tzw. Matka Boska Juściańska. Z tego samego czasu (1677 r.) pochodzi obraz świętego pustelnika Justa-Jodoka, znajdujący się w ołtarzu, prezentujący styl ludowego baroku[2]. U stóp świętego dostrzegamy wizerunki wdzięcznych św. Justowi fundatorów tego obrazu. W kościele znajduje się też gotycka rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem z XV w. oraz gotycka chrzcielnica kamienna z herbami z początku XVI w. Pozostałe sprzęty drewniane pochodzą z XVIII lub XIX w.
W kościele na Juście czci się Narodzenie NMP, dlatego święto odpustowe na Juście obchodzone jest 8 września. Otoczenie tej kaplicy zostało rozbudowane i dostosowane do większych uroczystości w 1995, za staraniem ks. dra Eugeniusza Krężla.
Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej woj. małopolskiego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2019-08-12].
- ↑ Wg tablicy informacyjnej przed kościołem.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gacek Dariusz: Beskid Wyspowy. Przewodnik, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2012, ISBN 978-83-62460-25-0;
- Matuszczyk Andrzej: Beskid Wyspowy, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2001, ISBN 83-85557-86-5.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny na Przełęczy św. Justa. [w:] Szlaki turystyczne Małopolski [on-line]. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie. [dostęp 2019-08-11].
