Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Kolonowskie (ujednoznacznienie).

Kolonowskie

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Kościół pw. Niepokalanego Serca Maryi
Herb
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	strzelecki
Gmina	Kolonowskie
Prawa miejskie	1973
Burmistrz	Norbert Koston
Powierzchnia	55,67[1] km²
Populacja (01.01.2024) • liczba ludności • gęstość	3207[1] 57,6 os./km²
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	47-110
Tablice rejestracyjne	OST
Położenie na mapie gminy Kolonowskie Kolonowskie
Położenie na mapie Polski Kolonowskie
Położenie na mapie województwa opolskiego Kolonowskie
Położenie na mapie powiatu strzeleckiego Kolonowskie
50°39′11″N 18°23′20″E/50,653056 18,388889
TERC (TERYT)	1611034
SIMC	0965631
Urząd miejski ul. Księdza Czerwionki 39 47-110 Kolonowskie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Kolonowskie (dodatkowa nazwa w j. niem. Colonnowska, w latach 1936–1945 Grafenweiler^[2], śl. Kolōnowska) – miasto na Górnym Śląsku, w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, położone nad Małą Panwią, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kolonowskie. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do dawnego woj. opolskiego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 3207 mieszkańców^[1].

Pod względem fizycznogeograficznym, miasto Kolonowskie położone jest w pasie Nizin Środkowopolskich. Położone jest w makroregionie Niziny Śląskiej oraz w mezoregionie Równiny Opolskiej^[3][4].

Przez miejscowość przepływa rzeka Mała Panew oraz jej dopływ Bziniczka uchodząca do Małej Panwi w Kolonowskiem^[5].

W okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936–1945, miejscowość nosiła nazwę Grafenweiler^[6].

Na terenie Kolonowskiego działają m.in.: ośrodek zdrowia, placówki handlowe i zakłady rzemieślnicze, biblioteka publiczna, przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum, Miejsko-Gminne Centrum Kulturalno-Sportowe wraz z boiskiem, kręgielnia, klub piłkarski KS Unia Kolonowskie, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, koło Mniejszości Niemieckiej, orkiestra dęta, koło Polskiego Związku Wędkarskiego, koła łowieckie „Leśnik” i „Daniel”, oddział Polskiego Związku Hodowców Gołębi Pocztowych, Rodzina Kolpinga, Caritas parafialny i koło przyjaciół Hochdahl–Cergy–Kolonowskie.

W roku 1780 właściciel ziem hrabia Filip Colonna zlecił wybudowanie huty wraz z wielkim piecem nad rzeką Brzinitzka (Bziniczka), będącej prawym dopływem rzeki Malapane (Mała Panew). Datę tę uważa się za początek istnienia Kolonowskiego^[7]. Powstała osada była jedną z wielu wzdłuż biegu Małej Panwi. Innymi założonymi przez Colonnę były m.in. Haraszowskie, Spórok, Fosowskie i Świerkle^[8].

Wokół huty powstała mała osada robotnicza, która w roku 1797 przyjęła nazwę Colonnowska, od nazwiska swojego założyciela. Wybudowany kanał hutniczy łączył huty w Zawadzki (Zawadzkie), Colonnowska (Kolonowskie) i Vossowska (Fosowskie). Rzeka służyła natomiast do transportu towarów do Deschowitz (Zdzieszowice), gdzie przeładowywano towar i transportowano dalej Odrą. W roku 1805 powstał drugi wielki piec. W 1854 roku otwarto linię kolejową z Opola do Tarnowskich Gór^[9]. Po śmierci hrabiego majątek po nim odziedziczył Andreas Maria Graf von Renard, który przyczynił się do dalszej rozbudowy zakładów. Mimo wielkich starań zakłady w Colonnowska coraz bardziej traciły na znaczeniu. W 1921 roku zamknięto hutę, a w 1926 odlewnię^[9]. Budynki huty wyburzono, pozostał jedynie budynek dawnego jej biura, istniejący do dziś^[10].

W 1880 roku ruszyła nasycalnia drewna, obecnie: Kopgard Sp. z o.o. W 1907 roku, nowy właściciel ziemski, książę Christian Ernst zu Stolberg-Wernigerode wydał zlecenie na budowę fabryki kartonów (Kartonagenfabrik), istniejącej do dzisiaj pod nazwą Packprofil Sp. z o.o. J.V. Produkcja ruszyła w 1908 roku^[11].

W 1933 roku została wybudowana kaplica i Kolonowskie odłączyło się od parafii Staniszcze Wielkie. W 1942 roku Kolonowskie stało się samodzielną parafią, a kościół pod wezwaniem Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny został wybudowany po wojnie i konsekrowany w roku 1954^[12].

W 1973 roku Kolonowskie otrzymało prawa miejskie. W granice miasta włączono wówczas osiedla Haraszowskie, Bendawice i Fosowskie^[9].

• Piramida wieku mieszkańców Kolonowskiego w 2014 roku^[13].

Przez miasto przebiegają dwie drogi wojewódzkie:^[14][15]

• 463 Bierdzany (DK45) - Ozimek (DK46) - Kolonowskie - Zawadzkie
• 901 Gliwice (DK78) - Pyskowice (DK94) - Zawadzkie - Kolonowskie - Dobrodzień (DK46) - Olesno

Na północy miasta przebiega również droga krajowa nr 46 klasy GP, o długości 270 km. Łączy ona DK33 w Kłodzku z DK78 w Szczekocinach^[14].

Przez Kolonowskie przejeżdżają drogi powiatowe:^[16][17]

• 1804O Strzelce Opolskie – Kolonowskie
• 1816O Kadłub – Spórok
• 1838O Staniszcze Wielkie – Staniszcze Małe
• 1839O Spórok – Staniszcze Małe
• 1844O Staniszcze Wielkie – Kolonowskie
• 1958O Myślina – Staniszcze Małe - Spórok

Przez tereny miasta przebiegają czynne linie kolejowe:^[16][17]

• 61 relacji Kielce – Fosowskie
• 144 relacji Tarnowskie Góry – Opole

Miasto posiada również stację kolejową^[18].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest dom – biura huty, ul. Leśna 8, drewniany, z k. XVIII w.^[19] W budynku tym znajduje się Izba Regionalna Historii Lokalnej w Kolonowskiem.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Kolonowskiem‎.

Gmina Kolonowskie

• Vossowska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 9 .
• Brzynicka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 429 .