Kongregacja ds. Wód

Święta Kongregacja do spraw Wód (łac. Aquarum Congregatio) – dawna kongregacja kardynalska Kurii Rzymskiej, zajmująca się problematyką regulacji biegu rzek i zaopatrzenia prowincjonalnych miast Państwa Kościelnego w wodę.

Kongregacja ds. Wód została utworzona po aneksji Ferrary przez Państwo Kościelne w 1598, jednak dokładna data jej utworzenia nie jest jasna. Z pewnością istniała już na początku pontyfikatu papieża Pawła V (1605–1621). Nie należy jej utożsamiać z Kongregacją ds. Dróg, Mostów i Wodociągów, utworzoną przez Sykstusa V w bulli Immensa Aeterni Dei z 1588. Początkowo została utworzona jako kongregacja doraźna, w celu rozwiązania sporu między Ferrarą a Bolonią o zaopatrzenie w wodę, rychło jednak nabrała stałego charakteru^[1]. W drugiej połowie XVII wieku na jej czele stał zawsze bratanek urzędującego papieża (jako superintendent generalny Państwa Kościelnego) lub kardynał sekretarz stanu. W 1817 została połączona z Kongregacją ds. Dróg. Istniała do 1847, gdy papież Pius IX zniósł ją w ramach generalnej reformy systemu rządów w Państwie Kościelnym.

W skład Kongregacji ds. Wód wchodziło zazwyczaj kilkunastu kardynałów, kapitan generalny Świętego Kościoła Rzymskiego, komisarz i skarbnik generalny Kamery Apostolskiej oraz sekretarz.

W ramach Kongregacji ds. Wód funkcjonowały dwie, formalnie wyodrębnione, kongregacje partykularne:

• Kongregacja ds. Bagien Pontyjskich – zajmująca się problematyką osuszania malarycznych Bagien Pontyjskich w Lacjum. Istniała już za pontyfikatu Urbana VIII, początkowo jako całkowicie samodzielna dykasteria, choć od początku miała wspólnego z Kongregacją ds. Wód sekretarza; najpóźniej w 1657 została włączona w struktury Kongregacji ds. Wód
• Kongregacja ds. Doliny Chiana – zajmująca się regulacją wód na obszarze Doliny Chiana na pograniczu z Wielkim Księstwem Toskanii.

• Francesco Barberini (1701–1738)
• Alessandro Albani (1738–1779)
• Guglielmo Pallotta (1779–1785)
• Carlo Livizzani (1785–1802)
• Antonio Maria Doria Pamphili (1802–1821)
• Fabrizio Dionigi Ruffo (1821–1827)
• Agostino Rivarola (1827–1833)
• Ludovico Gazzoli (1833–1843)
• Giovanni Serafini (1843–1846)
• Francesco Saverio Massimo (1846–1847)

• Gaetano Moroni, Dizionario di erudizione storico-ecclesiastica. Vol. XVI, Wenecja 1842, s. 152–156
• Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus congregationum, tribunalium et Collegiorum urbis 1629–1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991. ISBN 978-3451216534. Brak numerów stron w książce
• Salvador Miranda: The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-06-08]. (ang.).
• Girolamo Lunadoro, Relazione della corte di Roma, Viterbo 1641
• Giovanni Battista Da Luca, Relatio Curiae Romanae, Kolonia 1683