Kosmów

wieś
Widok ogólny (część północno-wschodnia miejscowości)
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	hrubieszowski
Gmina	Hrubieszów
Liczba ludności (2021)	320[2][3]
Strefa numeracyjna	84
Kod pocztowy	22-500[4]
Tablice rejestracyjne	LHR
SIMC	0889255[5]
Położenie na mapie Polski Kosmów
Położenie na mapie województwa lubelskiego Kosmów
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego Kosmów
Położenie na mapie gminy wiejskiej Hrubieszów Kosmów
50°43′13″N 24°00′53″E/50,720278 24,014722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kosmów (ukr. Космів) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Hrubieszów^[5][6].

Wieś starostwa hrubieszowskiego położona była w XVIII wieku w województwie bełskim^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Hrubieszów^[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 355 mieszkańców i była trzynastą co do wielkości miejscowością gminy^[9].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kryłowie^[10].

Wieś osadzona w wieku XIV. W roku 1388 wraz z całą ziemią bełską został przez Jagiełłę nadany książętom mazowieckim^[11]. W latach 1392–1431 wraz z Szychowicami i Cichobórzem należał do królewskich dóbr hrubieszowskich. W 1431 Jagiełło zwrócił go księciu Ziemowitowi V w nagrodę za jego udział w walkach ze zbuntowanym Świdrygiełłą, natomiast w 31 lat później wieś została włączona bezpośrednio do Korony Polskiej, wchodząc odtąd do starostwa hrubieszowskiego (aż do 1799 roku), choć położona była w pow. horodelskim woj. bełskiego. W XV i XVI stuleciu chłopi tej wsi płacili dziesięcinę kościołowi parafialnemu w Czerniczynie. Rejestr 1578 roku wykazywał tu 3¾ łana (63 ha) gruntów uprawnych, a także istniejącą karczmę. Dochód roczny wynosił 21 zł. Lustracja królewszczyzn z 1661–1665 roku stwierdzała: „Młyn tam był, ten zgorzał zapalony od Moskwy” (tj. spalony przez wojska moskiewsko-kozackie w latach 1655–1656). Wedle spisu ludnościowego z 1827 roku wieś liczyła 16 domów i 120 mieszkańców. Natomiast spis z 1921 roku (wówczas w gm. Kryłów) mówił o 69 domach oraz 400 mieszkańcach, w tym 19 Żydach i 367 Ukraińcach.

We wsi znajdowała się drewniana cerkiew prawosławna św. Aleksandra Newskiego z lat 80. XIX w.^[12], zniszczona w ramach akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej (1938)^[13]. W Kosmowie znajduje się również nieczynny cmentarz prawosławny^[14].

• Kosmów
• Kosmowo
• Kosmów-Kolonia