Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
3 grudnia 1936 |
Data i miejsce śmierci |
22 listopada 2014 |
profesor nauk humanistycznych | |
Specjalność: historia i religie Wschodu Starożytnego, kulturoznawstwo, kulturoznawstwo – orientalistyka, językoznawstwo, religioznawstwo | |
Alma Mater |
Uniwersytet Warszawski |
Profesura |
1987 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski; Wydział Orientalistyczny; Zakład Wschodu Starożytnego |
Maciej Norbert Popko (ur. 3 grudnia 1936 w Częstochowie, zm. 22 listopada 2014 w Warszawie)[1][2] – polski orientalista, hetytolog, doktor habilitowany, profesor zwyczajny w Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Taternik, alpinista, grotołaz, ratownik w Grupie Tatrzańskiej GOPR[3], organizator i kierownik polskich wypraw eksploracyjnych w góry Azji.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Maturę zdał w II Liceum Ogólnokształcącym im. Romualda Traugutta w Częstochowie. Odbył studia włókiennicze w Łodzi, a w latach 1958–1963 studiował filologię w Warszawie, gdzie zatrudnił się na Uniwersytecie Warszawskim. Naukowo zajmował się przede wszystkim starożytną Anatolią. Doktoryzował się w 1968, profesorem nadzwyczajnym został 30 października 1987, a zwyczajnym w 1992. Pracował na Wydziale Orientalistycznym. Był jednym z najważniejszych światowych autorytetów w zakresie historii i języka Hetytów. Był członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN, któremu przewodniczył w latach 1990–1992[4]. Został pochowany w Warszawie, na Cmentarzu Północnym (Wólka Węglowa)[3].
Działalność wspinaczkowa
[edytuj | edytuj kod]Działał w Klubie Wysokogórskim, Stołecznym Klubie Tatrzańskim, Speleoklubie Warszawskim oraz Uniwersyteckim Klubie Alpinistycznym w Warszawie. Wspinał się latem i zimą w Tatrach (od 1953), Dolomitach (1 polskie przejścia drogi Soldy na Marmoladzie i drogi Comiciego na Cima Grande di Lavaredo) i Alpach Francuskich (1 polskie przejście pn. ścianą Aiguille de Triolet, 1965). Kierował pionierskimi wyprawami w góry Cilo w Turcji (1967, 1968) oraz wyprawą w góry Wachanu w Afganistanie, na pograniczu Pamiru i Hindukuszu. W tej ostatniej uczestniczył m.in. w zdobyciu dziewiczych szczytów w otoczeniu doliny Purwakszan: szczyt bez nazwy (6110 m n.p.m.), Kohe Purwakszan (6080 m n.p.m.) i szczyt bez nazwy (5950 m n.p.m., samotnie). Opublikował szereg artykułów o górach i wyprawach górskich i speleologicznych, m.in. w czasopismach „Poznaj Świat”, „Taternik” i „Wierchy”[3]. Był redaktorem i współautorem jednego z najlepszych polskich podręczników wspinaczki pt. „Alpinizm” (wyd. 1971 i 1974).
Dzieła
[edytuj | edytuj kod]- Turcja (Wiedza Powszechna, Warszawa 1971, 1984, 1987),
- Góry pod półksiężycem, (Iskry, Warszawa 1974),
- Mitologia hetyckiej Anatolii (Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1976, 1980, 1987),
- Religie starożytnej Anatolii (Iskry, Warszawa 1980),
- Magia i wróżbiarstwo u Hetytów (PIW 1982),
- Wierzenia ludów starożytnej Azji Mniejszej (Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1989),
- Huryci (PIW, Warszawa 1992, 2005),
- Zippalanda, ein Kultzentrum im hethitischen Kleinasien (Universitätsverlag C. Winter, Heidelberg 1994),
- Religions of Asia Minor (DIALOG, Warszawa 1995),
- Ludy i języki starożytnej Anatolii (DIALOG, Warszawa 1999, ISBN 83-88238-01-9).
- Völker und Sprachen Altanatoliens (Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2008, ISBN 978-3-447-05708-0).
- Arinna, eine heilige Stadt der Hethiter (Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2009, ISBN 978-3-447-05867-4).
Osiągnięcia wspinaczkowe
[edytuj | edytuj kod]Zestawienie najważniejszych przejść[4]:
Data | Szczyt | Droga | Osiągnięcie | Towarzysze |
---|---|---|---|---|
1 kwietnia 1957 | Mięguszowiecki Szczyt | N-E filar | IV przejście zimowe, I jednodniowe zimowe | H. Furmanek |
24 sierpnia 1957 | Mięguszowiecki Szczyt Czarny | N-E grzęda z dolnym urwiskiem | I przejście | Krystyna Sałyga-Dąbkowska |
15 lipca 1958 | Kazalnica Mięguszowiecka | przez Sanktuarium | I przejście | Jan Długosz |
14 marca 1960 | Mały Młynarz | N ściana, droga Korosadowicza | I przejście zimowe | Jan Mostowski |
20 kwietnia 1960 | Hruby Wierch | N ściana i Grań Hrubego do końca | I przejście zimowe | Stanisław Biel |
12 lipca 1960 | Pośrednia Bednarzowa Turnia | N filarem | I przejście | L. Saduś |
30 stycznia 1961 | Żabi Szczyt Wyżni | N-E filarem | I przejście zimowe | A. Drescher, C. Mielczarek |
6 kwietnia 1961 | Kazalnica Mięguszowiecka | "lewa", drogą Długosza | II przejście zimowe, I jednodniowe zimowe | Z. Jurkowski |
22 kwietnia 1961 | Ciężki Szczyt | N-E ścianą, drogą Stanisławskiego | I przejście zimowe | Bronisław Kunicki |
10 lutego 1962 | Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem | wprost od N | II przejście zimowe | G. Małaczyński |
14 kwietnia 1962 | Żabi Szczyt Wyżni | lewą częścią N ściany, drogą Orłowskiego | I przejście zimowe | A. Heinrich, L. Saduś, R. şki |
26 kwietnia 1962 | Skrajna Bednarzowa Ławka | N żleb | I przejście zimowe | G. Małaczyński, L. Saduś, R. Zawadzki |
26 lipca 1962 | Mniszek | E ściana, direttissima | I przejście | Józef Nyka |
29-30 sierpnia 1962 | Marmolada | S ściana, via Solda | pierwsze polskie VI+ w Dolomitach | R. Zawadzki |
3-4 kwietnia 1963 | Mięguszowiecki Szczyt | E ściana, droga Kurczaba | I przejście zimowe | Z. Jurkowski, Janusz Kurczab |
kwiecień 1963 | Rysy | lewą depresją wschodniej ściany | I przejście zimowe | Jacek Hanasiewicz, A. Mróz |
23 lipca 1963 | Orla Ściana | I przejscie | K. Paliwoda | |
2 sierpnia 1963 | Kazalnica Mięguszowiecka | filarem | I przejście jednodniowe | M. Pogorzelski |
18 lipca 1967 | Ararat | II wejście polskie | A. Kuś, A. Mróz, J. Tuszyński | |
15 lipca 1968 | Genişkaya (Turcja) | N-E filar | I przejście | J. Tuszyński |
24 lipca 1968 | Keskin Tepe (Turcja) | E żebro | I przejście | K. Wieteska |
29 grudnia 1969 | Mięguszowiecki Szczyt Czarny | N-E grzędą z dolnym urwiskiem | I przejście zimowe | K. Wieteska |
10 kwietnia 1971 | Mięguszowiecki Szczyt Czarny | środkową częścią N ściany | I przejście | R. Wrona |
27 sierpnia 1973 | Świstowy Szczyt | prawym żebrem W ściany | I przejście | Tomasz Łubieński |
12 kwietnia 1974 | Mały Kościół | lewym filarem N-E ściany | I przejście | M. Mikołajczyk |
14 kwietnia 1974 | Strzelecka Turnia | N filarem S ściany | I przejście zimowe (?) | M. Mikołajczyk |
16 sierpnia 1974 | Turnia ponad Kościół | środkowym żebrem E ściany | I przejście (wg Stanislava Samuhela) | M. Mikołajczyk |
3 września 1974 | Wielki Kościół | N-E filarem, Granią Dziadków | I przejście (?) | M. Mikołajczyk |
22 lipca 1975 | Koh-e Wedel (Afganistan, góry Koh-e Wachan) | I wejście | M. Mikołajczak | |
26 lipca 1975 | Koh-e Purwakszan (Afganistan, góry Koh-e Wachan) | I wejście | M. Mikołajczyk |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Grzegorz Głazek , Zmarł Maciej Popko (1936-2014) [online], wspinanie.pl, 24 listopada 2014 [dostęp 2014-11-25] (pol.).
- ↑ REJESTR SPADKOWY PL: wynik wyszukiwania [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 2022-03-03] .
- ↑ a b c Kronika zmarłych: Maciej Norbert Popko, w: "Wierchy" R. 80 (2014), wyd. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, Kraków 2016, ISSN 0137-6829, s. 314
- ↑ a b Józef Nyka, Maciej Popko 1936-2014, w: A/Zero, nr 1/2015, s. 6-9, ISSN 1641-9359
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Prof. zw. dr hab. Maciej Popko, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-06-04] .