miRNA, mikroRNA – jednoniciowa cząsteczka RNA o długości od 21 do 23 nukleotydów, regulująca ekspresję innych genów[1][2].
Ten kwas rybonukleinowy kodowany jest przez genom komórki, jak normalne geny, i transkrybowany przez polimerazę RNA II jak mRNA[3][4]. Jego prekursorem jest krótka cząsteczka RNA w kształcie spinki do włosów (shRNA, od ang. short hairpin RNA), która podlega obróbce podobnie do siRNA. miRNA wchodzi w skład kompleksów rybonukleoproteinowych swoiście blokujących translację mRNA i nadaje im specyficzność. W odróżnieniu od siRNA, miRNA nie charakteryzuje się całkowitą identycznością sekwencji z docelowym mRNA. miRNA obniża ekspresję genów podczas rozwoju – ocenia się, że bierze udział w regulacji 30% ludzkich genów. Jest mediatorem mechanizmu interferencji z translacją mRNA (RNAi).
Wstępne wyniki badań wskazują na możliwość wykorzystania mikroRNA w terapii nowotworów[5][6].
W 2024 roku Victor Ambros i Gary Ruvkun otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za odkrycie mikroRNA i jego roli w posttranskrypcyjnej regulacji genów[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Victor Ambros, The functions of animal microRNAs, „Nature”, 431 (7006), 2004, s. 350–355, DOI: 10.1038/nature02871, PMID: 15372042 [dostęp 2024-10-09] (ang.).
- ↑ David P. Bartel, MicroRNAs: genomics, biogenesis, mechanism, and function, „Cell”, 116 (2), 2004, s. 281–297, DOI: 10.1016/s0092-8674(04)00045-5, PMID: 14744438 [dostęp 2024-10-09] (ang.).
- ↑ Yoontae Lee i inni, MicroRNA genes are transcribed by RNA polymerase II, „The EMBO Journal”, 23 (20), 2004, s. 4051–4060, DOI: 10.1038/sj.emboj.7600385, PMID: 15372072, PMCID: PMC524334 [dostęp 2024-10-09] (ang.).
- ↑ Xuefeng Zhou i inni, Characterization and Identification of MicroRNA Core Promoters in Four Model Species, „PLoS Computational Biology”, 3 (3), 2007, e37, DOI: 10.1371/journal.pcbi.0030037, PMID: 17352530, PMCID: PMC1817659 [dostęp 2024-10-09] (ang.).
- ↑ Terapia mikroRNA hamuje wzrost guzów [online], Termedia [dostęp 2024-10-09].
- ↑ Ahmed M. Abdelaal i inni, A first-in-class fully modified version of miR-34a with outstanding stability, activity, and anti-tumor efficacy, „Oncogene”, 42 (40), 2023, s. 2985–2999, DOI: 10.1038/s41388-023-02801-8, PMID: 37666938, PMCID: PMC10541324 [dostęp 2024-10-09] (ang.).
- ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2024 [online], NobelPrize.org [dostęp 2024-10-09] (ang.).
