Zobacz też: inne znaczenia słowa „naturalizm”.

Naturalizm (łac. natura, fr. naturalisme) – wspólna nazwa powiązanych poglądów filozoficznych:

• naturalizm ontologiczny głosi, że istnieje wyłącznie rzeczywistość materialna (natura), czasoprzestrzenna, bez zewnętrznej racji istnienia. Rzeczywistość duchowa albo nie istnieje albo jest sprowadzalna do natury (materii). Naturalizm tłumaczy całość zjawisk działaniem praw przyrody;
• naturalizm metodologiczny każe wyjaśniać wszystkie zjawiska w odwołaniu wyłącznie do sfery przyrody, przez przyczyny naturalne^[1].

W naturalizmie postuluje się zwrócenie całej uwagi na świat przyrody oraz na człowieka i jego dzieła, jest on wtedy bliski humanizmowi. W etyce przejawia się w liberalizmie.

W swoich różnych formach zaprzecza istnieniu odrębnego od materii umysłu ludzkiego, duchowej natury człowieka, idei rozumianych na sposób platoński, świata ponadnaturalnego, Boga czy świata duchowego.

Cechy naturalizmu posiadają:

1. funkcjonalizm
2. marksizm
3. teoria Petrażyckiego

Termin „naturalizm metodologiczny” we współczesnym znaczeniu wprowadził do filozofii nauki Paul de Vries^[2].

Zobacz hasło naturalizm w Wikisłowniku

• Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, Uniwersytet Jagielloński – kanał „Copernicus” na YouTube [dostęp 2024-10-07]:
  • Jan Woleński, Obrona naturalizmu, 7 września 2016.
  • Adriana Warmbier, Spór z naturalizmem, 25 października 2019.
  • Adam Grobler, Naturalizm metodologiczny, 5 maja 2020.
• DavidD. Papineau DavidD., Naturalism, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 15 września 2015, ISSN 1095-5054 [dostęp 2017-12-31]  (ang.). (Naturalizm)
• JonJ. Jacobs JonJ., Naturalism, Internet Encyclopedia of Philosophy, ISSN 2161-0002 [dostęp 2018-06-27]  (ang.).