Paul Verhoeven

Data i miejsce urodzenia	18 lipca 1938 Amsterdam
Zawód	reżyser, scenarzysta
Współmałżonek	Martine Tours (od 1967)
Lata aktywności	od 1960
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Paul Verhoeven (ur. 18 lipca 1938 w Amsterdamie) – holenderski reżyser i scenarzysta filmowy^[1].

Urodził się w Amsterdamie^[2] jako syn Nel van Schaardenburg, która zajmowała się kapelusznictwem, i Willema „Wima” Hendrika Verhoevena, nauczyciela^[3]. W 1943 wraz z rodziną przeprowadził się do Hagi, gdzie mieściła się niemiecka siedziba w Holandii w okresie II wojny światowej. Dom Verhoevena znajdował się w pobliżu niemieckiej bazy wojskowej z wyrzutniami rakiet V1 i V2, która była wielokrotnie bombardowana przez siły alianckie. Dom ich sąsiadów został trafiony, a rodzice Verhoevena omal nie zginęli, gdy na skrzyżowaniu ulic spadły bomby. Z tego okresu, jak wspominał w wywiadach Verhoeven, pamięta obrazy przemocy, płonących domów, trupów na ulicy i ciągłego niebezpieczeństwa. Jako małe dziecko przeżywał wojnę jako ekscytującą przygodę i porównuje się z postacią Billa Rowana z filmu Nadzieja i chwała (1987)^[4]. Uczęszczał do publicznej szkoły średniej Gymnasium Haganum w Hadze. Później, począwszy od 1955, studiował na Uniwersytecie w Lejdzie na wydziałach matematyki i fizyki. Ukończył studia doktoranckie z podwójnym kierunkiem, z matematyki i fizyki^[5].

Po opuszczeniu uczelni wstąpił do Królewskiej Marynarki, gdzie otrzymał polecenie zrealizowania kilku dokumentów dla potrzeb wojska, w tym Één hagedis teveel (1960), a później telewizji - Het Korps Mariniers (1965)^[6].

W 1969 wyreżyserował serial Floris, który okazał się dużym sukcesem. Serial ten był również debiutem aktora Rutgera Hauera, który pojawił się później w wielu filmach Verhoevena.

W 1971 kinowy debiut reżysera Biznes to biznes przeszedł bez echa. Dopiero jego drugi obraz, Tureckie owoce (1973), przyniósł mu popularność i nominację do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego^[7].

Kiedy jego filmy stały się znane na świecie (Żołnierz Orański, Czwarty człowiek), Verhoeven przeniósł się do USA, gdzie w 1985 nakręcił pierwszy film w Hollywood pt. Ciało i krew. Światowy rozgłos zyskał erotycznym thrillerem Nagi instynkt (1992) z Sharon Stone i Michaelem Douglasem^[8]. Jego pozycję w Ameryce potwierdziły także takie wcześniejsze obrazy jak RoboCop (1987) i Pamięć absolutna (1990)^[9].

Następnym filmem Verhoevena była słabo przyjęta, oceniana przez NC-17 Showgirls (1995), o striptizerce z Las Vegas, która próbuje zrobić karierę jako tancerka. Film zdobył siedem nagród Złotej Maliny, w tym najgorszy film i najgorszy reżyser; Verhoeven został pierwszym reżyserem, który osobiście odebrał nagrodę. Potem film odniósł sukces na rynku domowych nagrań wideo, generując ponad 100 mln dolarów z wypożyczeń wideo i stał się jednym z 20 największych bestsellerów wszech czasów MGM.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 64. MFF w Wenecji (2007). Był przewodniczącym analogicznego jury na 67. MFF w Berlinie (2017)^[10]. 1 kwietnia 2010 wydał książkę pt. Jezus z Nazaretu^[11].

W kwietniu 2017 ogłosił prace nad nowym filmem francuskojęzycznym Benedetta, biografii zakonnicy Benedetty Carlini^[12] z Virginie Efirą i Charlotte Rampling w rolach głównych^[13], do którego zdjęcia rozpoczęły się w sierpniu tego samego roku^[14]. Obraz miał swoją premierę w konkursie głównym na 74. MFF w Cannes w 2021^[15].

7 kwietnia 1967 poślubił Martine Tours, z którą ma dwie córki, Claudię (ur. 1972) i Helen (ur. 1974).

Rok	Tytuł	Reżyser	Scenarzysta
1960	Een Hagedis teveel (film krótkometrażowy)
1961	Nic specjalnego (Niets bijzonders, film krótkometrażowy)
1962	De lifters (film krótkometrażowy)
1963	Urządźmy zabawę! (Feest!, film krótkometrażowy)
1965	Het Korps Mariniers (dokumentalny film krótkometrażowy)
1969	Floris (serial telewizyjny)
1970	Portret van Anton Adriaan Mussert (telewizyjny film dokumentalny)
1971	Biznes to biznes (Wat zien ik!?)
1971	Zapaśnik (De Worstelaar, film krótkometrażowy)
1973	Tureckie owoce (Turks fruit)
1975	Namiętność Kate (Keetje Tippel)
1977	Żołnierz Orański (Soldaat van Oranje)
1980	Ślepy traf (Spetters)
1981	Wszystko minęło (Voorbij, voorbij, TV)
1983	Czwarty człowiek (De Vierde man)
1985	Ciało i krew (Flesh & Blood)
1986	Autostopowicz (The Hitchhiker, serial telewizyjny) - odc. Last Scene
1987	RoboCop
1990	Pamięć absolutna (Total Recall)
1992	Nagi instynkt (Basic Instinct)
1995	Showgirls
1997	Żołnierze kosmosu (Starship Troopers)
2000	Człowiek widmo (Hollow Man)
2006	Czarna księga (Zwartboek)
2012	Steekspel (Tricked )
2013	Lotgenoten
2016	Elle
2021	Benedetta

• Paul Verhoeven w bazie IMDb (ang.)
• Paul Verhoeven w bazie Filmweb
• Paul Verhoeven w bazie Notable Names Database (ang.)