Schronisko na Starej Polanie

Schronisko im. Bronka Czecha

Schronisko na fotografii. W tle Hampelbaude (Strzecha Akademicka)
Państwo	Polska
Pasmo	Karkonosze
Wysokość	1067 m n.p.m.
Data otwarcia	1894
Data zamknięcia	grudzień 1966
Położenie na mapie Polski Schronisko im. Bronka Czecha
50,8°N 15,7°E/50,766667 15,700000

Schronisko na (Starej) Polanie – nieistniejący obiekt, który znajdował się na Starej Polanie (1067 m n.p.m.) w Karkonoszach, przy szlaku z Karpacza do schroniska „Strzecha Akademicka” (tzw. Śląskim Trakcie).

Polana powstała w XVII wieku wskutek wyrębu drewna, z którego wyrabiano węgiel drzewny.

Pierwszy budynek na Polanie powstał już przed 1670 – była to buda pasterska, służąca wędrowcom jako schronienie (mogła się pojawić już przed 1652). Około 1702 istniała także inne buda pasterska, rozebrana dopiero w 1955 (w XX wieku służyła jako budynek gospodarczy).

W 1894 wybudowano normalne schronisko – nosiło ono nazwę Schlingelbaude (nazwa ta pojawia się już w 1670). Uznawane było za jeden z najpiękniejszych obiektów w Karkonoszach. Jego pierwszym właścicielem był Heinrich Einert, a później kupił je hrabia Schaffgotsch i oddał w dzierżawę Heinrichowi Scholzowi, karczmarzowi z Borowic.

Schronisko z 1894 dysponowało 15 pokojami noclegowymi (w 1914) o bardzo wysokim standardzie i znakomitą restauracją. Był to dwupiętrowy budynek o konstrukcji murowano-drewnianej, ze stromym dwuspadowym dachem. Stylowo nawiązywał do wzorców szwajcarskich. Obiekt pełnił funkcję schroniska-pensjonatu, a początkowo chciano nawet wykorzystać pobliskie źródło do celów zdrowotnych. Później zrezygnowano z tych planów.

Schronisko kilkukrotnie przebudowywano, więc zatraciło swój pierwotny, alpejski charakter. Na początku zwiększono liczbę miejsc noclegowych oraz obudowano balkony oraz werandy. W 1924 zwiększono liczbę do 50 miejsc i zamieniono Schlingelbaude w hotel górski (Berghotel) o wysokim standardzie usług.

W latach 30. XX w. istniała tam klimatologiczna stacja meteorologiczna (wys. 1077 m n.p.m., 50°46′N 15°42′E/50,766667 15,700000). Średnie wartości roczne z lat 1931–1940: temperatura powietrza +3,7 °C (najzimniejsze: styczeń –4,2 °C i luty –4,5 °C; najcieplejsze: lipiec +12,6 °C i sierpień +12,0 °C); opady 1349 mm (najwięcej: czerwiec 149 mm i sierpień 185 mm, najmniej: styczeń 70 mm i grudzień 65 mm)^[1].

Po II wojnie światowej schronisko zostało przejęte przez PTTK; nazwano imieniem Bronisława Czecha (w 1951). Schronisko cieszyło się dużą popularnością i w latach 60. XX wieku po raz kolejny zwiększono liczbę miejsc noclegowych – tym razem do 60. 11 grudnia 1966 strawił je pożar. Akcję gaśniczą utrudniał głęboki śnieg, który zalegał okoliczne drogi. Plany odbudowy nie doczekały się realizacji i od tego momentu Polana jest niezabudowana (resztki schroniska usunięto w początku lat 80. XX wieku).

Schlingelbaude nie było jedynym schroniskiem w tej okolicy. W północnej części polany, u podnóża Kotków (Katzenschloss) znajdowało się stare schronisko Hasenbaude, zdewastowane i opuszczone w 1946. Z kolei przed II wojną światową w pobliżu głównego schroniska stało niewielkie, drewniane schronisko młodzieżowe Berghänlein, należące do Riesengebirgsverein (jedno z 20 w Karkonoszach, będących własnością tej organizacji górskiej). Był to mały, parterowy pawilon (Berghütte) nakryty dwuspadowym dachem.

• JacekJ. Suchodolski JacekJ., Architektura schronisk górskich w Sudetach, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005, ISBN 83-7085-846-5, OCLC 830747402 . Brak numerów stron w książce

• Stare pocztówki z wizerunkiem schroniska – zarówno jako obiektu niemieckiego, jak i polskiego