Czy wiesz…

Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii:

…jak napędzane były pierwsze wersje śmigłowca Kaman SH-2 Seasprite? (na zdjęciu)

…na czym polega wróżenie z kamieni?

…że US Navy miała w czasie II wojny światowej pływającą fabrykę lodów?

…w którym filmie Zbigniew Rybczyński nawiązał do twórczości Siergieja Eisensteina?

…skąd pochodziła pierwsza na świecie kobieta, która przewodniczyła izbie parlamentu?

Wydarzenia

Inwazja Rosji na Ukrainę • wojna Izraela z Hamasem

Sam Rivers

• Amerykanin Eric Lu został zwycięzcą XIX Konkursu Chopinowskiego (21 października)
• Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii przyznano za „wyjaśnienie wzrostu gospodarczego napędzanego innowacjami”. Otrzymali ją: Philippe Aghion i Peter Howitt za „teorię zrównoważonego wzrostu poprzez twórczą destrukcję” oraz Joel Mokyr za „zidentyfikowanie warunków wstępnych dla zrównoważonego wzrostu poprzez postęp technologiczny” (13 października)
• Pokojową Nagrodę Nobla otrzymała María Corina Machado za „niestrudzoną pracę na rzecz praw demokratycznych narodu wenezuelskiego i za jej walkę o sprawiedliwe i pokojowe przejście od dyktatury do demokracji” (10 października)
• Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymał László Krasznahorkai za „fascynującą i wizjonerską twórczość, która w obliczu apokaliptycznego terroru potwierdza siłę sztuki” (9 października)
• Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymali Susumu Kitagawa, Richard Robson i Omar M. Yaghi za rozwój szkieletów metalo-organicznych (8 października)
• Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymali John Clarke, Michel Devoret i John M. Martinis za odkrycie makroskopowego tunelowania kwantowo-mechanicznego i kwantyzacji energii w obwodzie elektrycznym (7 października)
• Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny otrzymali Mary Brunkow, Fred Ramsdell i Shimon Sakaguchi za odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej (6 października)

Zmarli: Abd ar-Ra’uf al-Kasm • Andrzej Kołakowski • Sam Rivers (na zdjęciu) • Chen Ning Yang • Tomiichi Murayama • Ace Frehley • Raila Odinga • Jim Bolger • Aleksandr Ditiatin • Diane Keaton • John Lodge • Mirosław Chojecki • Adam Strzembosz

Rocznice

24 października: imieniny obchodzą m.in.: Areta, Marcin i Walentyna; Dzień Narodów Zjednoczonych
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:

Wayne Rooney

• 1795 – Rosja, Prusy i Austria podpisały akt III rozbioru Rzeczpospolitej
• 1885 – w Wiedniu odbyła się premiera operetki Johanna Straussa (syna) Baron cygański (do odsłuchania uwertura)
• 1925 – urodził się włoski kompozytor awangardowy Luciano Berio, przedstawiciel muzyki eksperymentalnej
• 1935 – urodził się polski reżyser filmowy i scenarzysta Marek Piwowski, autor kultowej komedii Rejs, a także filmów Przepraszam, czy tu biją?, Uprowadzenie Agaty
• 1945 – weszła w życie Karta Narodów Zjednoczonych, jest to oficjalny początek Organizacji Narodów Zjednoczonych
• 1945 – w Oslo został rozstrzelany norweski wojskowy i działacz polityczny Vidkun Quisling, założyciel i przywódca norweskiej partii faszystowskiej Nasjonal Samling, w czasie II wojny światowej premier rządu kolaboracyjnego aktywnie współpracującego z hitlerowskimi Niemcami
• 1985 – urodził się piłkarz Wayne Rooney (na zdjęciu), gracz klubu Manchester United i reprezentacji Anglii
  
  23 października • Kalendarium dzień po dniu • 25 października

Artykuł na medal

Grobowiec tracki w Kazanłyku – murowany tracki grobowiec kurhanowy z okresu hellenistycznego, datowany na ok. 310–290 p.n.e., znajdujący się w północnej części miasta Kazanłyk, w środkowej części Bułgarii. Grobowiec jest częścią ogromnej – liczącej ponad 1500 obiektów, nekropolii, leżącej w pobliżu starożytnego trackiego miasta Seuthopolis. Grobowiec wyróżnia się doskonałym stanem zachowania barwnych fresków. Zdobią one zarówno wąski dromos, jak i komorę grobową, gdzie przedstawiona jest ceremonia pogrzebowa. Grobowiec został odkryty przypadkowo w czasie naprawiania schronu przeciwlotniczego przez wojsko 19 kwietnia 1944 roku. Przypuszcza się, iż grobowiec w Kazanłyku należał do władcy lub wielmoży trackiego, który został pochowany w nim wraz z żoną. Iwan Wenedikow identyfikuje parę jako należącą do rodu Seutesa III. Od 1979 roku znajduje się on na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Czytaj więcej…

Dobry artykuł

Cult of the Lamb – komputerowa gra akcji z elementami roguelike oraz symulatora budowy i zarządzania, opracowana przez australijskie studio Massive Monster i wydana przez Devolver Digital w sierpniu 2022 roku. Fabuła Cult of the Lamb opowiada o losach baranka, który po uprowadzeniu przez cztery bóstwa Starej Wiary zostaje uratowany przez tajemnicze bóstwo The One Who Waits. Obdarzony nowym życiem oraz Czerwoną Koroną, baranek rozpoczyna budowę kultu ku czci swojego wybawcy, walcząc z bóstwami Starej Wiary w czterech lochach. Po ich pokonaniu staje przed dylematem, czy spełnić pierwotny pakt i poświęcić własne życie, czy wystąpić przeciwko The One Who Waits, co prowadzi do różnych zakończeń gry. Cult of the Lamb spotkała się z ogólnie przychylnym odbiorem krytyków, odniosła sukces komercyjny i zdobyła liczne nagrody branżowe. Czytaj więcej…