Czy wiesz…

Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii:

…kto jako pierwszy w renesansie stworzył pełny akt męski (na zdjęciu)?

…na jakim „pączku” można było umrzeć z wychłodzenia?

…co się stało z wierzchołkiem prącia żółtych, orientalnych biedronek?

…że SM UB-73 po zakończeniu I wojny światowej został poddany Francuzom?

…który film Marcela Łozińskiego ukazał się dzień po zniesieniu cenzury komunistycznej w Polsce?

Wydarzenia

Inwazja Rosji na Ukrainę • wojna Izraela z Hamasem • mistrzostwa świata w piłce siatkowej mężczyzn • Zapad 2025

Robert Redford

• W mistrzostwach Europy w koszykówce mężczyzn zwyciężyła reprezentacja Niemiec, pokonując w finale zespół Turcji (14 września)
• W wyniku protestów pokolenia Z, Sushila Karki została premierem Nepalu, stając się pierwszą kobietą w historii na tym stanowisku (12 września)
• Zakończył się wielkoszlemowy turniej US Open 2025. W grze pojedynczej mężczyzn zwyciężył Carlos Alcaraz, a wśród kobiet tytuł obroniła Aryna Sabalenka (7 września)
• Reprezentacja Włoch zwyciężyła w mistrzostwach świata w siatkówce kobiet (7 września)

Zmarli: Robert Redford (na zdjęciu) • Andriej Czemierkin • Edmund Lawrence • David Baltimore • Giorgio Armani • Andrij Parubij • Park Sung-soo • Rainer Weiss

Rocznice

22 września: imieniny obchodzą m.in.: Józefa, Maurycy i Tomasz; Europejski Dzień bez Samochodu; dzień niepodległości Bułgarii i Mali; o zachodzie słońca rozpoczyna się Rosz Haszana (Święto Trąbek)
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

biblioteka miejska w Sztokholmie

Fiat 126

• 1765 – urodził się włoski matematyk Paolo Ruffini
• 1885 – urodził się szwedzki architekt Gunnar Asplund (na fotografii jedno z dzieł: biblioteka miejska w Sztokholmie)
• 1920 – urodził się polski historyk Henryk Zieliński, badacz historii Polski i Śląska oraz stosunków polsko-niemieckich, członek Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej
• 1975 – premiera filmu Noce i dnie w reżyserii Jerzego Antczaka
• 1980 – Irak zaatakował Iran, co zapoczątkowało trwającą blisko osiem lat wojnę w Zatoce Perskiej
• 1985 – zmarł niemiecki dziennikarz, magnat prasowy Axel Springer, założyciel koncernu Axel Springer („Bild”, „Die Welt”)
• 2000 – zakończono produkcję Fiata 126p (na fotografii)
  
  21 września • Kalendarium dzień po dniu • 23 września

Artykuł na medal

Drozd śpiewak – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny drozdowatych, zamieszkującego Eurazję. Wierzch ciała brązowy o ciepłym odcieniu, kuper i pokrywy nadogonowe oliwkowe, ogon i wierzch głowy pomarańczowobrązowe. Spód ciała kremowy z gęstymi brązowymi plamkami. Wyróżnia się trzy podgatunki. Gniazduje w lasach, ogrodach oraz parkach. Jest częściowo gatunkiem wędrownym, wiele ptaków zimuje w południowej Europie, Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie. Migrują zarówno populacje miejskie, jak i siedlisk naturalnych. Ptak buduje w krzakach lub na drzewach zgrabne, wyłożone błotem gniazdo w kształcie filiżanki. Składa w nim cztery lub pięć ciemno nakrapianych niebieskich jaj. Jest gatunkiem wszystkożernym. Pomimo iż gatunek nie jest zagrożony wyginięciem w skali globalnej, w niektórych częściach Europy nastąpił poważny spadek populacji, prawdopodobnie z powodu zmian w sposobach uprawy roli. Czytaj więcej…

Dobry artykuł

Zatopienie lotniskowca USS Wasp – akcja japońskiego okrętu podwodnego I-19 z 15 września 1942 roku w trakcie II wojny światowej na Pacyfiku, skutkująca zatopieniem amerykańskiego lotniskowca USS „Wasp” (CV-7) i uszkodzeniem dwóch innych okrętów. Zatopienie nastąpiło podczas operacji konwojowej statków transportowych dostarczających na Guadalcanal żołnierzy 7 Pułku Marines, w trakcie walk o Guadalcanal. Płynący w zespole dalekiej osłony Task Force 61 lotniskowiec „Wasp” został zaatakowany salwą torped przez japoński okręt podwodny pod dowództwem kmdr por. Takaichi Kinashiego. Okręt został trafiony trzema torpedami, dwie zaś inne z sześciu wystrzelonych torped, trafiły i ciężko uszkodziły pancernik USS „North Carolina” (BB-55) oraz niszczyciel USS „O’Brien” (DD-415). Bezpośrednimi następstwami ataku były eksplozje paliwa lotniczego oraz amunicji na pokładzie hangarowym lotniskowca, które spowodowały wymknięcie się pożaru spod kontroli, co wywołało konieczność opuszczenia okrętu przez załogę oraz zadania mu coup de grâce przez amerykański niszczyciel USS „Lansdowne” (DD-486). Atak I-19 opisywany jest jako „najbardziej dewastująca salwa torpedowa II wojny światowej”. Czytaj więcej…