Synagoga w Pilicy
 Architektoniczny rysunek frontowej elewacji drewnianej synagogi w Pilicy, Polska (obecnie nieistniejąca). | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Budulec |
drewniana |
| Data budowy |
1747 |
| Data zburzenia |
1939 |
| Tradycja |
ashkenazi |
Położenie na mapie Pilicy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |
Położenie na mapie gminy Pilica  | |
 50°27′11,2″N 19°38′24,3″E/50,453111 19,640083
| |
Synagoga w Pilicy – drewniana, modrzewiowa, nieistniejąca już synagoga w miejscowości Pilica w województwie śląskim. Podczas II wojny światowej, jesienią 1939, została spalona przez Niemców[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o Żydach w Pilicy pochodzi z 1581. Powstanie synagogi datowane jest na 1747[2][3], a w niektórych źródłach na ok. 1690[1]. Napis 1747 nad wejściem wskazuje, że budynek ten pochodzi z połowy XVIII w. i tę datę najczęściej przyjmuje się jako datę powstania synagogi. Na początku XX w. synagoga została rozbudowana od strony południowej. Bożnica została całkowicie zniszczona przez niemieckich okupantów jesienią 1939[1].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Bożnica w Pilicy należała do synagog drewnianych typu podłużnego, w konstrukcji przysłupowej. Posiadała dwukondygnacyjny dach, w konstrukcji stolcowej, półszczytowy od frontu z naczółkiem z tyłu, pokryty gontem. Wewnątrz znajdowała się prostokątna, główna sala modlitewna o wymiarach 13,3 x 21,5 m przykryta dwoma rzędami po pięć sklepień krzyżowych. Ściany zewnętrzne miały wysokość 6 m; wnętrze do szczytu sklepienia 9 m.
.jpg)
Do synagogi wchodziło się od strony zachodniej, pod wysuniętym zadaszeniem, najpierw do przedsionka a stamtąd do męskiej, głównej sali modlitewnej. W przedsionku znajdowało się również małe pomieszczenie dla kahału. Powyżej zlokalizowany był babiniec, do którego prowadziły dwa biegi zewnętrznych schodów[2].
Wnętrze pokryte było polichromią pochodzącą z 1816 przedstawiającą ornamenty roślinne i gwiazdy. W sklepieniu wzdłuż obwodu sali modlitewnej umieszczono wizerunki znaków zodiaku, które należały do klasycznego wystroju malarskiego synagog[2][3].
Aron ha-kodesz, wykonany w stylu rokoko[3], umiejscowiony był na wschodniej ścianie. Bima, zlokalizowana pośrodku głównej sali modlitewnej, składała się z ośmiobocznego, polichromowanego podium otoczonego balustradą z wycinanych w tralki desek[3].
W głównej sali modlitewnej znajdowały się po trzy okna z każdej strony, oraz podwójne okna na ścianie wschodniej, po obu stronach aron ha-kodeszu. W babińcu znajdowały się mniejsze okna o różnej stylistyce i wymiarach.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Synagoga w Pilicy (ul. Łazienna). sztetl.org.pl. [dostęp 2022-06-22].
- ↑ a b c Wooden Synagogue in Pilica, Poland. cja.huji.ac.il. [dostęp 2022-06-22].
- ↑ a b c d Maria Piechotka, Kazimierz Piechotka, Bramy Nieba. Bóżnice drewniane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, wyd. 2, Warszawa: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, 2015, s. 445-450, ISBN 978-83-942344-0-9, OCLC 954278402.
