Thomas Henry Huxley w 1874 | |
Państwo działania | |
---|---|
Kraj | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
profesor | |
Specjalność: zoolog, paleontolog | |
Odznaczenia | |
Thomas Henry Huxley (ur. 4 maja 1825 w Ealing w Middlesex, zm. 29 czerwca 1895 w Eastbourne w Susseksie) – angielski naukowiec: zoolog, paleontolog, fizjolog i filozof, a z wykształcenia lekarz; członek Royal Society, w latach 1883–1885 jego prezes, profesor Royal School of Mines i Royal College of Surgeons[1]. Laureat Medalu Copleya.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był obrońcą i propagatorem darwinizmu, a także pionierem kierunku ewolucyjnego w naukach zoologicznych. Twierdził, że proces ewolucji dotyczy również człowieka ("Stanowisko człowieka w przyrodzie"). Adwersarz biskupa Oksfordu Samuela Wilberforce'a w słynnej debacie oksfordzkiej z 1860 roku[a] pomiędzy ewolucjonistami a kreacjonistami. Przez złośliwych zwany buldogiem Darwina.
Badał pochodzenie płazów i ptaków oraz czaszki kręgowców. Ustalił genealogię konia i wykazał pochodzenie ptaków od gadów kopalnych i pochodzenie płazów od ryb. Badał również przemianę pokoleń u jamochłonów oraz podobieństwo ich budowy do listków zarodkowych. W poglądach filozoficznych reprezentował agnostycyzm.
Dzieła
[edytuj | edytuj kod]- "O przyczynach zjawisk w naturze organicznej" (pełny tekst polski) 1862, wyd. pol. 1873
- "Stanowisko człowieka w przyrodzie" 1863, wyd. pol. 1874
- On the application of the laws of evolution to the arrangement of the Vertebrata and more particularly of the Mammalia. Proceedings of the Zoological Society of London, 1880:649 –662.
- "Zasady fizjologii" 1866, wyd. pol. 1892, 1894, 1912
- "Ewolucja i etyka" 1874, wyd. pol. 1904
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Krótki opis przebiegu debaty, która odbyła się w Muzeum Historii Naturalnej w Oxfordzie 30 czerwca 1860 roku, opublikował w roku 2010 The Guardian z okazji uroczystości odsłonięcia pamiątkowego cokołu w miejscu zdarzenia[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Huxley Thomas Henry, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-29] .
- ↑ Alison Flood. Plinth commemorates Huxley-Wilberforce evolution debate. „The Guardian”, 10 września 2010. Guardian Media Group. ISSN 0261-3077. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wiktor Werner, Między krytyką a fetyszyzacją. Różne reakcje na pojawienie się ewolucjonistycznej koncepcji natury. „Roczniki Antropologii Wiedzy”, Rocznik I (2004) 2005, s. 45–56
- Wiktor Werner, Skandal ewolucji, idea ewolucji. O medialnym i ideologicznym aspekcie dyskusji wokół hipotezy ewolucyjnej. „Roczniki Antropologii Wiedzy”, Rocznik I (2004) 2005, s. 57–70
- Michał Zaborski, Rafał Chmura, Karol Pieniak, Debaty, które zmieniły historię, [w:] Tomasz Dołęgowski, Wojciech Labuda (red.), Szermierka na słowa. O debacie oksfordzkiej i nie tylko, wyd. 1, Warszawa: Poltext, 2021, s. 213-245, ISBN 978-83-8175-313-5
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Thomas Henry Huxley – publikacje w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000121372928
- VIAF: 66511085, 285162239
- ULAN: 500524551
- LCCN: n79095478
- GND: 118555103
- NDL: 00522817
- LIBRIS: fcrvzljz19m3g4w
- BnF: 121862515
- SUDOC: 027696677
- SBN: MILV056520
- NLA: 35216478
- NKC: nlk20000089945
- BNE: XX1124472
- NTA: 069456801, 180155997
- BIBSYS: 90398677
- CiNii: DA01634901
- Open Library: OL113810A
- PLWABN: 9810559011805606
- NUKAT: n99009418
- OBIN: 14320
- J9U: 987007262840605171
- PTBNP: 70766
- LNB: 000302907
- NSK: 000114786
- BNA: 000056063
- CONOR: 60469091
- ΕΒΕ: 158722
- KRNLK: KAC199634499
- LIH: LNB:Kin;=By