Wybory prezydenckie w Zimbabwe w 2008 roku

Wybory prezydenckie w Zimbabwe w 2008 roku odbyły się 29 marca. Trzema głównymi kandydatami byli: obecny prezydent kraju Robert Mugabe (ZANU-PF), lider opozycyjnej MDC - Morgan Tsvangirai oraz były minister finansów - Simba Makoni. Wstępne wyniki wskazywały na zwycięstwo Morgana Tsvangirai^[1]. Drugą turę wyborów zaplanowano na 27 czerwca^[2], jednak w obliczu zastraszania opozycjonistów Morgan Tsvangirai wycofał swoją kandydaturę^[3].

29 marca przeprowadzone zostały również wybory parlamentarne i samorządowe^[1].

Robert Mugabe sprawuje rządy w Zimbabwe od 1980 roku. Jest odpowiedzialny za doprowadzenie kraju do stanu największego w historii kraju kryzysu gospodarczego. Sprawuje władze w sposób dyktatorski^[4], zapowiedział jednak swoją gotowość do ustąpienia z urzędu w razie porażki. Zarówno opozycja, jak i obserwatorzy Unii Afrykańskiej stwierdzili, że w czasie wyborów doszło do fałszerstw^[1].

O ogłoszenie oficjalnych wyników zaapelowali przedstawiciele siedmiu państw Unii Europejskiej^[5]. Podobny apel wystosował rzecznik Białego Domu^[6].

Komisja wyborcza zwlekała z ogłoszeniem wyników, co spowodowało złożenie skargi do sądu przez opozycję. Rządzący Narodowy Związek Zimbabwe - Front Patriotyczny (ZANU-PF) dąży jednak do przeprowadzenia drugiej tury wyborów^[7]. Opozycja poinformowała o bojkocie ewentualnej drugiej tury^[8].

W związku z próbą ponownego przeliczenia głosów opozycjoniści postanowili zorganizować strajk generalny, próba ta jednak nie powiodła się, a organizatorzy zostali aresztowani przez oddziały wojska i policji^[9][10].

24 kwietnia przedstawiciele Departamentu Stanu USA poinformowali, że według ich danych zdecydowane zwycięstwo odniósł kandydat opozycji^[11].

Oficjalne wyniki ogłoszono 2 maja 2008. Według nich żaden z kandydatów nie przekroczył progu 50% głosów i konieczna będzie II tura głosowania. Minister sprawiedliwości poinformował o przedłużeniu terminu ich przeprowadzenia z 21 na 90 dni od daty ogłoszenia wyników I tury^[12].

II tura wyborów odbyła się 27 czerwca 2008. W okresie pomiędzy turami wyborów bojówki partii (ZANU-PF) terroryzowały opozycjonistów. Przedstawiciele opozycji twierdzą, że w czasie kampanii wyborczej zginęło ok. 90 zwolenników Morgana Tsvangirai, on sam był kilkakrotnie aresztowany. Aresztowano również około 2000 zwolenników opozycji, 10 000 zostało rannych, a ok. 200 tys. (całe wioski głosujące na Tsvangirai) wysiedlonych. W tych okolicznościach Morgan Tsvangirai zrezygnował z kandydowania i schronił się na terytorium ambasady Holandii. Mugabe pozostał jedynym kandydatem, ale zdecydował się przeprowadzić wybory. Uzyskał w nich ponad 2 mln głosów wobec 233 tysięcy oddanych na Tsvangirai^[13]. Wyniki znów zostały ogłoszone z opóźnieniem^[14].

Przebieg głosowania i okoliczności towarzyszące wyborom spotkały się ze zdecydowaną krytyką m.in. władz Niemiec i USA, które zaproponowały zaostrzenie sankcji wobec reżimu. Specjalne oświadczenie potępiające sposób przeprowadzenia wyborów wystosowała także Rada Bezpieczeństwa ONZ^[15]. Wielka Brytania pozbawiła Roberta Mugabe tytułu szlacheckiego^[16]. Desmond Tutu wezwał natomiast do przeprowadzenia interwencji przez siły międzynarodowe^[17]. Z kolei Unia Afrykańska zaapelowała o powołanie rządu jedności narodowej^[18]. Stany Zjednoczone przygotowały projekt rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ przewidującej sankcje wobec głównych przedstawicieli reżimu w Zimbabwe, jednak został on zawetowany przez Rosję i ChRL^[19].