Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Rządzący państwami w 1713
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- Na Uniwersytecie Jagiellońskim wprowadzono kursy języków nowożytnych (francuskiego i niemieckiego).
- Saska armia wkroczyła do Polski, pod pretekstem zagrożenia ze strony Turcji.
- Królestwo Prus przyłączyło Szczecin. Zgodę Szwedów uzyskało w 1719 roku.
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]- 9 stycznia – III wojna północna: wojska szwedzkie spaliły miasto Altona (od 1938 roku dzielnica Hamburga).
- 1 lutego – mieszkańcy Bender nad Dniestrem zbuntowali się przeciwko internowanym tam resztkom armii szwedzkiej króla Karola XII, rozbitej 3,5 roku wcześniej w bitwie pod Połtawą przez Rosjan. Król został pojmany i osadzony w areszcie domowym w Konstantynopolu, a szwedzka enklawa Karlstad zlikwidowana.
- 25 lutego – Fryderyk Wilhelm I został królem Prus.
- 16 marca – w Liptowskim Mikułaszu rozpoczął się proces Janosika.
- 17 marca lub 18 marca – w Liptowskim Mikułaszu Juraj Jánošík został stracony przez powieszenie na haku za lewe żebro.
- Kwiecień – pokój w Adrianopolu między Rosją a Turcją.
- 11 kwietnia – traktatem pokojowym zawartym w Utrechcie zakończyła się prowadzona w Europie wojna o sukcesję hiszpańską, a także - prowadzona równolegle w koloniach w Ameryce Północnej - wojna królowej Anny; na mocy jednego z postanowień traktatu Wielka Brytania uzyskała od Hiszpanii Gibraltar.
- 19 kwietnia – cesarz Karol VI wydał tzw. sankcję pragmatyczną, w której ogłoszono, że posiadłości Habsburgów będą niepodzielne oraz będą mogły być dziedziczone przez kobiety.
- Maj – Rosjanie oblegają Helsinki.
- 10 maja – Hiszpanie adaptują prawo salickie z Francji (kobiety nie mogą dziedziczyć tronu).
- 19 maja – niepokoje związane z niedostatkiem żywności i nieurodzajem w Bostonie. Dwustu ludzi atakuje statki i ludzi bogatego handlowca Andrew Belchera, który eksportował zboże z Karaibów.
- 24 czerwca – zawarto pokój adrianopolski kończący wojnę turecko-rosyjską.
- 13 lipca – Hiszpania scedowała Gibraltar na rzecz Wielkiej Brytanii
- 20 sierpnia – Claude de Villars zdobywa dla Francji miasto Landau in der Pfalz.
- 6 października – Szwedzi pokonani przez Rosjan w bitwie pod Pälkäne.
- Listopad – Ulryka Eleonora Wittelsbach członkiem Rady Królewskiej w Szwecji.
- 1713-1715 protestancki teolog Antoine Court (1696-1760) zwany obrońcą protestantyzmu wygłaszał kazania na południu Francji.
- Koniec wydawania czasopisma A Review of the Affairs of France (1704-1713)
- Parlament Paryża odmawia zaprzysiężenia bulli papieskiej Unigenitus.
- Jean Orry modernizuje hiszpańską administrację i armię według wzorów francuskich.
- Założenie Real Academia Española.
- Fryderyk Wilhelm I Pruski (władca od lutego) założył nieformalny gabinet: Tabakskollegium.
- Poczdam liczył 1500 mieszkańców (220 domów) stawało się miastem garnizonowym.
- Prusy zawierają porozumienie z Rosją i jej zgodę na przygotowanie przejęcia Szczecina.
- Austriacki architekt Johann Bernhard Fischer von Erlach kończy budowę Karlskirche w Wiedniu. Budowlę ufundował Karol VI Habsburg w podzięce za oddalenie zarazy (dżuma). Była to ostatnia wielka epidemia w Wiedniu. W jej wyniku zmarło 3000 Wiedeńczyków (podczas gdy w 1697 – ponad 6000).
- Zostaje wydana Sankcja pragmatyczna, według której Maria Teresa Habsburg może dziedziczyć tron mimo bycia kobietą. od początku było wiadomo, że państwa wrogie Austrii nie zamierzają przejmować się dokumentem.
- Generał Magnus Stenbock oblężony przez Rosjan i Duńczyków w Tönningen.
- Francuzi ufortyfikowali Louisbourg.
- Colonia del Sacramento powraca do Portugalii (od 1705 – hiszpańskie).
- Państwo Champassak oddzieliło się od Królestwa Wietnamu.
Urodzili się
[edytuj | edytuj kod]- 31 marca - Antoni Kazimierz Ostrowski, polski duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (zm. 1784)
- 6 maja – Charles Batteux, francuski filozof i pedagog (zm. 1780)
- 10 lipca - Anna Rosina Lisiewska, niemiecka malarka pochodzenia polskiego (zm. 1783)
- 5 października – Denis Diderot, francuski pisarz, filozof i encyklopedysta (zm. 1784)
- 12 października – Franciszek Diaz, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1748)
- 25 października – Marie-Jeanne Riccoboni, francuska pisarka, publicystka i aktorka
- 1 listopada - Eduard Friedrich von Conradi, niemiecki polityk, burgrabia królewski i burmistrz Gdańska (zm. 1799)
- 24 listopada – Juniper Serra, hiszpański franciszkanin, misjonarz uważany za założyciela kilkunastu miast amerykańskich, święty katolicki (zm. 1784)
Zmarli
[edytuj | edytuj kod]- 1 stycznia – Józef Maria Tomasi, włoski teatyn, kardynał, święty katolicki (ur. 1649)
- 8 stycznia – Arcangelo Corelli, włoski kompozytor baroku (ur. 1653)
- 11 stycznia – Pierre Jurieu, francuski teolog protestancki
- 25 lutego – Fryderyk I Pruski, król Prus (ur. 1657)
- 17 marca lub 18 marca – Juraj Jánošík (Janosik), karpacki zbójnik, słowacki bohater narodowy (ur. 1688)
- 20 września – Franciszek de Posadas, hiszpański dominikanin, błogosławiony katolicki (ur. 1644)
Święta ruchome
[edytuj | edytuj kod]- Tłusty czwartek: 23 lutego
- Ostatki: 28 lutego
- Popielec: 1 marca
- Niedziela Palmowa: 9 kwietnia
- Wielki Czwartek: 13 kwietnia
- Wielki Piątek: 14 kwietnia
- Wielka Sobota: 15 kwietnia
- Wielkanoc: 16 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 17 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 25 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 4 czerwca
- Boże Ciało: 15 czerwca
