Batalion ON „Kościan”

Kościański Batalion Obrony Narodowej (batalion ON „Kościan”) – pododdział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Batalion został sformowany w maju 1939 roku, w składzie Poznańskiej Brygady ON, według etatu batalionu ON typ IV.

Jednostką administracyjną i mobilizującą dla Kościańskiego batalionu ON był 55 pułk piechoty w Lesznie.

W lipcu 1939 roku batalion, pod względem taktycznym, został podporządkowany dowódcy Wielkopolskiej Brygady Kawalerii. 24 sierpnia 1939 roku batalion został zmobilizowany, a dwa dni później zajął pozycje wskazane przez gen. bryg. Romana Abrahama. Z chwilą wyjścia na pozycje wyjściowe batalion liczył:18 oficerów, 119 podoficerów, 553 szeregowców^[1].

Batalion, bez 3 kompanii, zajął odcinek „Rogalin”, natomiast 3 kompania ON „Czempiń” weszła w skład Oddziału Wydzielonego „Czempiń” dowodzonego przez płk. Ignacego Kowalczewskiego.

W składzie 17 pułku Ułanów Wielkopolskich batalion rozpoczął swój udział w kampanii wrześniowej. W dniach 1-3 września 1939 roku batalion prowadził działania opóźniające. 3 września 1939 roku dowódca Armii „Poznań” rozkazał dowódcy Wielkopolskiej BK odesłać Kościański, Leszczyński i Rawicki batalion ON w rejon Miłosławia, do swojej dyspozycji^[2]. W nocy z 4 na 5 września wszystkie trzy bataliony ON przemaszerowały do Rudzicy^[3]. 6 września Kościański i Koźmiński bataliony ON utworzyły Zgrupowanie „Rudzica” pod dowództwem ppłk. dypl. Franciszka Junkera, którego zadaniem była osłona tyłów Armii „Poznań” na linii Kanału Morzysławskiego^[4].

dowództwo batalionu i pododdziałów^[5][6]

• dowódca batalionu – kpt. Franciszek Czesław Trojanowski
• adiutant batalionu – ppor. rez. Sułczyński
• lekarz batalionu - kpt. lek. Oskar Bielawski
• dowódca 1 kompanii ON „Kościan” – por. rez. Stanisław Waligóra
  • dowódca I plutonu - ppor. rez. Leon Wdowicki
  • dowódca II plutonu - ppor. rez. Konrad Szukalski
  • dowódca III plutonu - ppor. rez. Fellmanm
  • dowódca plutonu ckm - chor. Wiktor Kaczmarek
• dowódca 2 kompanii ON „Śmigiel” – por. rez. Stanisław Cybulski
  • dowódca I plutonu - ppor. rez. Edward Szwarc
  • dowódca II plutonu - ppor. rez. Stanisław Plewa
  • dowódca III plutonu - ppor. rez. Jan Wąsiak
  • dowódca plutonu ckm - ppor. rez. Roman Cieślewski
• dowódca 3 kompanii ON „Czempiń” – ppor. rez. Alfons Wiśniewski
  • dowódca I plutonu - ppor. rez. Wert
  • dowódca II plutonu - ppor. rez. Małecki
  • dowódca III plutonu - plut. Antoni Hertman
  • dowódca plutonu ckm - kpr. Stanisław Wojtyniak
• dowódca plutonu zwiadu (kolarzy) – ppor. rez. Józef Tokarczyk
• dowódca plutonu łączności – plut. rez. Stefan Kłapsa

• 6 ciężkich karabinów maszynowych Hotchkiss wz.14^[7]
• 27 ręcznych karabinów maszynowych^[7]
• 1 moździerz piechoty 81 mm wz. 31^[7]
• 611 karabinów wz.16^[7]
• 2008 granatów^[7]

• Roman Abraham, Wspomnienia wojenne znad Warty i Bzury, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1990, wyd. II popr., ISBN 83-11-07712-6.
• Piotr Bauer, Bogusław Polak: Armia „Poznań” w wojnie obronnej 1939. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1983. ISBN 83-210-0385-0.
• Piotr Bauer, Bogusław Polak: 17 Pułk Ułanów w obronie Ojczyzny 1939 rok. Gostyń: ZBOWiD, 1978.
• Tadeusz Böhm: Bataliony Obrony Narodowej w Wielkopolsce w latach 1936-1939 i ich rola w kampanii wrześniowej. Poznań: Wydawnictwo Sorus, 1996. ISBN 83-87133-01-9.
• Kazimierz Pindel: Obrona Narodowa 1937-1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06301-X. OCLC 69279234.
• Waldemar Rezmer: Armia „Poznań” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07753-3.
• Piotr Bauer: Batalion Obrony Narodowej „Kościan” 1939 rok. Kościan: Muzeum Regionalne w Kościanie, 1989. ISBN 83-00-02535-9.