Fryderyk Wilhelm IV

Król Prus
Okres	od 7 czerwca 1840 do 2 stycznia 1861
Poprzednik	Fryderyk Wilhelm III Pruski
Następca	Wilhelm I Hohenzollern
Dane biograficzne
Dynastia	Hohenzollernowie
Data i miejsce urodzenia	15 października 1795 Berlin
Data i miejsce śmierci	2 stycznia 1861 Poczdam
Ojciec	Fryderyk Wilhelm III Pruski
Matka	Luiza Mecklemburg-Strelitz
Żona	Elżbieta Ludwika Wittelsbach
Odznaczenia
[a][1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Fryderyk Wilhelm IV (ur. 15 października 1795 w Berlinie, zm. 2 stycznia 1861 w Poczdamie) – król Prus od 1840 roku z dynastii Hohenzollernów.

Urodził się 15 października 1795 roku w pałacu Następców Tronu (niem. Kronprinzenpalais) w Berlinie^[2] jako najstarszy syn Fryderyka Wilhelma III i Luizy z dynastii meklemburskiej. Już od dzieciństwa był wszechstronnie uzdolniony, znał się m.in. na sztuce. Należał do osób głęboko religijnych, był przekonany o swoim boskim posłannictwie. Lata młodości były dla przyszłego monarchy czasem ciężkiej próby. Klęska wojsk pruskich w walce z Napoleonem w bitwie pod Jeną w 1806 roku zmusiła Fryderyka Wilhelma III wraz z rodziną do ucieczki. Po ostatecznym zwycięstwie wojsk koalicji nad Napoleonem książę Fryderyk Wilhelm nadzorował z ramienia ojca przywracanie porządku w kraju. Doprowadził do nasilenia cenzury i przyczynił się do znacznego ograniczenia swobód obywatelskich. W 1823 r. ożenił się z Elżbietą Ludwiką Wittelsbach, księżniczką bawarską, ale para nie doczekała się potomstwa^[3].

Fryderyk Wilhelm należał do zwolenników zjednoczenia Niemiec. W 1840 r. po śmierci swojego ojca wstąpił na tron pruski^[4], ogłaszając amnestię dla więźniów politycznych i łagodząc konflikt z Kościołem katolickim. Opowiadał się przeciwko reformom w duchu liberalizmu, jednak w obliczu wydarzeń Wiosny Ludów w Paryżu i Wiedniu (luty i marzec 1848), zdecydował się zwołać 18 marca 1848 r. do Berlina Zjednoczony Landtag, obiecując jednocześnie nadanie konstytucji. Nie zapobiegło to jednak wybuchowi rewolucji w Berlinie (rewolucja marcowa), którą Fryderyk Wilhelm IV początkowo próbował stłumić siłą, lecz już wkrótce zgodził się na powołanie liberalnego rządu i zwołanie Zgromadzenia Narodowego^[5]. Dopiero osłabienie nastrojów rewolucyjnych umożliwiło władcy rozwiązanie Zgromadzenia i oktrojowanie (nadanie) Konstytucji Królestwa Pruskiego, 5 grudnia 1848 r.^[6] Po rewizji niektórych zbyt liberalnych artykułów Fryderyk Wilhelm IV ostatecznie złożył przysięgę na nową konstytucję – 5 grudnia 1850 r., przekształcając tym samym Prusy w monarchię konstytucyjną^[7].

Jako władca konserwatywny dał się również poznać w kwietniu 1849 r., kiedy odrzucił koronę cesarską ofiarowaną mu przez Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe, obradujące we Frankfurcie nad Menem. Za powód do takiego kroku uznał fakt, iż korona nie została mu dana przez władców innych państw niemieckich, lecz przez przedstawicieli ludu, których nie uznawał za kompetentnych do decyzji godnych wyższych sfer. Jego odpowiedź była dosadna: Nie będę podnosił korony z błota^[8].

Obowiązująca w Prusach konstytucja zapewniała władcy silną pozycję w rządzeniu państwem, którą wykorzystywał Fryderyk Wilhelm IV, mianując na premierów bliskich sobie konserwatywnych polityków. Fryderyk Wilhelm zaczął zdradzać objawy choroby psychicznej, określanej łagodnie „zmiękczeniem mózgu”^[9]. W 1857 roku zachowanie króla stało się tak ekscentryczne, że jego młodszy brat zaczął zastępować króla w sprawowaniu władzy. Gdy Fryderyk nie wracał do zdrowia, Wilhelm został ustanowiony regentem w 1858. Fryderyk zmarł w 1861 r. w Poczdamie w Sanssouci^[10].

• W 1829 r. został odznaczony Orderem Orła Białego^[11].

• 2 Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma IV (1 Pomorski)
• 3 Pernowski Pułk Grenadierów Króla Fryderyka Wilhelma IV

• Sebastian Haffner: Prusy bez legendy: Zarys dziejów. Warszawa: Oficyna Historii XIX i XX wieku, 1996. ISBN 83-905989-3-0. Brak numerów stron w książce
• Krasuski J., Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998.
• Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, pod red. M. Serwańskiego i J. Dobosza, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998.
• Schad M., Hohenzollernowie przekł. z jęz. niem. Marek Urbański, Klub dla Ciebie, Warszawa 2004.

• Fryderyk Wilhelm IV – dokumenty w bibliotece Polona