Gaj (województwo małopolskie)

Gaj
	wieś
	; Widok miejscowości z kładki nad Zakopianką (DK 7) w kierunku północno-wschodnim.; W głębi po lewej widoczny Kraków, w głębi po prawej maszt RTCN Kraków Chorągwica, pośrodku, nieco z prawej wieża kościoła.
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Mogilany
Liczba ludności (2022)	2173
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-031
Tablice rejestracyjne	KRA
SIMC	0326670
	Położenie na mapie gminy Mogilany Gaj
	Położenie na mapie Polski Gaj
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Gaj
	Położenie na mapie powiatu krakowskiego Gaj
	49°57′42″N 19°54′15″E/49,961667 19,904167
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gaj – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Mogilany.

Przez miejscowość przechodzi DK 7(fragment międzynarodowej trasy E77), stanowiąca na tym odcinku część Zakopianki^[4].

Nazwa

Nazwa Gaj wywodzi się od gaju^[5] – staropolskiej nazwy małego liściastego lasu, która pierwotnie oznaczała wydzieloną część lasu lub mały odosobniony zalesiony obszar używany do celów kultowych. Gaj pełnił wśród Słowian podobne funkcje jak w innych kulturach pogańskich^[6].

Części wsi

Części wsi^[7]^[8]: Brzyczyna, Gaik, Kotarbówki, Pod Górą, Podlesie, Przymiarki, Psiepole, Psina, Rudawa, Wzgórze, Zadziela, Za Lasem, Zimnucha.

Historia

Nazwa notowana po raz pierwszy w spisanych po łacinie dokumentach z XIV wieku w latach 1325–1327 jako de Gay^[5].

Na początku 1801 roku Gaj wraz z Brzyczyną Górną został wykupiony przez Andrzeja Bema, ojca generała Józefa Bema. Rodzina Bemów zamieszkała w Krakowie, ale w Gaju młody Józef Bem spędzał co roku wakacje^[9].

W latach 1975–1998 w województwie krakowskim.

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[10].

Kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, spichlerz plebański, park ze stawem.

Turystyka

Przez Gaj przechodzi zielony szlak turystyczny: Szlak Generała Józefa Bema: Borek Fałęcki (Kraków) – Kobierzyn – Sidzina – Libertów – Gaj – Mogilany – Las Bronaczowa – Radziszów (stacja kolejowa)^[11]

Galeria

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gaju
Zabudowania miejscowości wzdłuż Zakopianki (DK 7), widok w kierunku północno-wschodnim z kładki dla pieszych nad drogą, na osi trasy widoczny Kraków
Zabudowania miejscowości wzdłuż Zakopianki (DK 7), widok w kierunku południowym z kładki dla pieszych nad drogą

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 31138
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 249 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Wieś Gaj w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-09-04] (pol.).
↑ ^a ^b Malec 2002 ↓, s. 80.
↑ Praca zbiorowa 1964 ↓.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ Kovács 2009 ↓, s. 14.
↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-30] .
↑ Tadeusz Galarowski, Mogilany – zarys monograficzny, PAN Kraków – Nauka Dla Wszystkich nr 270, Ossolineum 1976.

Bibliografia

Maria Malec: Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski. Warszawa: PWN, 2002.
Praca zbiorowa: Słownik starożytności słowiańskich t. 2 F – K, cz. 1 F – H, hasło „Gaj”. Warszawa: Ossolineum, 1964, s. 78.
István Kovács: Józef Bem. Bohater wiecznych nadziei. Warszawa: Rytm, 2009. ISBN 978-83-7399-328-0.
Atlas okolic Krakowa, Kraków: Compass, 2005, s. 77, ISBN 83-60240-11-6 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 31138

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 249 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[:0-4] Wieś Gaj w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-09-04] (pol.).

[CITEREFMalec200280-5] Malec 2002 ↓, s. 80.

[CITEREFPraca_zbiorowa1964-6] Praca zbiorowa 1964 ↓.

[R2013-7] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-8] GUS. Rejestr TERYT

[CITEREFKovács200914-9] Kovács 2009 ↓, s. 14.

[:rejestr-10] Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-30] .

[11] Tadeusz Galarowski, Mogilany – zarys monograficzny, PAN Kraków – Nauka Dla Wszystkich nr 270, Ossolineum 1976.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]