Halka

Bandera	Polska
Numer IMO	6919497
Znak wywoławczy	SNYF
Port macierzysty	Gdańsk
Armator	P.P. Żegluga Gdańska, Gdańsk
Nadzorujące towarzystwo klasyf.	PRS
Dane podstawowe
Typ	statek pasażerski
Materiał	stal okrętowa St 42
Historia
Stocznia	Gdańska Stocznia Rzeczna
Data budowy	maj 1966
Data wodowania	25 stycznia 1967
Data oddania do eksploatacji	25 lipca 1967
Dane techniczne
Wyporność całkowita	470 t
Liczebność załogi	14–18
Liczba pasażerów	500
Długość całkowita (L)	44,9 m
Długość linii wodnej	40 m
Długość po pokładzie	42,3 m
Szerokość (B)	8,3 m
Zanurzenie (D)	2,5 m
Pojemność brutto	407 GT
Pojemność netto	189 NT
Napęd mechaniczny
Silnik	Schwermaschinenbau Karl Liebknecht (SKL) 8NVD36Au
Moc silnika	2x560 KM
Liczba śrub napędowych	2
Prędkość maks.	14 w.
Multimedia w Wikimedia Commons

Halka – polski statek pasażerski żeglugi przybrzeżnej zbudowany w Gdańskiej Stoczni Rzecznej i eksploatowany w kraju w latach 1967–1990.

„Halka” w 1967 w momencie wodowania, była największym statkiem pasażerskim zbudowanym w Polsce. Była też ówcześnie największą jednostką zbudowaną w Gdańskiej Stoczni Rzecznej. Od wycofania Mazowsza w 1983 była największym statkiem Żeglugi Gdańskiej (ŻG). Była też jedyną jednostką tego armatora wykorzystywaną w regularnej komunikacji przez cały rok, a nie – tylko w sezonie letnim.

W 1961 w dyrekcji ŻG powstały założenia dla statku pasażerskiego, który mógłby obsługiwać rejsy po wodach Zatoki Gdańskiej nawet przy złych warunkach hydrometeorologicznych oraz w dziennych rejsach pełnomorskich pomiędzy portami polskiego wybrzeża. Na ich podstawie w Biurze Konstrukcyjnym Taboru Morskiego i w Zakładzie Konstrukcji Okrętów Wydziału Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej powstały konkurujące ze sobą projekty wstępne, spośród których wybrano propozycję politechniki. Głównym projektantem statku był dr inż. Stefan Wewiórski, pod jego kierunkiem w zakładzie powstał też projekt techniczny i roboczy, przekazany do realizacji Gdańskiej Stoczni Rzecznej. Stępkę położono w maju 1966, przyszła „Halka” otrzymała numer budowy PP1. Jednostkę budowano zgodnie z Przepisami Klasyfikacji i Budowy Morskich Statków Stalowych Polskiego Rejestru Statków. Wodowanie wyposażonego w 35% statku odbyło się 25 stycznia 1967, ukończoną „Halkę” przekazano armatorowi 21 lipca, banderę podniesiono 25 lipca 1967. Pierwszym kapitanem został kpt. ż. w. Tadeusz Przesmycki. „Halka” obsługiwała linię Gdańsk – Sopot – Hel. Przez pierwsze dwa dni przewiozła ponad 2 tys. turystów. Statek umożliwiał ŻG utrzymanie regularnego połączenia z Helem, nawet podczas sztormowej pogody. W kolejnych sezonach do obsługi gdańskiej linii doszło połączenie „Halką” Helu z Gdynią. Od 1975 jednostka po niewielkiej przebudowie była na tej linii obecna również poza sezonem. Od listopada do marca przez 15 kolejnych lat „Halka” była czarterowana przez Marynarkę Wojenną. Z połączenia mogło korzystać 100 marynarzy i 20 pracowników helskiej miejskiej rady narodowej, z którą MW współdzieliła koszty czarteru. Ta liczba pasażerów (ograniczenie podczas pływania w krze lodowej) mogła być powiększona do 200 poza okresem zalodzenia. Na statku obowiązywały bilety miesięczne, w miarę wolnych miejsc dostępne też były bilety jednorazowe^[1] . Po zimowym czarterze MW zapewniała sobie komunikację z Helem własnymi wodolotami^[2], a „Halka” wracała do obsługi ruchu turystycznego. 10 stycznia 1990 Żegluga Gdańska zaprzestała obsługi zimowego połączenia ponieważ MW wycofała się z zakupu biletów miesięcznych. Statek w ówczesnych warunkach ekonomicznych stał się nierentowny. W 1991 „Halka” została wyczarterowana armatorowi z Grecji i odprowadzona do Pireusu przez polską załogę pod dowództwem kpt. Adama Barańskiego^[1] .

W okresie swojej służby pod polską banderą jednostka często była wykorzystywana do celów reprezentacyjnych, jak w 1978 podczas powitania jachtu „Mazurek” powracającego z rejsu dookoła świata, dowodzonego przez kpt. Krystynę Chojnowską-Liskiewicz^[3].

W Grecji nazwa statku została zmieniona na „Georg”. W sierpniu 1992 został aresztowany w Pireusie w związku z używaniem go do przemytu towarów. Armator zalegał z płatnościami dla ŻG w związku z czym ta podjęła działania w celu odzyskania statku. Rozważano sprowadzenie jednostki do kraju, co byłoby jednak kosztowne. Ostatecznie po odzyskaniu statku ŻG sprzedała go w 1993 innemu greckiemu armatorowi za 20 tys. USD. Po przebudowie i wymianie silników jako „Paloma” jednostka od 1995^[1]  przez dwa sezony obsługiwała połączenie Pireusu z Kretą, po czym znów została sprzedana armatorowi ze Sri Lanki. Statek dotarł do Cejlonu i pod nową nazwą „Goodwill Guide”^[4] pływał m.in. w rejonie objętym powstaniem tamilskim między Dżafną a Trikunamalają^[5]. Ostatnim śladem istnienia dawnej „Halki” jest informacja o aresztowaniu statku w lutym 2002 w porcie Beruwala z powodu zalegania przez armatora z należnościami wobec załogi^[6].

Kadłub spawany ze stali okrętowej St 42, szkielet tworzyło 80 wręg o odstępie 0,5 m. Statek był dwupokładowy o trzech kondygnacjach. Dno na całej długości było podwójne, mieszczące zbiorniki ściekowe, paliwa i wody słodkiej. Struktura kadłuba była podzielona przez 6 grodzi wodoszczelnych na 7 przedziałów, kolejno: skrajnik dziobowy z komorą łańcuchową kotwicy; zbiornik balastowy; salon z 54 miejscami siedzącymi; salon-bar z 70 miejscami; siłownia; pomieszczenia socjalne załogi – 6 kabin 2-osobowych i jedna pojedyncza, kuchnia, mesa, sanitariaty oraz magazyn; skrajnik rufowy z maszyną sterową i komorą łańcuchową. Statek miał zagwarantowaną niezatapialność przy całkowitym zalaniu jednego z przedziałów wodoszczelnych. Wejścia do poszczególnych przedziałów z poziomu pokładu głównego, do siłowni – z przedziału socjalnego, zamykane drzwiami wodoszczelnymi. Pokład główny był całkowicie zakryty. Od dziobu mieścił się na nim salon pasażerski na 209 osób, hall z 14 miejscami siedzącymi będący również centrum komunikacyjnym z zejściówkami, sanitariaty i rufowa weranda mogąca pomieścić 52 osoby. Górny pokład mieścił sterówkę z kabiną radiową, nawigacyjną oraz kabinami kapitana i starszego oficera, za nią pokład słoneczny z ławami dla 120 pasażerów, nadbudówkę rufową z pomieszczeniem agregatu prądotwórczego i akumulatorów, komin oraz zejściówkę do hallu, za nią pokład łodziowy z dwiema szalupami. Na „Halce” było w sumie 467 miejsc siedzących dla pasażerów^[1] .

Napęd statku stanowiły dwa silniki główne 8NVD36Au produkcji Schwermaschinenbau Karl Liebknecht (SKL) z Magdeburga. Były to jednostki ośmiocylindrowe wysokoprężne o mocy 560 KM przy 500 obr./min. każdy. Każdy z silników napędzał własną linią wału, zakończoną śrubą napędową. Energię elektryczną zapewniały 4 spalinowe zespoły prądotwórcze o mocy 27 kVA^[1] .

Wyposażenie nawigacyjno-sygnałowe obejmowało komplet lamp nawigacyjnych, radiostację, radar, echosondę i dwa kompasy magnetyczne. „Halka” wyposażona była w dwie kotwice Halla o ciężarze po 500 kg i elektryczną windę kotwiczno-cumowniczą na pokładzie górnym w części dziobowej. Statek wyposażono w 8 podwójnych pachołów cumowniczych, po cztery na każdej burcie. Na nadburciu dziobnicy zamontowano dwie przewłoki z rolkami. Wyposażenie ratunkowe obejmowało wspomniane szalupy 23-osobowe wykonane z hydronalium, opuszczane żurawikami. Każda z nich miała silnik spalinowy o mocy 24 KM. Ławy z pokładu słonecznego można było wyrzucić za burtę jako środek ratunkowy. Trzy spośród nich mogły utrzymać w wodzie po 20 osób, a siedem – po 16. Statek miał też początkowo 16, a później 24 20-osobowe pneumatyczne tratwy ratunkowe. Do ochrony przeciwpożarowej służyły 2 systemy, wodny i gazowy oraz gaśnice proszkowe i hydranty^[1] .

• długość całkowita 44,9 m;
• długość rejestrowa 42,3 m;
• długość między pionami 40,0 m;
• szerokość całkowita 8,3 m;
• wysokość do pokładu głównego 3,6 m;
• wysokość do pokładu górnego 6,0 m;
• zanurzenie 2,5 m.

• 2 silniki główne Schwermaschinenbau Karl Liebknecht (SKL) 8NVD36Au po 560 KM;
• 4 agregaty prądotwórcze po 27 kVA.

• Waldemar Danielewicz. Statek pasażerski m/s Halka. „Morza i Okręty”. 3/2016, s. 66–71, maj-czerwiec 2016. Warszawa: Zespół Badań i Analiz Militarnych. ISSN 2543-5469. OCLC 971405293. [dostęp 2021-07-30]. (pol.).