Ksawerów (gmina)

Ksawerów
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	pabianicki
TERC	1008052
Wójt	Piotr Chałupka
Powierzchnia	13,64 km²
Populacja (31.12.2017); • liczba ludności	; 7684
• gęstość	564,9 os./km²
Nr kierunkowy	42
Tablice rejestracyjne	EPA
	Adres urzędu:ul. Kościuszki 3h; 95-054 Ksawerów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	6
Liczba miejscowości	4
	Położenie na mapie Polski Ksawerów
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Ksawerów
	51°41′N 19°25′E/51,679722 19,419444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Ksawerów (do 1953 gmina Widzew^[2]) – gmina wiejska w województwie łódzkim, w powiecie pabianickim. W latach 1975–1976 i 1997–1998 gmina położona była w ówczesnym województwie łódzkim.

Siedziba gminy to Ksawerów. W jej skład wchodzą również: Wola Zaradzyńska, Nowa Gadka, Kolonia Wola Zaradzyńska, Teklin.

Według danych z 9 października 2011^[3] gminę zamieszkiwało 7338 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwały 7684 osoby.

Historia

W XIX wieku Ksawerów wchodził w skład gminy Pabianice, a począwszy od roku 1866 stanowił część gminy Widzew, która swoim zasięgiem obejmowała znaczną część obecnej gminy Ksawerów oraz terenów dziś położonych w obrębie Łodzi i Pabianic. W 1945 roku siedzibę gminy Widzew przeniesiono do Ksawerowa.

Gmina zbiorowa Ksawerów powstała 21 września 1953 roku w powiecie łaskim w województwie łódzkim, w związku z przemianowaniem gminy Widzew z siedzibą w Ksawerowie na Ksawerów z siedzibą w Ksawerowie^[2], objemując 9 gromad: Bychlew, Dąbrowa, Ksawerów, Lublinek, Łaskowice, Nowa Wola Zaradzyńska, Rydzyny, Rypułtowice, Wola Zaradzyńska i Wola Zaradzyńska Kolonia^[4].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[5], a jej obszar podzielono między nowe gromady^[6]:

Ksawerów (Dąbrowa, Ksawerów, Nowa Wola Zaradzyńska, Kolonia Wola Zaradzyńska i Wola Zaradzyńska-Wieś oraz parcelacja Widzew z dotychczasowej gromady Rypułtowice),
Łaskowice (Łaskowice, Lublinek i Rypułtowice bez parcelacji Widzew),
Pawlikowice (Bychlew i Rydzyny).

1 stycznia 1959 do gromady Ksawerów przyłączono Łaskowice, Lublinek i Rypułtowice ze zniesionej gromady Łaskowice (powiat łaski)^[7], po czym gromadę Ksawerów włączono do powiatu łódzkiego w tymże województwie^[8].

Gminę Ksawerów reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w powiecie łódzkim, w województwie łódzkim^[9], a w jej skład weszły obszary zniesionej gromady Ksawerów, łącznie 9 sołectw: Dąbrowa, Ksawerów, Lublinek, Łaskowice, Nowa Gadka, Nowa Wola, Rypułtowice, Wola Zaradzyńska i Wola Zaradzyńska-Kolonia (Bychlew i Rydzyny weszły w skład gminy Pabianice w powiecie łaskim)^[10]. 1 czerwca 1975 roku gmina weszła w skład nowo utworzonego woj. łódzkiego^[11].

2 lipca 1976 roku gminę Ksawerów zniesiono przez połączenie z dotychczasową gminą Pabianice w nową gminę Pabianice^[12]. 1 stycznia 1988 z gminy Pabianice wyłączono: a) Lublinek i Łaskowice, włączając je do Łodzi^[13], oraz b) Dąbrowę, Rypułtowice i Nową Wolę Zaradzyńską, włączając je do Pabianic^[14].

Gminę Ksawerów reaktywowano w trzeciej, najmniejszej dotąd odsłonie 1 stycznia 1997 roku. W jej skład weszły trzy sołectwa: Ksawerów (z: Kolonią Wolą Zaradzyńską, Teklinem, Widzewem i Żdżarami), Nowa Gadka i Wola Zaradzyńska^[15].

Ciąg istnienia gminy Ksawerów:

21 września 1953 – 28 września 1954
1 stycznia 1973 – 1 lipca 1976
od 1 stycznia 1997

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2007^[16] gmina Ksawerów ma obszar 13,64 km², w tym:

użytki rolne: 74%
użytki leśne: 14%

Gmina stanowi 2,77% powierzchni powiatu pabianickiego.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2017 roku^[17].

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	7684	100	4019	52,3	3665	47,7
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	565		295		270

Piramida wieku mieszkańców gminy Ksawerów w 2014 roku^[1].

Sąsiednie gminy

Łódź, Pabianice (miasto), Rzgów

Miejscowości

Sołectwa

Ksawerów (sołectwa: Ksawerów-Południe, Ksawerów-Północ, Ksawerów-Wschód, Ksawerów-Zachód), Wola Zaradzyńska, Nowa Gadka.

Pozostałe miejscowości

Kolonia Wola Zaradzyńska, Teklin, Żdżary, Widzew.

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Ksawerów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Dz.U. z 1953 r. nr 42, poz. 199.
↑ PKW.
↑ Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa 1952, s. 91 (wersja cyfrowa –173), kol. 2.
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Uchwała Nr 31/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu łaskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-167/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 22 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 39)
↑ Uchwała Nr 34/58 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 17 listopada 1958 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie łódzkim; na mocy Obwieszczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 23 grudnia 1958 r. o ogłoszeniu uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 17 listopada 1958 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 31 grudnia 1958 r., Nr. 9, Poz. 34)
↑ Dz.U. z 1958 r. nr 76, poz. 392
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Uchwała Nr XIX/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 20 grudnia 1972, Nr. 14, Poz. 185).
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143
↑ M.P. z 1987 r. nr 25, poz. 205
↑ M.P. z 1987 r. nr 26, poz. 209
↑ Dz.U. z 1996 r. nr 155, poz. 761.
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ Gmina Ksawerów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[populacja2016-1] Gmina Ksawerów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[autonazwa1-2] Dz.U. z 1953 r. nr 42, poz. 199.

[3] PKW.

[4] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa 1952, s. 91 (wersja cyfrowa –173), kol. 2.

[5] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[6] Uchwała Nr 31/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu łaskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-167/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 22 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 39)

[7] Uchwała Nr 34/58 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 17 listopada 1958 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie łódzkim; na mocy Obwieszczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 23 grudnia 1958 r. o ogłoszeniu uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 17 listopada 1958 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 31 grudnia 1958 r., Nr. 9, Poz. 34)

[8] Dz.U. z 1958 r. nr 76, poz. 392

[9] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[10] Uchwała Nr XIX/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 20 grudnia 1972, Nr. 14, Poz. 185).

[11] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[12] Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 143

[13] M.P. z 1987 r. nr 25, poz. 205

[14] M.P. z 1987 r. nr 26, poz. 209

[15] Dz.U. z 1996 r. nr 155, poz. 761.

[16] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[17] Gmina Ksawerów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Siedziba gminy	Ksawerów
Wsie	Ksawerów Nowa Gadka Wola Zaradzyńska
Integralne części wsi	Kolonia Wola Zaradzyńska Teklin Widzew Żdżary

Miasta	Konstantynów Łódzki Lutomiersk Pabianice
Gminy miejskie	Konstantynów Łódzki Pabianice
Gmina miejsko-wiejska	Lutomiersk
Gminy wiejskie	Dłutów Dobroń Ksawerów Pabianice

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. łódzkie (II RP) (1919–1939) woj. łódzkie (1945–1975)
Miasta	Lutomiersk (do 1870) Łask Pabianice (do 1951 →) Szczerców (do 1870) Widawa (do 1870) Zelów (od 1957)
Osiedla (1954–1972)	Kolumna (1959–1972) Zelów (do 1957)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975)	Bałucz (do 1954) Buczek Chociw (do 1954) Dąbrowa Rusiecka (do 1954) Dąbrowa Widawska (do 1930) Dłutów Dobroń (od 1929) Dzbanki (do 1930) Górka Pabianicka (do 1954) Ksawerów (1953–1954) Lutomiersk (do 1954) Łask (do 1953 i od 1973) Pabianice (od 1973) Pruszków (do 1954) Sędziejowice (od 1931) Szczerców (1930–1954) Widawa (od 1930) Widzew (do 1953) Wiewiórczyn (1953–1954) Wodzierady Wola Wężykowa (do 1931) Wygiełzów (do 1954) Wymysłów (do 1929) Zapolice Zelów
Gromady (1954–1972)	Bałucz (1954–1972) Barycz (1954–1957) Brodnia (1954–1968) Brzyków (1957–1972) Buczek (1954–1972) Chechło (1954–1958) Chociw (1954–1972) Chorzeszów (1954–1959) Czestków (1954–1959) Dąbrowa Widawska (1956–1958) Dłutów (1954–1972) Dobroń (1954–1972) Dzbanki (1957–57) Gorczyn (1954–1957) Górka Pabianicka (1959–1972) Grabia (1954–1959) Kociszew (← 1956–1968) Kodrań (1954–1961 →) Kolumna-Las (1954–1959) Ksawerów (1954–1958 →) Kwiatkowice (1954–1968) Ldzań (1954–1958) Lutomiersk (1954–1957 →) Łaskowice (1954–1958) Marzenin (1954–1972) Mierzączka Duża (1954–1958) Ochle (1954–1968) Okup Wielki (1954–1968) Osieczno (1954–1957) Paprotnia (1954–1968) Pawlikowice (1954–1972) Petrykozy (1954–1958) Podule (1954–1959) Porszewice (1954–1958) Pożdżenice (1954–1968) Pruszków (1954–1972) Przatów (1954–1961) Rembieszów (1954–58) Restarzew Cmentarny (1954–1961) Rusiec (1954–1961 →) Sędziejowice (1954–1972) Siedlce (1954–1968) Szczercowska Wieś (1954–1957) Szczerców (1954–1961 →) Walewice (1954–1966) Widawa (1954–1972) Wielka Wieś (1954–1956) Wiewiórczyn (1954–1972) Wodzierady (1954–1972) Wola Kleszczowa (1954–1957) Wola Wiązowa (1954–1961 →) Wrzeszczewice (1954–1961) Wygiełzów (1954–1972) Zapolice (1954–1972) Zelów (1954) Zelów (1968–1972) Zofiówka (1954–1956 →) Żytowice (1954–1961)

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. łódzkie (II RP) (1919–39) woj. łódzkie (1945–75)
Miasta	Aleksandrów (Łódzki) (do 1870 i od 1924) Andrespol (1915–1919) Kazimierz (do 1870) Konstantynów (Łódzki) (do 1870 i od 1924) Łódź (do 1928 →) Ruda Pabianicka (1923–46) Rzgów (do 1870 i 1915-1919) Tuszyn (do 1870 i od 1924) Zgierz (do 1951 →)
Osiedla (1954–72)	Andrespol (od 1963)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Aleksandrów Łódzki (od 1973) Andrespol (od 1973) Babice (do 1953) Bełdów (do 1954) Brójce Brus (do 1946) Brużyca (do 1924) Brużyca Wielka (1924–54) Chojny (do 1946) Czarnocin Dzierżązna (do 1915) Gospodarz (do 1953) Górki (do 1924) Kazimierz (1953–54) Kruszów (1925–54) Ksawerów (od 1973) Lućmierz (do 1954) Lutomiersk (od 1973) Łagiewniki (do 1946) Nakielnica (do 1924) Nowosolna (do 1954) Puczniew (do 1954) Radogoszcz (do 1946) Rąbień (do 1954) Rszew (do 1927) Rzgów (od 1953) Stoki (do 1868) Tuszyn (od 1973) Wiskitno (do 1954) Zgierz (od 1973) Żeromin (do 1924)
Gromady (1954–72)	Andrespol (← 1958–63) Andrzejów (1954–63) Bełdów (1954–72) Biała (← 1956–72) Brójce (1954–72) Brużyca Wielka (1954–72) Czarnocin (1954–72) Dalków (1954–57) Emilia (1954–68) Gospodarz (1954–68) Górki Małe (1954–68) Grotniki (← 1956–72) Kalinko (1954–57) Kazimierz (1954–72) Kruszów (1954–68) Ksawerów (← 1959–72) Kuciny (1954–68) Kurowice (1954–72) Lutomiersk (← 1958–72) Nowosolna (1954–72) Proboszczewice (1954–69) Puczniew (1954–57) Rąbień (1954–72) Ruda-Bugaj (1954–57) Rzgów (1954–72) Słowik (1970–72) Smardzew (← 1956–72) Sobień (← 1958) Szydłów (1954–72) Szynczyce (1954–57) Tuszyn (1968–72) Wiskitno (1954–72) Wiśniowa Góra (1954–57) Wodzin (1954–58) Zofiówka (← 1956–57)