Mark Ruffalo

Mark Ruffalo
	; Mark Ruffalo (2017)
Imię i nazwisko	Mark Alan Ruffalo
Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1967 ; Kenosha
Zawód	aktor, reżyser, producent filmowy, scenarzysta
Współmałżonek	Sunrise Coigney (od 2000)
Lata aktywności	od 1993
	; Podpis Marka Ruffalo
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Mark Alan Ruffalo (ur. 22 listopada 1967 w Kenosha) – amerykański aktor, także reżyser, producent i scenarzysta.

Czterokrotnie nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego; za rolę dawcy spermy w komediodramacie Lisy Cholodenko Wszystko w porządku (2010), jako Dave Schultz w dramacie biograficznym Bennetta Millera Foxcatcher (2014), za postać dziennikarza Michaela Rezendesa w dramacie Toma McCarthy’ego Spotlight (2015) i za rolę rozpustnego prawnika Duncana Wedderburna w komediodramacie fantasy Jorgosa Lantimosa Biedne istoty (2023).

8 lutego 2024 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6777 Hollywood Boulevard^[1]^[2].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Kenosha, w stanie Wisconsin jako jeden z dwóch synów i czworga dzieci Amerykanów pochodzenia włoskiego – Rose Marii, fryzjerki, i Franka Lawrence’a Ruffalo Jr., malarza budowlanego^[3]. Jego dziadek ze strony matki był pochodzenia francusko-kanadyjskiego^[4], a babka ze strony matki pochodzenia włoskiego^[4]. Jego rodzeństwo – brat Scott i dwie siostry: Tania i Nicole, zostali także zawodowymi fryzjerami^[5]. Jako nastolatek dorastał w Virginia Beach, w stanie Wirginia, gdzie pracował jego ojciec.

Po ukończeniu szkoły średniej First Colonial High School, przeniósł się wraz z rodziną do San Diego, w Kalifornii. Następnie osiedlił się w Los Angeles, gdzie studiował przez trzy lata aktorstwo w Stella Adler Conservatory i założył z przyjaciółmi Orpheus Theatre Company^[6]. Przez kolejne dziewięć miesięcy dorabiał jako barman.

Kariera

Po gościnnym udziale w serialu fantastycznonaukowym CBS Amerykanin nuklearny (CBS Summer Playhouse, 1989), zaczął występować na początku lat 90. Zadebiutował na kinowym ekranie w filmie Pieśń dla ciebie (A Song for You, 1993)^[7]. W 1994 wystąpił w dramacie Dar od niebios (A Gift from Heaven) z udziałem Bobbie Eakes, komediodramacie Ostatnie dni raju (There Goes My Baby) u boku Noaha Wyle’a oraz jednym z odcinków kanadyjskiego serialu Na południe (Due South). Następnie został obsadzony w dreszczowcu Krwawa forsa (Blood Money, 1996) z Jamesem Brolinem i Traci Lords, komedii kryminalnej Sejfmeni (Safe Men, 1998) u boku Sama Rockwella, dramacie Klub 54 (54, 1998), telewizyjnym melodramacie biograficznym TNT Houdini (1998) z tytułowa rolą Johnathona Schaecha i westernie Przejażdżka z diabłem (Ride with the Devil, 1999) z Tobeyem Maguire’em i Skeetem Ulrichem.

Zyskał uznanie na Off-Broadwayu za rolę Warrena Strauba w przedstawieniu Kennetha Lonergana To nasza młodość (1996) u boku Josha Hamiltona, za którą zdobył w 1997 – Theatre World Award i w 1999 – Lucille Lortel Award^[8].

Przełomem była filmowa rola Terry’ego Prescotta, który w dzieciństwie stracił rodziców w wypadku samochodowym w dramacie Możesz na mnie liczyć (You Can Count on Me, 2000)^[9], za którą otrzymał nagrodę krytyków w Los Angeles i Montrealu. Rozpoznawalność wśród telewidzów zdobył jako nowojorski policjant Zane Marinelli w serialu sensacyjnym Patrol (The Beat, 2000).

Miał być obsadzony w Znakach (2002), ale musiał zrezygnować, gdy zdiagnozowano u niego guza mózgu. Jego rola przypadła Joaquinowi Phoenixowi. Guz mózgu okazał się łagodny. Po operacji powrócił do pełnego zdrowia po częściowym paraliżu twarzy^[10].

Grał w komediach romantycznych – Dziś 13, jutro 30 (2004) i Jak w niebie (2005) – oraz dreszczowcach – Zodiak (2007) i Wyspa tajemnic (2010)^[11]. Rola Moego Axelroda w przedstawieniu Zbudź się i śpiewaj (Awake and Sing!) na scenie Broadwayu przyniosła mu w 2006 nominację do nagrody Tony Award^[12].

Za kreację Alexandra „Neda” Weeksa, pisarza chcącego zwiększyć świadomość na temat HIV, a także zmienić sposób postrzegania osób zarażonych wirusem, którego aktywistyczne działania wzbudzają kontrowersje, w dramacie Ryana Murphy’ego Odruch serca (The Normal Heart, 2014) z Mattem Bomerem^[13] otrzymał Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych i Online Film & Television Association Awards, a także był nominowany do Złotego Globu dla najlepszego aktora w miniserialu lub filmie telewizyjnym, Critics’ Choice Television Awards i Emmy jako wybitny aktor pierwszoplanowy – miniserial lub film telewizyjny.

Zyskał szersze uznanie jako Bruce Banner / Hulk w produkcjach Filmowego Uniwersum Marvela: Avengers (2012), Avengers: Czas Ultrona (2015), Thor: Ragnarok (2017), Avengers: Wojna bez granic (2018) i Avengers: Koniec gry (2019).

W październiku 2015 wziął udział w kampanii edukacyjno-informacyjnej na rzecz profilaktyki raka piersi u mężczyzn^[14]. W 2017 powrócił na scenę Broadwayu w roli Victora Franza w sztuce Arthura Millera Cena^[15].

Był na okładkach magazynów takich jak „Men’s Journal”, „The Hollywood Reporter”, „Vanity Fair”, „Details”, „Esquire”, „GQ”^[16], „Time”^[17] i „The Perfect”^[18].

Życie prywatne

11 czerwca 2000 zawarł związek małżeński z Christiną Sunrise Coigney^[19]. Mają troje dzieci: syna Keena (ur. 2001) i dwie córki – Bellę (ur. 2005) i Odettę (ur. 2007).

Filmografia

A Song for You (1993) jako Gus Davison
Taniec kruka (Mirror, Mirror 2: Raven Dance, 1994) jako Christian
A Gift from Heaven (1994)
Mirror, Mirror III: The Voyeur (1995) jako Joey
The Destiny of Marty Fine (1996) jako Brett
Dentysta (The Dentist, 1996) jako Steve Landers
The Last Big Thing (1996) jako Brent
Krwawa forsa (Blood Money, 1996) jako Attorney
Drugi dzień świąt (On the 2nd Day of Christmas, 1997) jako Bert
Houdini (1998) jako Theo
Sejfmeni (Safe Men, 1998) jako Frank
Klub 54 (54, 1998) jako Ricko
Przejażdżka z diabłem (Ride with the Devil, 1999) jako Alf Bowden
A Fish in the Bathtub (1999) jako Joel
Cios (Beat, 2000) jako Zane Marinelli
To wciąż mój mąż (Committed, 2000) jako T-Bo
Możesz na mnie liczyć (You Can Count on Me, 2000) jako Terry Prescott
Patrol (2000) jako Zane Marinelli
Mieszkanie numer 12 (Life/Drawing, 2001) jako Alex
Ostatni bastion (The Last Castle, 2001) jako Yates
XX/XY (2002) jako Coles Burroughs
Szyfry wojny (Windtalkers, 2002) jako szeregowy Pappas
Szkoła stewardes (View from the Top, 2003) jako Ted
Tatuaż (In The Cut, 2003) jako James A. Malloy
Moje nowe życie (My Life Without Me, 2003) jako Lee
Dziś 13, jutro 30 (13 Going On 30, 2004) jako Matt
Już tu nie mieszkamy (We Don’t Live Here Anymore, 2004) jako Jack Linden
Zakładnik (Collateral, 2004) jako Fanning
Zakochany bez pamięci (Eternal Sunshine of the Spotless Mind, 2004) jako Stan
Jak w niebie (Just Like Heaven, 2005) jako David Abbott
Z ust do ust (Rumor Has It..., 2005) jako Jeff Daly
Bez skrupułów (2006) jako Perry Smith
Wszyscy ludzie króla (All the King’s Men, 2006) jako Adam Stanton
Zodiak (Zodiac, 2007) jako Dave Toschi
Droga do przebaczenia (Reservation Road, 2007) jako Dwight Arno
Miasto ślepców (Blindness, 2008) jako lekarz
Bracia Bloom (The Brothers Bloom, 2008) jako Stephen
Co cię nie zabije (2008) jako Brian
Gdzie mieszkają dzikie stwory (Where The Wild Things Are, 2009) jako Chłopak
Sympathy for Delicious (2010) jako Joe
Wszystko w porządku (The Kids Are All Right, 2010) jako Paul
Nocna randka (Date Night, 2010)
Wyspa tajemnic (Shutter Island, 2010])
Margaret (Margaret, 2011)
Avengers (Marvel’s Avengers, 2012) jako Bruce Banner / Hulk
Między nami seksoholikami (Thanks for Sharing, 2012) jako Adam
Iron Man 3 (2013) jako Bruce Banner (cameo)
Iluzja (Now You See Me, 2013) jako Dylan Rhodes
Zacznijmy od nowa (Begin Again, 2013) jako Dan
Foxcatcher (2014) jako David Schultz
Avengers: Czas Ultrona (Avengers: Age of Ultron, 2015) jako Bruce Banner / Hulk
Spotlight jako Michael Rezendes (2015, nominacja do Oscara)
Iluzja 2 (Now You See Me 2, 2016) jako Dylan Rhodes
Thor: Ragnarok (2017) jako Bruce Banner / Hulk
Avengers: Wojna bez granic (2018) jako Bruce Banner / Hulk
Kapitan Marvel (2019) jako Bruce Banner (cameo)
Avengers: Koniec gry (2019) jako Bruce Banner / Hulk
Mroczne wody (Dark Waters, 2019) jako Robert Bilott
To wiem na pewno (I know this much is true, 2020) jako Dominick Birdsey/Thomas Birdsey
Mecenas She-Hulk (2022) jako Bruce Banner / Hulk
Biedne istoty (2023) jako Duncan Wedderburn

Nagrody

Rok	Nagroda	Kategoria	Film
2013	MTV Movie Award	Najlepsza walka	Avengers (2012)
2014	Nagroda Emmy	Wybitny film telewizyjny	Odruch serca (2014)
2015	Screen Actors Guild	Wybitny aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym	Odruch serca (2014)
2015	Independent Spirit Awards	Nagroda Specjalna	Foxcatcher (2014)
2016	Independent Spirit Awards	Nagroda im. Roberta Altmana	Spotlight (2015)
2016	Screen Actors Guild	Znakomita obsada w filmie kinowym	Spotlight (2015)
2020	Nagroda Emmy	Najlepszy aktor pierwszoplanowy w serialu limitowanym, serialu lub filmie	To wiem na pewno (2020)
2021	Złoty Glob	Najlepszy aktor w serialu limitowanym, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym
2021	Screen Actors Guild	Wybitny aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym
2024	Nagroda Satelita	Najlepszy aktor drugoplanowy	Biedne istoty (2023)

Przypisy

↑ Mark Ruffalo. Walk of Fame. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
↑ Carson Blackwelder: All the best photos from Mark Ruffalo’s Hollywood Walk of Fame ceremony. ABC News, 2024-02-09. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
↑ Mark Ruffalo Biography (1967-). Film Reference. [dostęp 2019-08-23]. (ang.).
↑ ^a ^b Mark Ruffalo – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).
↑ Mark Ruffalo Actor, Producer, Writer. „TV Guide”. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).
↑ Mark Ruffalo. TV.com. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).
↑ Mark Ruffalo Biography. AllMovie. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
↑ Mark Ruffalo. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
↑ Julia Roberts: Mark Ruffalo. „Interview”, 2014-05-20. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
↑ Mark Ruffalo wyznał, że usunięto u niego guza mózgu. Polska Agencja Prasowa, 2024-01-24. [dostęp 2024-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-10)]. (pol.).
↑ Mark Ruffalo. Rotten Tomatoes. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).
↑ Mark Ruffalo Awards. AllMovie. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
↑ Lynn Hirschberg: Matt Bomer Lost 40 Pounds for His Role in The Normal Heart. W, 2014-05-28. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).
↑ Darius Rock (2015-10-31): Aktor Mark Ruffalo na rzecz kampanii rak piersi u mężczyzn. DariusBlog. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (pol.).
↑ Mark Ruffalo. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
↑ Mark Ruffalo. Models.com. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
↑ Mark Ruffalo, Gloria Walton: Mark Ruffalo and Gloria Walton on How Storytelling Can Save the Planet. „Time”, 2023-04-20. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
↑ Jason Adams: Mark Ruffalo is Perfect. My New Plaid Pants, 2024-01-15. [dostęp 2024-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-10)]. (ang.).
↑ Sunrise Coigney w bazie IMDb (ang.)

Linki zewnętrzne

Mark Ruffalo w bazie IMDb (ang.)
Mark Ruffalo w bazie Notable Names Database (ang.)
Mark Ruffalo w bazie Filmweb

[1] Mark Ruffalo. Walk of Fame. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).

[2] Carson Blackwelder: All the best photos from Mark Ruffalo’s Hollywood Walk of Fame ceremony. ABC News, 2024-02-09. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).

[filmreference-3] Mark Ruffalo Biography (1967-). Film Reference. [dostęp 2019-08-23]. (ang.).

[ethnicelebs-4] Mark Ruffalo – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).

[tvguide-5] Mark Ruffalo Actor, Producer, Writer. „TV Guide”. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).

[tv-6] Mark Ruffalo. TV.com. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).

[all-7] Mark Ruffalo Biography. AllMovie. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).

[iobdb-8] Mark Ruffalo. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).

[9] Julia Roberts: Mark Ruffalo. „Interview”, 2014-05-20. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).

[10] Mark Ruffalo wyznał, że usunięto u niego guza mózgu. Polska Agencja Prasowa, 2024-01-24. [dostęp 2024-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-10)]. (pol.).

[rt-11] Mark Ruffalo. Rotten Tomatoes. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).

[12] Mark Ruffalo Awards. AllMovie. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).

[magazine-13] Lynn Hirschberg: Matt Bomer Lost 40 Pounds for His Role in The Normal Heart. W, 2014-05-28. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).

[14] Darius Rock (2015-10-31): Aktor Mark Ruffalo na rzecz kampanii rak piersi u mężczyzn. DariusBlog. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (pol.).

[ibdb-15] Mark Ruffalo. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).

[16] Mark Ruffalo. Models.com. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).

[17] Mark Ruffalo, Gloria Walton: Mark Ruffalo and Gloria Walton on How Storytelling Can Save the Planet. „Time”, 2023-04-20. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).

[my-18] Jason Adams: Mark Ruffalo is Perfect. My New Plaid Pants, 2024-01-15. [dostęp 2024-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-10)]. (ang.).

[19] Sunrise Coigney w bazie IMDb (ang.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

1980–1999	Mickey Rooney (1981) Anthony Andrews (1982) Richard Chamberlain (1983) Ted Danson (1984) Dustin Hoffman (1985) James Woods (1986) Randy Quaid (1987) Michael Caine / Stacy Keach (1988) Robert Duvall (1989) James Garner (1990) Beau Bridges (1991) Robert Duvall (1992) James Garner (1993) Raúl Juliá (1994) Gary Sinise (1995) Alan Rickman (1996) Ving Rhames (1997) Stanley Tucci (1998) Jack Lemmon (1999)
2000–2019	Brian Dennehy (2000) James Franco (2001) Albert Finney (2002) Al Pacino (2003) Geoffrey Rush (2004) Jonathan Rhys Meyers (2005) Bill Nighy (2006) Jim Broadbent (2007) Paul Giamatti (2008) Kevin Bacon (2009) Al Pacino (2010) Idris Elba (2011) Kevin Costner (2012) Michael Douglas (2013) Billy Bob Thornton (2014) Oscar Isaac (2015) Tom Hiddleston (2016) Ewan McGregor (2017) Darren Criss (2018) Russell Crowe (2019)
2020–2039	Mark Ruffalo (2020) Michael Keaton (2021) Evan Peters (2022) Steven Yeun (2023)

Ogólnie (1996–2019, od 2023)	Adam Sandler vs. Bob Barker – Farciarz Gilmore (1996) Fairuza Balk vs. Robin Tunney – Szkoła czarownic (1997) Will Smith vs. Cockroach – Faceci w czerni (1998) Ben Stiller vs. Puffy the Dog – Sposób na blondynkę (1999) Keanu Reeves vs. Laurence Fishburne – Matrix (2000) Zhang Ziyi vs. cały bar – Przyczajony tygrys, ukryty smok (2001) Jackie Chan i Chris Tucker vs. Hong Kong gang – Godziny szczytu 2 (2002) Yoda vs. Christopher Lee – Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów (2003) Uma Thurman vs. Chiaki Kuriyama – Kill Bill: Volume 1 (2004) Uma Thurman vs. Daryl Hannah – Kill Bill: Volume 2 (2005) Angelina Jolie vs. Brad Pitt – Pan i pani Smith (2006) Gerard Butler vs. Robert Maillet – 300 (2007) Sean Faris vs. Cam Gigandet – Po prostu walcz! (2008) Robert Pattinson vs. Cam Gigandet – Zmierzch (2009) Beyoncé Knowles vs. Ali Larter – Obsesja (2010) Robert Pattinson vs. Bryce Dallas Howard i Xavier Samuel – Saga „Zmierzch”: Zaćmienie (2011) Jennifer Lawrence i Josh Hutcherson vs. Alexander Ludwig – Igrzyska śmierci (2012) Robert Downey Jr., Chris Evans, Mark Ruffalo, Chris Hemsworth, Scarlett Johansson i Jeremy Renner vs. Tom Hiddleston – Avengers (2013) Orlando Bloom i Evangeline Lilly vs. Orcs – Hobbit: Pustkowie Smauga (2014) Dylan O’Brien vs. Will Poulter – Więzień labiryntu (2015) Ryan Reynolds vs. Ed Skrein – Deadpool (2016) Gal Gadot vs. niemiecki żołnierz – Wonder Woman (2018) Brie Larson vs. Gemma Chan – Kapitan Marvel (2019) Nie przyznano (2020) Courteney Cox vs. Ghostface – Krzyk VI (2023)
Według scenariusza (2021–2022)	Elizabeth Olsen vs. Kathryn Hahn – WandaVision (2021) Sydney Sweeney vs. Alexa Demie – Euforia (2022)
Bez scenariusza (2021–2022)	Kourtney Kardashian vs. Kim Kardashian – Z kamerą u Kardashianów (2021) Bosco vs. Lady Camden – RuPaul’s Drag Race (2022)