Mark Zuckerberg

Mark Elliot Zuckerberg

Mark Zuckerberg, 2019
Data i miejsce urodzenia	14 maja 1984 White Plains, Nowy Jork
Edukacja	Uniwersytet Harvarda
Pracodawca	Meta Platforms, Chan Zuckerberg Initiative
Majątek	254,1 mld. USD[1] (luty 2025)
Małżeństwo	Priscilla Chan (od 2012)
Dzieci	3
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Mark Elliot Zuckerberg^[2] (wym. /mɑɹk ˈɛliət ˈzʌkəɹbɜɹɡ/; ur. 14 maja 1984 w White Plains) – amerykański przedsiębiorca, filantrop, główny twórca serwisu społecznościowego Facebook i obecny dyrektor generalny Meta Platforms (dawniej Facebook, Inc.); Człowiek Roku tygodnika Time w 2010.

W marcu 2008 Zuckerberg uplasował się na 785. miejscu listy najbogatszych ludzi świata rankingu „Forbesa”, został najmłodszym miliarderem świata (1,5 mld USD)^[3]. W 2011 znalazł się na 15. miejscu rankingu „Forbesa” wśród najbogatszych Amerykanów. W 2024 jego majątek według Forbesa wynosił ok. 200 miliardów dolarów^[4].

Mark Zuckerberg urodził się 14 maja 1984 roku w White Plains w amerykańskim stanie Nowy Jork^[5], w żydowsko-amerykańskiej rodzinie^[6][7], jako drugie z czwórki rodzeństwa^[8]. Jego matka była psychiatrką, a ojciec dentystą^[9]. Dorastał w domu w Dobbs Ferry (hrabstwo Westchester w stanie Nowy Jork)^[10]. Jego dziadkowie pochodzą z Niemiec, Austrii i Polski^[11]. Od strony ojca Edwarda, jego prababką była Mania (Minnie) Wiesenthal^[12], urodzona w 1892 w Skale Podolskiej, która wyemigrowała do USA i 16 grudnia 1911 dotarła na Ellis Island^[13].

Programuje od dzieciństwa, zaczynał na Atari, które kupił jego ojciec^[7][14]. Mając około 10-12 lat napisał program ZuckNet umożliwiający komunikację między komputerami w jego domu i gabinecie dentystycznym ojca^[10][15]. Stworzył też m.in. grę komputerową z bitwami na śnieżki^[15]. Gdy miał 11 lat rodzice zatrudnili korepetytora programowania, z którym Mark raz w tygodniu ćwiczył^[10].

Rozpoczął edukację w szkole średniej Ardsley High School, ale przeniósł się i w 2002 ukończył prywatną szkołę Phillips Exeter Academy w Exeter (hrabstwo Rockingham w stanie New Hampshire), która przygotowywała go do nauki w szkole wyższej^[16]. W tym samym roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Harvarda w Cambridge, uczył się psychologii i informatyki^[17]. Był członkiem żydowskiego bractwa Alpha Epsilon Pi^[10]. Na Harvardzie kontynuował swoje wcześniejsze projekty, m.in.^[10]:

• Coursematch – projekt pozwalający studentom widzieć listę pozostałych studentów zapisanych na ten sam rok,
• Facemash.com – strona typu rating site, która pozwalała na ocenę zamieszczonych na niej zdjęć użytkowników pod kątem atrakcyjności. W ciągu pierwszych czterech godzin odwiedziło ją 450 osób, którzy wygenerowali 22 tys. odsłon^[18]. Zuckerberg wykradł wykorzystane zdjęcia z baz danych studentów uczelni^[19]. Strona została zablokowana przez władze Harvardu kilka dni później^[18].

Zrezygnował ze studiów w 2004 roku, aby skoncentrować się na raczkującym thefacebook.com^[16].

 Osobny artykuł: Facebook.

Sukces strony Facemash skłonił Zuckerberga do zarejestrowania adresu internetowego thefacebook.com^[20]. 4 lutego 2004 stworzył wraz z innymi studentami (Eduardo Saverinem, Dustinem Moskovitzem, Andrew McCollumem i Chrisem Hughes^[21][20]) serwis społecznościowy on-line TheFacebook, w ramach którego zarejestrowani użytkownicy mogą odszukiwać i kontynuować znajomości oraz dzielić się wiadomościami i zdjęciami. Pierwotnie serwis był wyłącznie dla studentów Harvardu (w ciągu pierwszej doby zarejestrowało się 1200 studentów^[22]), po miesiącu dostęp do serwisu udostępniono także studentom Yale, Columbii i Stanforda^[19]. W czerwcu 2004 r. zarejestrowanych było 250 tys. studentów z 34 uczelni^[20].

Sześć dni po uruchomieniu strony, trzech studentów Harvardu, bracia Cameron i Tyler Winklevoss oraz Divya Narendra, oskarżyło Zuckerberga o celowe wprowadzenie ich w błąd, sugerując, że pomoże im zbudować sieć społecznościową o nazwie HarvardConnection.com, podczas gdy wykorzystał ich pomysł do stworzenia konkurencyjnego produktu^[18][23]. Trójka oskarżycieli poinformowała o sprawie gazetę The Harvard Crimson, która wszczęła dziennikarskie śledztwo^[23]. Zuckerberg próbował przekonać redaktorów, by porzucili sprawę, a także włamał się na dwa konta e-mail redaktorów, wykorzystując ich dane logowania z TheFacebook^[23]. Oskarżyciele złożyli pozew przeciwko Zuckerbergowi, który zakończył się ugodą w 2008 roku, przyznano im 65 milionów dolarów, część w gotówce, a część w akcjach Facebooka^[24].

W 2004 r., będąc na drugim roku studiów, zrezygnował z nich, aby pracować nad TheFacebook^[16]. Latem tego samego roku przeniósł się z pozostałymi założycielami do kalifornijskiego Palo Alto w Dolinie Krzemowej, gdzie w wynajętym domu pracowali nad swoim serwisem^[25]. Wkrótce do zespołu dołączył Sean Parker, twórca Napstera, a współzałożyciel PayPala Peter Thiel zainwestował 500 tys. dolarów we wschodzący portal^[19]. W maju 2005 Facebook pozyskał 12,7 mln dolarów z funduszu wysokiego ryzyka^[5]. 1 września 2005 serwis otworzył się na uczniów szkół średnich^[19], a rok później każdy posiadający adres e-mail mógł dołączyć do tej sieci społecznościowej^[22]. Także we wrześniu TheFacebook przeszedł rebranding i stał się po prostu Facebookiem^[26]. W 2006 r. Facebook odrzucił propozycję przejęcia przez Yahoo za miliard dolarów^[19].

W 2008 r. został ogłoszony najmłodszym miliarderem w historii, mając zaledwie 23 lata^[27][28]. W 2010 r. Facebook osiągnął liczbę 500 milionów użytkowników^[29]. W maju 2012 r. Facebook wszedł na giełdę NASDAQ z wyceną ok. 100 miliardów dolarów^[30].

25 maja 2017 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Harvarda^[31].

W październiku 2021 roku Facebook ogłosił zmianę nazwy spółki matki z Facebook na Meta Platforms, by odzwierciedlić rozszerzanie działalności spółki w obszarze wirtualnej rzeczywistości i planów zbudowania metawersum, przestrzeni online, w której ludzie mogą grać, pracować i komunikować się za pomocą zestawów VR^[32]. W 2023 r. Zuckerberg uznał plany dotyczące metawersum jako jedną z wielu inwestycji spółki, skupiając się przede wszystkim na rozwoju w dziedzinie sztucznej inteligencji^[33][5].

W 2004 r. studenci Harvardu Cameron Winklevoss, Tyler Winklevoss i Divya Narendra oskarżyli Zuckerberga o celowe wprowadzenie ich w błąd. Zuckerberg miał sugerować, że pomoże im zbudować sieć społecznościową o nazwie HarvardConnection.com (później ConnectU). Oskarżyli go o kradzież ich pomysłu i stworzenia konkurencyjnego produktu - TheFacebook.com^[23]. Złożony przez oskarżycieli pozew zakończył się ugodą sądową, w której przyznano im ok. 65 miliona dolarów ze strony Facebooka - 20 milionów w gotówce i 1,2 milionów akcji przedsiębiorstwa^[34][24].

 Osobny artykuł: Afera Cambridge Analytica.

W dniach 10 i 11 kwietnia 2018 roku Zuckerberg składał zeznania przed Komisją ds. Handlu, Nauki i Transportu Senatu Stanów Zjednoczonych w związku ze skandalem Cambridge Analytica. Afera wybuchła gdy ujawniono, że dane milionów użytkowników Facebooka udostępniono zewnętrznej firmie Cambridge Analytica, która wykorzystywała je do profilowania kampanii politycznych w określone grupy^[35]. W swoim oświadczeniu skierowanym do komisji Zuckerberg stwierdził, że Facebook nie zrobił wystarczająco wiele, by zapobiec nadużyciom w gromadzeniu danych, przyznał, że to jego błąd, za który przeprasza^[36]. Podczas zeznania przyznał, że Cambridge Analytica miała dostęp do danych 87 milionów użytkowników Facebooka^[37]. Zuckerberg nie zdecydował się uczestniczyć w przesłuchaniu w tej samej sprawie przed komisją brytyjskiego parlamentu^[38]. W lipcu 2025 r. Zuckerberg i członkowie kierownictwa Mety zawarli ugodę z pozywającymi ich akcjonariuszami. Pozew akcjonariuszy dotyczył roszczenia o zwrot kosztów poniesionych przez spółkę w związku z karami i odszkodowaniami za naruszenia prywatności użytkowników^[39]. Oskarżyciele początkowo domagali się 8 miliardów dolarów^[40].

W październiku i listopadzie 2020 r. Mark Zuckerberg i Jack Dorsey (ówczesny CEO Twittera) zeznawali przed komisją sprawiedliwości amerykańskiego Senatu w sprawie wolności słowa i działań ich portali przeciw dezinformacji^[41][42]. W czasie ówczesnej kampanii prezydenckiej Facebook i Twitter decydowały się na usuwanie lub oflagowywanie niektórych treści, w tym np. wpisów Donalda Trumpa^[42]. Zuckerberg podkreślił, że jego firma dba, by polityczne przekonania nie wpływały na jej decyzje^[42].

25 marca 2021 roku Mark Zuckerberg, Jack Dorsey i Sundar Pichai zeznawali przed Komisję Energii i Handlu Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych w sprawie rozpowszechniania dezinformacji i mowy nienawiści na ich platformach^[43][44].

W styczniu 2024 roku Zuckerberg i szefowie innych platform społecznościowych zeznawali przed senacką komisją w sprawie zwalczania przemocy wobec dzieci w Internecie, w tym wykorzystywania seksualnego^[45][46]. Kongresmeni pytali m.in. jakie działania podejmują ich firmy, by zapobiegać przemocy wobec nieletnich^[45]. W trakcie przesłuchania Zuckerberg skierował przeprosiny do obecnych na sali rodzin dzieci, które padły ofiarą przemocy w Internecie^[45].

W 2014 r. Facebook i Mark Zuckerberg spotkali się z falą krytyki po ujawnieniu, że firma dwa lata wcześniej przeprowadziła testy psychologiczne na nieświadomych 70 tys. uczestników, usuwając części treści z postów w ich kanałach informacyjnych, by sprawdzić ich reakcję na zmienione posty^[47][48].

W 2023 r. ujawniono, że Zuckerberg osobiście i wielokrotnie odrzucał inicjatywy mające na celu poprawę samopoczucia u młodzieży korzystającej z Facebooka i Instagrama, pomimo zaniepokojenia części menadżerów^[49][50]. Zgodnie z pozwem złożonym przez prokuratora generalnego Massachusetts Zuckerberg zignorował wnioski kierownictwa Mety o zajęcie się problemami dotyczącymi bezpieczeństwa dzieci^[50].

Podczas zeznawania przed komisją senacką w 2024 r. Zuckerberg stwierdził, że nie ma związku między mediami społecznościowymi a negatywnym stanem psychicznym wśród młodych ludzi^[51][52]. Twierdzenie Zuckerberga zostało skrytykowane przez m.in. dr Mitcha Prinsteina, dyrektora naukowego Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego^[51].

W 2010 r. premierę miał film The Social Network opowiadający historię powstania Facebooka i jego rozwoju na wczesnym etapie^[53]. W rolę Zuckerberga wcielił się Jesse Eisenberg^[54]. Zuckerberg stwierdził w 2014 roku, że film przedstawia historię Facebooka w sposób dużo bardziej efektowny, niż była ona w rzeczywistości^[55]. Także w 2025 r., podczas rozmowy w podkaście, krytykował film za nieścisłości w fabule^[56]. W tej samej rozmowie przyznał, że zakupił część rekwizytów wykorzystanych w filmie^[56].

W maju 2012 poślubił Priscillę Chan(inne języki) w swojej rezydencji^[57]. 31 lipca 2015 Zuckerberg poinformował, że spodziewają się dziewczynki, a Chan doświadczyła wcześniej trzech poronień^[58]. Łącznie doczekali się trzech córek^[59].

Dojrzewał w rodzinie judaistycznej^[7], ale deklarował się jako ateista. W grudniu 2016 stwierdził, że nie jest już ateistą i religia jest dla niego bardzo ważna. Nie sprecyzował jednak, jaką wiarę wyznaje^[60].

W 2011 r. zamieszkał w dzielnicy Crescent Park w kalifornijskim Palo Alto. Do 2025 r. wykupił w niej 11 domów. Posiada również rozległą posiadłość na wyspie Kauai na Hawajach^[61].

W 2015 r. razem z żoną Priscillą założył Chan Zuckerberg Initiative, organizację wspierającą naukę i technologię^[62].

W 2024 r. jego majątek był szacowany na ok. 200 miliardów dolarów^[4].

Ma 173 centymetry wzrostu^[10].