Nemegtozaury
| Nemegtosauridae | |
| Upchurch, 1995 | |
 Głowa nemegtozaura | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| (bez rangi) | archozaury |
| (bez rangi) | Ornithodira |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Titanosauria |
| Rodzina |
nemegtozaury |
Nemegtozaury (Nemegtosauridae) – rodzina zauropodów z grupy tytanozaurów (Titanosauria). Została nazwana w 1995 roku przez Paula Upchurcha, który zaliczył ją do grupy diplodokokształtnych (Diplodocoidea)[1], co było zgodne z interpretacją Nowińskiego, który zaklasyfikował Nemegtosaurus mongoliensis, gatunek typowy rodziny, do grupy Dicraeosaurinae[2] (=Dicraeosauridae), obecnie uznawanej za blisko spokrewnioną z Diplodocidae. Również w swoich późniejszych publikacjach Upchurch włączał Nemegtosauridae do Diplodocoidea[3][4], jednak według analiz innych autorów grupa ta należała nie do Diplodocoidea, lecz Titanosauria[5][6][7][8]. W 2004 roku Upchurch, Barrett i Peter Dodson przedstawili definicję filogenetyczną Nemegtosauridae, zgodnie z którą do tej grupy należałyby wszystkie zauropody bliżej spokrewnione z nemegtozaurem niż z diplodokiem. Według ich analizy – podobnie jak w przypadku wcześniejszych analiz Upchurcha – nemegtozaury należały do Diplodocoidea[9], jednak w przypadku ich przynależności do Titanosauria Nemegtosauridae w rozumieniu Upchurcha i in. byłyby młodszym synonimem nazwy Macronaria[8]. W 2004 roku Apesteguía i w 2005 niezależnie od niego Wilson przedstawili odmienną definicję, uwzględniającą przynależność nemegtozaurów do Titanosauria – według niej klad Nemegtosauridae obejmowałby wszystkie taksony bliżej spokrewnione z nemegtozaurem niż z saltazaurem[10][8]. Zgodnie z analizami filogenetycznymi przeprowadzonymi przez Curry Rogers i Forster[6] oraz Wilsona[7] do tak definiowanych Nemegtosauridae należałyby rodzaje Nemegtosaurus, Rapetosaurus i Quaesitosaurus[8], a według analizy Zahera i in. – również Tapuiasaurus, który jest bliżej spokrewniony z rapetozaurem niż z nemegtozaurem. Autorzy nie uwzględnili w analizie rodzaju Quaesitosaurus[11].
Czaszka znanych nemegtozaurów cechowała się wydłużonym rostrum z prostymi kośćmi przedszczękowymi, cylindrycznymi zębami ciągnącymi się do wysokości okna poprzedzającego okno przedoczodołowe, nachylonymi ku przodowi kośćmi kwadratowymi i nozdrzami zewnętrznymi cofniętymi do poziomu oczodołów. Tego typu wydłużona czaszka niezależnie powstała również u przedstawicieli grupy Diplodocidae. Nemegtosauridae są znane w zapisie kopalnym od aptu do mastrychtu[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Paul Upchurch. The evolutionary history of sauropod dinosaurs. „Philosophical Transactions of the Royal Society B”. 349 (1330), s. 365–390, 1995. DOI: 10.1098/rstb.1995.0125. (ang.).
- ↑ Aleksander Nowiński. Nemegtosaurus mongoliensis n. gen., n. sp. (Sauropoda) from the Uppermost Cretaceous of Mongolia. „Palaeontologia Polonica”. 25, s. 57–81, 1971. (ang.).
- ↑ Paul Upchurch. The phylogenetic relationships of sauropod dinosaurs. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 124 (1), s. 43–103, 1998. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1998.tb00569.x. (ang.).
- ↑ Paul Upchurch. The phylogenetic relationships of the Nemegtosauridae (Saurischia, Sauropoda). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 19 (1), s. 106–125, 1999. DOI: 10.1080/02724634.1999.10011127. (ang.).
- ↑ Jeffrey A. Wilson, Paul C. Sereno. Early evolution and higher-level phylogeny of sauropod dinosaurs. „Society of Vertebrate Paleontology Memoir”. 5, s. 1–68, 1998. DOI: 10.1080/02724634.1998.10011115. (ang.).
- ↑ a b Kristina Curry Rogers, Catherine A. Forster. The last of the dinosaur titans: a new sauropod from Madagascar. „Nature”. 412, s. 530–534, 2001. DOI: 10.1038/35087566. (ang.).
- ↑ a b Jeffrey A. Wilson. Sauropod dinosaur phylogeny: critique and cladistic analysis. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 136 (2), s. 215–275, 2002. DOI: 10.1046/j.1096-3642.2002.00029.x. (ang.).
- ↑ a b c d Jeffrey A. Wilson. Redescription of the Mongolian sauropod Nemegtosaurus mongoliensis Nowinski (Dinosauria: Saurischia) and comments on Late Cretaceous sauropod diversity. „Journal of Systematic Palaeontology”. 3 (3), s. 283–318, 2005. DOI: 10.1017/S1477201905001628. (ang.).
- ↑ Paul Upchurch, Paul M. Barrett, Peter Dodson: Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 259–322. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Sebastián Apesteguía. Bonitasaura salgadoi gen. et sp. nov.: a beaked sauropod from the Late Cretaceous of Patagonia. „Naturwissenschaften”. 91 (10), s. 493–497, 2004. DOI: 10.1007/s00114-004-0560-6. (ang.).
- ↑ a b Hussam Zaher, Diego Pol, Alberto B. Carvalho, Paulo M. Nascimento, Claudio Riccomini, Peter Larson, Rubén Juarez-Valieri, Ricardo Pires-Domingues, Nelson Jorge da Silva jr, Diógenes de Almeida Campos. A complete skull of an Early Cretaceous sauropod and the evolution of advanced titanosaurians. „PLoS ONE”. 6 (2): e16663, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0016663. (ang.).
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
