Olivia Newton-John (2012) | |
Data i miejsce urodzenia |
26 września 1948 |
---|---|
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci |
8 sierpnia 2022 |
Przyczyna śmierci | |
Gatunki | |
Zawód | |
Aktywność |
1963–2022 |
Wydawnictwo |
Uni, MCA (USA), EMI (Wielka Brytania) |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Olivia Newton-John (ur. 26 września 1948 w Cambridge, zm. 8 sierpnia 2022 w Santa Ynez) – australijsko-brytyjska piosenkarka, autorka tekstów, aktorka i businesswoman; dame.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 26 września 1948 w Cambridge. Była córką Brinleya „Bryna” Newton-Johna (1914–1992) i Irene Helene (z domu Born; 1914–2003)[1]. Jej ojciec urodził się w Walii, w rodzinie należącej do klasy średniej, był oficerem MI6 i brał udział w pracach nad Enigmą oraz aresztował Rudolfa Heßa. Matka urodziła się w Niemczech i wraz z rodziną przybyła do Wielkiej Brytanii w 1933, aby uciec przed reżimem nazistowskim[2]. Dziadkiem Olivii był Max Born, nagrodzony Nagrodą Nobla niemiecki fizyk pochodzenia żydowskiego[3], a babka (Hedwig) była córką żydowskiego prawnika Victora Ehrenberga i jego żony, Elise Marii von Jhering, córki Rudolfa von Jheringa. Wujem Olivii był farmakolog Gustav Victor Rudolf Born , a poprzez linię Ehrenbergów, artystka była trzecią kuzynką komika Bena Eltona[4]. Olivia wychowywała się ze starszą siostrą, Roną, a kiedy miała sześć lat, wyemigrowała z rodziną do Australii, gdzie jej ojciec podjął pracę jako profesor języka niemieckiego na uniwersytecie w Melbourne. Jako nastolatka występowała w lokalnych kafejkach.
W 1974 powróciła do Anglii i, reprezentując Wielką Brytanię z utworem „Long Live Love”, zajęła czwarte miejsce w finale 19. Konkursu Piosenki Eurowizji. Następnie wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie prowadziła własny program w telewizji ABC. Największą popularność zdobyła dzięki zagraniu głównej roli żeńskiej, skromnej, dobrze wychowanej i nieco naiwnej nastolatki Sandy Olsson w musicalu Grease (1978) z Johnem Travoltą. Na potrzeby ścieżki dźwiękowej do filmu nagrała m.in. przebojowe piosenki „Summer Nights ” i „You’re the One that I Want ” oraz balladę „Hopelessly Devoted to You”, za którą była nominowana do Nagrody Grammy za najlepszy wokalny występ kobiecy pop[5].
W 1979 została Oficerem Orderu Imperium Brytyjskiego za zasługi w muzyce i filmie. Kolejnym ważnym filmem muzycznym w jej karierze było Xanadu (1980).
Choroba i śmierć
[edytuj | edytuj kod]W 1992 przeszła operację raka piersi, po której propagowała profilaktykę i leczenie tej choroby[6]. W 2017 zachorowała na raka po raz trzeci[7].
Zmarła 8 sierpnia 2022 na swoim ranczu w Południowej Kalifornii w otoczeniu rodziny i przyjaciół[8]. Państwowa uroczystość ku jej czci odbyła się pół roku później, 26 lutego 2023 w Melbourne[9].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Miała córkę Chloe Rose Lattanzi (ur. w 1986), której ojcem był pierwszy mąż – aktor Matt Lattanzi[10]. Drugim mężem Olivii był John Easterling, którego poślubiła w 2008.
Dyskografia
[edytuj | edytuj kod]- If Not for You (1971)
- Olivia (1972)
- Let Me Be There/Music Makes My Day (1973)
- Long Live Love (1974)
- If You Love Me, Let Me Know (1974)
- Have You Never Been Mellow (1975)
- Clearly Love (1975)
- Come On Over (1976)
- Don’t Stop Believin (1976)
- Making A Good Thing Better (1977)
- Totally Hot, Grease (1978)
- Physical (1981)
- Soul Kiss (1985)
- The Rumour (1988)
- Warm and Tender (1989)
- Gaia (1994)
- Back With A Heart (1998)
- Tis The Season (2000) (z Vincem Gillem)
- Indigo: Women Of Song (2004)
- Stronger Than Before (2005)
- Grace And Gratitude (2006)
- Christmas Wish (2007)
- A Celebration In Song (2008)
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- 1979 Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego (OBE), z rąk królowej Elżbiety II[11]
- 1981 Hollywood Walk of Fame[12]
- 1990 Ambasador Dobrej Woli Organizacji Narodów Zjednoczonych, program: Nations Environment Programme[11]
- 1998 Nagroda humanitarna „Cadillac Concept Humanitarian Award” w dziedzinie zwalczania raka piersi[13]
- 1999 Czerwony Krzyż, Nagroda Humanitarna za promowanie prewencji raka piersi i pracę w ochronie środowiska[13]
- 1999 Women’s Guild of Cedar-Sinai Hospital – Nagroda „Kobieta XXI Wieku” za promowanie prewencji raka piersi i pracę w ochronie środowiska[13]
- 2000 Environmental Media Association – „Międzynarodowa Nagroda im. Ermenegildo Zegna w Ochronie Środowiska” za pracę w uświadamianiu publicznym tematymi skażenia środowiska[13]
- 2000 Rainforest Alliance – Nagroda Green Globe w Sztuce i Naturze za jej wkład w konserwację lasu tropikalnego[13]
- 2002 Australian Recording Industry Association – wpisanie do Australian Music Hall of Fame[14]
- 2006 Australia Day at Penfolds Black Tie Gala – Nagroda Lifetime Achievement[15]
- 2006 Decatur Memorial Hospital (Illinois, USA) – Nagroda Humanitarna[16]
- 2006 Kawaler Order of Australia (AO) za zasługi w muzyce, filmie, prewencji raka piersi, ochronie środowiska, edukacji, kształceniu i promowaniu działalności badawczych (ang. „service to the entertainment industry as a singer and actor, and to the community through organisations supporting breast cancer treatment, education, training and research, and the environment”)[11]
- 2007 American Australian Association Black Tie Gala – Nagroda Lifetime Achievement[17]
- 2007 Kimmel Center (Filadelfia, USA) – Nagroda Chluby (Valor Award) za skuteczne zbieranie funduszy na rzecz prewencji raka piersi[18]
- 2008 Project Angel Food – Nagroda Twórcy Projektu im. Marianne Williamson za całokształt uświadamiania problemu raka piersi[19]
Nagrody w muzyce i filmie
[edytuj | edytuj kod]Nagrody Academy of Country Music (ACM)[20]
Wygrane:
- 1973 – Most Promising Female Vocalist
Nominacje:
- 1974 – Top Female Vocalist
Nagrody AGVA
- 1974 – Rising Star of the Year
Nagrody American Music[21]
Wygrane:
- 1974 – Favorite Album – Country: „Let Me Be There”
- 1974 – Favorite Female Artist – Country
- 1974 – Favorite Female Artist – Pop/Rock
- 1974 – Favorite Single – Pop/Rock: „I Honestly Love You”
- 1975 – Favorite Album – Pop/Rock: „Have You Never Been Mellow”
- 1975 – Favorite Female Artist – Country
- 1975 – Favorite Female Artist – Pop/Rock
- 1976 – Favorite Female Artist – Pop/Rock
- 1978 – Favorite Album – Pop/Rock: „Grease”
- 1982 – Favorite Female Artist – Pop/Rock
Nominacje:
- 1975 – Favorite Album – Country: „Have You Never Been Mellow”
- 1979 – Favorite Female Artist – Pop/Rock
- 1980 – Favorite Female Artist – Pop/Rock
Nagrody Australian Recording Industry Association (ARIA)[22]
Wygrane:
- 1999 – Highest Selling Album: „Highlights From The Main Event”
Nominacje:
- 1999 – Best Adult Contemporary Album: „Highlights From The Main Event”
Nagrody Billboarda
- 1974 – Top Pop Singles Artist (Female)
- 1975 – Top Pop Albums Artist (Female)
- 1976 – Top Adult Contemporary Artist
- 1979 – Top Soundtrack: „Grease”
- 1982 – Top Pop Single: „Physical”
- 1982 – Top Pop Singles Artist
- 1982 – Top Pop Singles Artist (Female)
- 1997 – Top Pop Catalog Album: „Grease”
- 1998 – Top Pop Catalog Album: „Grease”
Nagrody Cashbox
- 1974 – No.1 New Female Vocalist, Singles
- 1975 – No.1 Female Vocalist, Singles
- 1975 – No.1 Female Vocalist, Albums
Country Music Association (CMA) Awards[23]
Wygrane:
- 1974 – Female Vocalist of the Year
Nominacje:
- 1974 – Album of the Year – „If You Love Me Let Me Know”
- 1974 – Entertainer of the Year
- 1974 – Single of the Year – „If You Love Me (Let Me Know)”
Daytime Emmy Awards[24]
- 1999 – Outstanding Original Song – „Love Is A Gift”
Nagrody Grammy
Wygrane[25]:
- Nagroda Grammy 1973 – Grammy Award for Best Female Country Vocal Performance: „Let Me Be There”
- Nagroda Grammy 1974 – Grammy Award for Record of the Year: „I Honestly Love You”
- Nagroda Grammy 1974 – Grammy Award for Best Female Pop Vocal Performance: „I Honestly Love You”
- Nagroda Grammy 1982 – Grammy Award for Video of the Year: „Olivia Physical”
Nominacje[21]:
- Nagroda Grammy 1975 – Grammy Award for Best Female Pop Vocal Performance: „Have You Never Been Mellow”
- Nagroda Grammy 1978 – Grammy Award for Album of the Year: Grease
- Nagroda Grammy 1978 – Grammy Award for Best Female Pop Vocal Performance: „Hopelessly Devoted to You”
- Nagroda Grammy 1980 – Grammy Award for Best Female Pop Vocal Performance: „Magic”
- Nagroda Grammy 1981 – Grammy Award for Best Female Pop Vocal Performance: „Physical”
- Nagroda Grammy 1982 – Grammy Award for Best Female Pop Vocal Performance: „Heart Attack”
- Nagroda Grammy 1983 – Grammy Award for Best Long Form Music Video: Olivia In Concert
- Nagroda Grammy 1984 – Grammy Award for Best Short Form Music Video: Twist Of Fate
Nagrody National Association of Retail Merchandisers (NARM)
- Best Selling Album by a Female Country Artist: „If You Love Me, Let Me Know”
- Best Selling Album by a Female: „If You Love Me, Let Me Know”
Nagrody People’s Choice
- 1975 – Favorite Female Musical Performer[26]
- 1977 – Favorite Female Musical Performer[27]
- 1979 – Favorite Female Musical Performer[28]
- 1979 – Favorite Motion Picture Actress[28]
Nagrody Record World
- 1974 – Top Most Promising Country Albums Artist (Female)
- 1974 – Top Most Promising Country Singles Artist (Female)
- 1974 – Top Pop Female Vocalist (Albums)
- 1974 – Top Pop Female Vocalist (Singles)
- 1975 – Top Country Female Vocalist (Albums)
- 1975 – Top Pop Female Vocalist (Albums)
- 1975 – Top Pop Female Vocalist (Singles)
- 1976 – Top Country Female Vocalist (Albums)
- 1976 – Top Pop Female Vocalist (Albums)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Hans Rostgaard Sørensen , Olivia Newton-John biography [online], EuroVisionary, 7 listopada 2008 [dostęp 2022-08-10] (ang.).
- ↑ Olivia Newton-John, 'Grease' star and granddaughter of Jewish Nobel laureate, dies at 73 [online], Jewish Telegraphic Agency, 8 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-10] (ang.).
- ↑ Genealogy of Tiemo Hollmann – Born, Irene Helene [online], web.archive.org, 30 listopada 2012 [dostęp 2022-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-30] .
- ↑ G.V.R. Born , The wide–ranging family history of Max Born, „Notes and Records of the Royal Society of London”, 56 (2), 2002, s. 219–262, DOI: 10.1098/rsnr.2002.0180 [dostęp 2022-08-10] .
- ↑ 21st Annual GRAMMY Awards (1979). [w:] NARAS [on-line]. grammy.com. [dostęp 2024-06-13]. (ang.).
- ↑ Beata Senator , Nie żyje Olivia Newton-John. Gwiazda musicalu „Grease” odeszła w wieku 73 lat. Przegrała walkę z chorobą? [online], styl.fm, 9 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-09] (pol.).
- ↑ Tabloidy twierdzą, że stan Olivii Newton-John jest dramatyczny. Gwiazda skomentowała plotki – Muzyka [online], kultura.onet.pl [dostęp 2019-01-03] (pol.).
- ↑ Olivia Newton-John nie żyje. Piosenkarka miała 73 lata. TVN24. [dostęp 2022-08-08]. (pol.).
- ↑ Ostatnie pożegnanie legendarnej aktorki. Z pogrzebem zwlekano aż pół roku [online], film.interia.pl [dostęp 2023-02-28] (pol.).
- ↑ Milly Haddrick , Olivia Newton-John’s daughter Chloe Lattanzi to be a mum [online], newidea.com.au, 5 sierpnia 2019 [dostęp 2024-11-09] [zarchiwizowane z adresu 2024-11-09] (ang.).
- ↑ a b c Olivia Newton-John Biography Text. [dostęp 2008-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)].
- ↑ Informacja ze strony Hollywood Walk of Fame.
- ↑ a b c d e Ze strony Gubernatora Australii. [dostęp 2007-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-07)].
- ↑ ARIA Awards 2007 : History: Winners by Artist.
- ↑ Welcome to the Australians In Film website.
- ↑ dmhcares.org [online], dmhcares.org [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2008-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-26)].
- ↑ Sidney Kimmel Cancer Center at Jefferson University Hospitals – Sidney Kimmel Cancer Center [online], kimmelcancercenter.org [dostęp 2017-11-25] .
- ↑ AA08_INTRO_PAGE [online], kintera.org [dostęp 2017-11-25] .
- ↑ Academy of Country Music.
- ↑ a b The Envelope: Hollywood’s Awards and Industry Insider – Los Angeles Times [online], theenvelope.latimes.com [dostęp 2017-11-25] (ang.).
- ↑ ARIA Awards 2009 : History: Winners by Year.
- ↑ 41st Annual CMA Awards | Awards Database [ Artist Detail ]. [dostęp 2008-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-04)].
- ↑ Olivia Newton-John – Actor, Executive Producer, Song – Variety Profiles. [dostęp 2008-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-17)].
- ↑ GRAMMY Winners Search.
- ↑ People’s Choice Awards Past Winners:1975 – pcavote.com. [dostęp 2009-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-04)].
- ↑ People’s Choice Awards Past Winners:1977 – pcavote.com. [dostęp 2009-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-04)].
- ↑ a b People’s Choice Awards Past Winners:1979 – pcavote.com. [dostęp 2009-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-04)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Olivia Newton-John w bazie IMDb (ang.)
- Olivia Newton-John w bazie Filmweb
- Olivia Newton-John w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000114505120
- VIAF: 85449059
- LCCN: n50006037
- GND: 119500248
- NDL: 032206162
- BnF: 138979391
- SUDOC: 074331531
- NLA: 35484396
- NKC: xx0023623
- BNE: XX846059
- NTA: 070154236
- BIBSYS: 2135464
- CiNii: DA19948364
- Open Library: OL839634A
- PLWABN: 9810625865305606
- NUKAT: n2010177366
- J9U: 987007428872705171
- CANTIC: a11858576
- NSK: 000067833
- CONOR: 7031651
- KRNLK: KAC2020M5189
- LIH: LNB:BI3e;=BJ