| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||
Wzór sumaryczny |
C21H26O5 | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa |
358,43 g/mol | ||||||||||||||||
Wygląd |
biały krystaliczny proszek bez zapachu i długo utrzymującym się gorzkim smaku[1] | ||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||
PubChem | |||||||||||||||||
DrugBank | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||
Klasyfikacja medyczna | |||||||||||||||||
ATC | |||||||||||||||||
Stosowanie w ciąży |
kategoria C | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
|
Prednizon – organiczny związek chemiczny, syntetyczny glikokortykosteroid, analog kortyzolu.
Działanie
[edytuj | edytuj kod]W wątrobie przekształcany jest do postaci farmakologicznie aktywnej – prednizolonu – o silnym działaniu przeciwzapalnym. Przyjmuje się, że 5 mg prednizonu wykazuje działanie przeciwzapalne równoważne 4 mg metyloprednizolonu lub triamcynolonu, 0,75 mg deksametazonu, 0,6 mg betametazonu lub 20 mg hydrokortyzonu. Jego działanie mineralokortykosteroidowe stanowi ok. 60% aktywności hydrokortyzonu.
Prednizolon hamuje gromadzenie się komórek w rejonie ogniska zapalnego, hamuje fagocytozę, działa spowalniająco na proces podziałów komórek, podnosi we krwi poziom glukozy i cholesterolu, pobudza syntezę glikogenu, wzmaga rozkład białek i wydalanie z moczem potasu i wapnia, zatrzymuje w organizmie sód. Podnosi we krwi poziom hemoglobiny i liczbę erytrocytów.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Ma działanie przeciwalergiczne i przeciwzapalne, hamuje reakcje immunologiczne.
Prednizon stosowany jest między innymi w:
- Zaburzeniach endokrynologicznych:
- choroba Addisona,
- wtórna niewydolność kory nadnerczy,
- wrodzona hiperplazja nadnerczy,
- hiperkalcemia związana z chorobą nowotworową.
- Chorobach alergicznych nie reagujących na inne metody leczenia.
- Chorobach autoimmunologicznych:
- autoimmunologiczne zapalenie wątroby,
- toczeń rumieniowaty układowy,
- pęcherzyca,
- niedokrwistość hemolityczna nabyta (niedokrwistość Addisona-Biermera),
- stwardnienie rozsiane,
- sarkoidoza[3][4][5],
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- zespół Sjögrena,
- choroba Hortona.
- Chorobach nowotworowych (w połączeniu z odpowiednim leczeniem przeciwnowotworowym):
Przeciwwskazania
[edytuj | edytuj kod]Prednizon jest przeciwwskazany u chorych z układowymi zakażeniami grzybiczymi, ze względu na ryzyko nasilenia zakażenia.
Nie powinien być również stosowany u kobiet w ciąży i karmiących piersią, gdyż zwiększa ryzyko wad rozwojowych płodu (np. rozszczepienie podniebienia), może także powodować niewydolność nadnerczy u płodu i noworodka.
Interakcje
[edytuj | edytuj kod]W przypadku stosowania prednizonu razem z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi istnieje zwiększone ryzyko aktywacji choroby wrzodowej i krwawień z przewodu pokarmowego.
Stosowanie z lekami immunosupresyjnymi zwiększa ryzyko zakażenia i rozwoju chłoniaków.
Skutki uboczne
[edytuj | edytuj kod]Prednizon może powodować immunosupresję, osteoporozę, sprzyja nadciśnieniu tętniczemu, cukrzycy i chorobie wrzodowej żołądka. Powoduje przyrost masy ciała i obrzęki, zakłócenia menstruacji u kobiet, wzmaga pobudzenie ruchowe i psychiczne. Może wywoływać bezsenność, depresję a także sprzyjać rozwojowi jaskry i zaćmy. Powoduje zaniki skóry i charakterystyczne, czerwone rozstępy skórne.
Wpływa na wzrost owłosienia u kobiet (hirsutyzm), hamuje procesy regeneracyjne organizmu, wywołuje zmniejszenie libido i może przyczyniać się do zaniku nadnerczy.
Preparaty w Polsce
[edytuj | edytuj kod]W Polsce rozprowadzany jest w postaci tabletek Encorton i czopków Rectodelt, oba na receptę[7].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Ze względu na ryzyko supresji nadnerczy i zmniejszenia wydzielania endogennych glikokortykosteroidów, prednizon, zwłaszcza po długotrwałym stosowaniu, należy odstawiać stopniowo.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Prednisone, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 5865 [dostęp 2020-11-17] (ang.).
- ↑ Prednisone, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00635 [dostęp 2020-11-17] (ang.).
- ↑ Amir B. Orandi i inni, Sarcoidosis presenting as granulomatous myositis in a 16-year-old adolescent, „Pediatric Rheumatology Online Journal”, 14, 2016, DOI: 10.1186/s12969-016-0121-5, PMID: 27832822, PMCID: PMC5105277 .
- ↑ Shruti Mony i inni, A Rare Presentation of Sarcoidosis as a Pancreatic Head Mass, „Case Reports in Pulmonology”, 2017, 2017, DOI: 10.1155/2017/7037162, PMID: 28321355, PMCID: PMC5339531 .
- ↑ Farah Ahmanna-Chakir , Fabio Becce , Bérengère Aubry-Rozier , Osseous Sarcoidosis Revealed by a Pathologic Fracture and Successfully Treated With Methotrexate and Prednisone, „Arthritis & Rheumatology”, 68 (2), 2016, s. 472, DOI: 10.1002/art.39454, PMID: 26479163 .
- ↑ Leczenie zaawansowanej histiocytozy komórek Langerhansa. www.alivia.org.pl. [dostęp 2015-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-26)].
- ↑ Prednizon [online], Medycyna Praktyczna [dostęp 2020-11-17] .