Słup drogowy w Koninie
 nr rej. 32/387 z 2 września 1953[1]
| |
 Słup drogowy w Koninie (2014) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Ukończenie budowy | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie Konina  | |
 52°12′33,77″N 18°15′17,58″E/52,209381 18,254883
| |
Słup milowy w Koninie – kamienny słup w Koninie, romański, ustawiony w 1151[1] w połowie drogi z Kruszwicy do Kalisza[2] (przy ówczesnym szlaku z Wrocławia na Kujawy i Mazowsze[3]), wyznaczał kierunki na Szlaku Bursztynowym Adriatyk-Bałtyk, uznawany za najstarszy znak drogowy w Polsce[4].
Słup znajduje się w odległości ok. 52 km od każdego z miast. Został przeniesiony spod zamku konińskiego pod narożnik kościoła św. Bartłomieja[2]. Słup jest wykuty z piaskowca i liczy ok. 2,5 m wysokości[4].
Na słupie znajduje się łacińska inskrypcja, wyryty dookoła kapitałą kwadratową trzema dystychami[5]:
+ANNO AB INCARNAT[IONE] D[OMI]NI N[OST]RI M.C.L. PRIMO
+IN CALIS HIC MEDIV[M] DE CRVSPVICI FOERE PVNCTV[M]
INDICAT ISTA VIE FORMVLAE IVSTITIE
+QUA[M] FIERI PETR[US] IVSSIT COMES HIC PALATIN[US]
HOC Q[UOQUE] SOLLERT [ER] DIMIDIAVIT IT[ER]
+EIUS VT ESSE MEMOR DIGNETUR Q[U]ISQV[E] VIATOR
CVM PRECE P[RO]PIC[IUM] SOLLICITANDO DEV[M]
W tłumaczeniu Krzysztofa Dunin-Wąsowicza inskrypcja brzmi:
Roku Wcielenia Pańskiego 1151
do Kalisza z Kruszwicy tu prowadzi punkt,
wskazuje to formuła drogi i sprawiedliwości,
którą kazał uczynić komes palatyn Piotr
i starannie tę drogę przepołowił,
aby był go pamiętny,
racz każdy podróżny modlitwą prosić
łaskawego Boga[6].
Pochodzenie słupa nie jest wyjaśnione (są teorie o jego pogańskim rodowodzie)[4]. Nieznana jest postać wspomnianego w formule palatyna[4]. Jedni (np. Jan Długosz) utożsamiają go z Piotrem Włostowicem – fundatorem 77 kościołów[4]. Według dwóch pozostałych hipotez fundatorem miał być Piotr Wszeborowic, palatyn Bolesława Kędzierzawego lub jego ojciec komes Wszebor, palatyn Bolesława Krzywoustego[4].
Słup może być dowodem istnienia w XII wieku w Polsce jurysdykcji drogowej sprawowanej przez komesa w imieniu księcia lub swoim własnym[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 72. [dostęp 2016-11-20].
- ↑ a b Słup drogowy w Koninie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 336.
- ↑ a b Święcki 2010 ↓, s. 186.
- ↑ a b c d e f Piotr Maluśkiewicz: Województwo konińskie. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, s. 35.
- ↑ Święcki 2010 ↓, s. 185–186.
- ↑ Władysław Kościelniak. Jak budowano kolej kalisko-warszawską. „Kalisia Nowa”, 2007.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Cezary K. Święcki: Kultura piśmienna w Polsce średniowiecznej X–XII wiek. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-235-0737-6.
