Stadniki (województwo małopolskie)

Zobacz też: Stadniki w innych znaczeniach tej nazwy.

Stadniki

wieś
Panorama Stadnik
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	myślenicki
Gmina	Dobczyce
Liczba ludności (2006)	820
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-410[2]
Tablice rejestracyjne	KMY
SIMC	0317033
Położenie na mapie gminy Dobczyce Stadniki
Położenie na mapie Polski Stadniki
Położenie na mapie województwa małopolskiego Stadniki
Położenie na mapie powiatu myślenickiego Stadniki
49°53′05″N 20°09′32″E/49,884722 20,158889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Stadniki – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Dobczyce.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krakowskim.

Stadniki leżą na południe od Krakowa (około 30 km), na terenie Pogórza Wiśnickiego, nad rzeką Krzyworzeką i w pobliżu rzeki Raby, na wysokości około 228 m n.p.m.
Wieś leży w namulistej, urodzajnej dolinie.

Nazwa wsi pochodzi od hodowli koni, prowadzonej przez starostów dobczyckich dla wojska królewskiego.
Stadniki liczą ponad 800 lat, istniały już za czasów Pełki, biskupa krakowskiego żyjącego na przełomie XII/XIII wieku. Kilkakrotnie wspomina o Stadnikach w swoich kronikach Jan Długosz. Mógł on przebywać na terenie wsi w czasie pobytu na zamku w Dobczycach. Za czasów Długosza wieś należała do szlacheckiej rodziny Stadnickich. Oprócz posiadłości szlacheckiej były tu łany kmiece, zagrody z rolami i karczma, które płaciły dziesięciny wikariuszom katedry krakowskiej. Z posiadłości szlacheckiej dziesięciny pobierał proboszcz gdowski. Z dwóch niw tejże posiadłości pobierał dziesięciny najpierw kościół w Biskupicach, a później na skutek polecenia biskupów krakowskich Pełki i Iwona dziesięciny te pobierał kościół szpitala św. Krzyża w Krakowie.

Według Wacława Solcza z Gliwic miała się w Stadnikach znajdować ruda złota.

W roku 1513 Wojciech Stadnicki sprzedał Stadniki wraz z okolicznymi wioskami Mikołajowi Wielopolskiemu, panu na Gdowie.

W późniejszych czasach wioska przeszła na własność innej rodziny szlacheckiej – Fihauserów. Akta grodzkie z roku 1755 wymieniają Idziego Fihausera jako właściciela dóbr na Krzyworzece, Stadnikach, Fałkowicach, Gdowie i Grzybowej. Potomkowie tej rodziny utrzymywali się tu do końca XIX wieku.

Księga urodzonych sięgająca 1779 roku mówi, iż wioska liczyła wówczas 35 numerów, w roku 1962 było ich 85, a obecnie – około 211. W latach 1779–1800 rodziną najbardziej w Stadnikach rozrośniętą była rodzina Kowalów. Obok tego nazwiska w owych czasach księga urodzonych często wymienia nazwiska Gizów. Już wtedy zauważyć można było istniejące do dziś rodziny: Knapików, Zabdyrów, Szewców, Kominiaków, Wójtowiczów, Kasprzyków, Woźniaków.

Mieści się w Szkole Podstawowej i jest dostępna dla mieszkańców Stadnik i okolicznych miejscowości. Księgozbiór obejmuje około 14 650 woluminów.

W Klasztorze Sercanów znajduje się Izba Muzealna eksponująca pamiątki misyjne (zwiedzanie po wcześniejszym uzgodnieniu).

• Zespół dworski rodziny Bednarskich
• Zespół dworski rodziny Hyży (stadnickich)

Przez prawie trzydzieści lat (do 2010 r.) w okresie Wielkiego Postu klerycy Seminarium przedstawiali misterium Męki Pańskiej, na które przybywało wielu pielgrzymów. Przedstawienia cieszyły się dużą popularnością i były dawane także w innych miejscowościach (między innymi w kopalni soli w Wieliczce).

Szlak rowerowy żółty (17 km): Gdów, Zręczyce, Styszowa, Stadniki, Dobczyce.

W roku 2006 w Stadnikach rozpoczęto szeroko zakrojone prace nad rozbudową infrastruktury turystycznej (fundusze z Unii Europejskiej, programy „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego”, a także „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”).

Wieś dysponuje halą sportową przystosowaną do masowych imprez (z trybunami). Udostępniana jest między innymi klubom: Dziekanowia, Rokita.

Stadniki posiadają dobrze rozwiniętą sieć komunikacyjną (dogodne połączenia z Krakowem, pobliskimi Dobczycami, Gdowem, Kędzierzynką, Skrzynką i Zręczycami).

W Stadnikach znajdują się:

• Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów w Stadnikach (jedna z wyższych uczelni w powiecie),
• Szkoła Podstawowa im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego (funkcjonuje od 1911 roku).

Atutem miejscowości są górskie rzeki, rozległe lasy, punkty widokowe, urozmaicony, górzysty krajobraz, brak poważnego skażenia przemysłowego przy jednoczesnej bliskości Krakowa.

• Księgi metrykalne parafii stadnickiej.
• Księgi hipoteczne w Myślenicach.
• Złota Księga Szlachty Polskiej, Teodor Żychliński
• Herbarz Polski, ks. Kasper Niesiecki
• Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, Warszawa 1882
• Kronika Szkoły Podstawowej w Stadnikach