Terizinozauroidy

Terizinozauroidy
	Therizinosauroidea
	Maleev, 1954
	; Terizinozaur
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	teropody
Infrarząd	tetanury
(bez rangi)	celurozaury
Nadrodzina	terizinozauroidy
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2010-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Terizinozauroidy (Therizinosauroidea) – nadrodzina dinozaurów z grupy celurozaurów znana z jury^[1] i kredy^[2].

Dinozaury te sprawiły nieco problemów, zwłaszcza jeśli chodzi o systematykę. Klasyfikowane są jako teropody, ale mają też cechy całkowicie odmienne od tej grupy. Mają ptasiopodobne miednice, jak dromeozaury; bezzębne dzioby, podobnie jak ornitomimozaury czy ptaki. Wszystkie cztery palce u stóp są zwrócone do przodu, natomiast u reszty teropodów pierwszy wewnętrzny palec jest zredukowany i zwrócony do tyłu. Jedna z teorii twierdzi, że Therizinosauroidea jest grupą dinozaurów ptasiomiednicznych, ze względu na miednice, dzioby, i czteropalczaste stopy. Inna teoria jest taka, że dinozaury te są potomkami prozauropodów, z powodu kształtu zębów, znajdujących się w głębi szczęk. Odkrycie alśazaura – prymitywniejszego od wcześniej poznanych – podtrzymuje tezę o przynależności tej grupy do teropodów, ponieważ miał kilka cech celurozaurów. Później odkryto jeszcze starszego terizinozauroida, beipiaozaura, który miał właśnie pierwszy palec stopy zredukowany, a oprócz tego ciało pokryte piórami.

Wciąż nie jest pewne, z którą grupą teropodów terizinozauroidy są najbliżej spokrewnione: z deinonychozaurami, ornitomimozaurami, czy owiraptorozaurami, na co wskazywałyby pióra beipiaozaura. Część naukowców uważa je za najbardziej bazalnych przedstawicieli grupy maniraptorów^[3].

Terizinozauroidy były wszystkożerne. Obecnie przypuszcza się, że w trakcie swojej ewolucji przeszły z diety mięsnej na roślinną, lecz niektóre rodzaje mogły żywić się również owadami.

Do niedawna uważano, że terizinozauroidy najpierw pojawiły się w Azji, a później na obszarze Ameryki Północnej. Po odnalezieniu w 2005 r. szczątków nowego rodzaju tej grupy dinozaurów – falkariusa – pogląd ten uległ zmianie^[2]. Odnalezione w Azji terizinozauroidy, takie jak terizinozaur, czy też każdy inny, były bardziej zaawansowane ewolucyjnie niż falkarius. Sugeruje to, że terizinozauroidy nie pojawiły się wpierw w Azji a potem w Ameryce Północnej, lecz odwrotnie.

Klasyfikacja

Nadrodzina terizinozauroidy (Therizinosauroidea)
- beipiaozaur (Beipiaosaurus)
- falkarius (Falcarius)
- Rodzina alśazaury (Alxasauridae)
  - alśazaur (Alxasaurus)
- Rodzina terizinozaury (Therizinosauridae)
  - enigmozaur (Enigmosaurus)
  - erlianzaur (Erliansaurus)
  - erlikozaur (Erlikosaurus)
  - nanszjungozaur (Nanshiungosaurus)
  - Neimongosaurus
  - notronych (Nothronychus)
  - segnozaur (Segnosaurus)
  - Suzhousaurus
  - terizinozaur (Therizinosaurus)

Przypisy

↑ SimonS. Wills SimonS., Charlie J.Ch.J. Underwood Charlie J.Ch.J., Paul M.P.M. Barrett Paul M.P.M., Machine learning confirms new records of maniraptoran theropods in Middle Jurassic UK microvertebrate faunas, PhilipP. Mannion (red.), „Papers in Palaeontology”, 9 (2), 2023, DOI: 10.1002/spp2.1487, ISSN 2056-2799 [dostęp 2024-06-12] (ang.).
↑ ^a ^b James I.J.I. Kirkland James I.J.I. i inni, A primitive therizinosauroid dinosaur from the Early Cretaceous of Utah, „Nature”, 435 (7038), 2005, s. 84–87, DOI: 10.1038/nature03468, ISSN 0028-0836 [dostęp 2024-06-12] (ang.).
↑ Lindsey A. Zanno, David D. Gillette, L. Barry Albright, Alan L. Titus. A new North American therizinosaurid and the role of herbivory in 'predatory' dinosaur evolution. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 2009. DOI: 10.1098/rspb.2009.1029. (ang.).

[1] SimonS. Wills SimonS., Charlie J.Ch.J. Underwood Charlie J.Ch.J., Paul M.P.M. Barrett Paul M.P.M., Machine learning confirms new records of maniraptoran theropods in Middle Jurassic UK microvertebrate faunas, PhilipP. Mannion (red.), „Papers in Palaeontology”, 9 (2), 2023, DOI: 10.1002/spp2.1487, ISSN 2056-2799 [dostęp 2024-06-12] (ang.).

[:0-2] James I.J.I. Kirkland James I.J.I. i inni, A primitive therizinosauroid dinosaur from the Early Cretaceous of Utah, „Nature”, 435 (7038), 2005, s. 84–87, DOI: 10.1038/nature03468, ISSN 0028-0836 [dostęp 2024-06-12] (ang.).

[Zannoetal-3] Lindsey A. Zanno, David D. Gillette, L. Barry Albright, Alan L. Titus. A new North American therizinosaurid and the role of herbivory in 'predatory' dinosaur evolution. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 2009. DOI: 10.1098/rspb.2009.1029. (ang.).

[1]

[2]

[3]

Infrarzędy dinozaurów	ankylozaury ceratopsy ceratozaury ornitopody pachycefalozaury prozauropody stegozaury tetanury zauropody
Era dinozaurów	era mezozoiczna trias wymieranie triasowe jura kreda wymieranie kredowe
Dyscypliny powiązane	biologia paleontologia paleobotanika geologia ewolucja