Uczep amerykański

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	uczep
Gatunek	uczep amerykański
Nazwa systematyczna
Bidens frondosa L. Sp. Pl.: 832 (1753)[3]
Synonimy
Bidens melanocarpa Wiegand[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Uczep amerykański (Bidens frondosa L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Jako gatunek rodzimy występuje w Ameryce Północnej. Ponadto zawleczony do Europy, Azji, północnej Afryki i Nowej Zelandii^[5]. W Polsce rośnie na terenie całego kraju, przy czym na północy i w środkowej części kraju spotykany jest zazwyczaj tylko w dolinach większych rzek, rzadki jest też w Karpatach^[6]. Wykorzystywany jest jako roślina lecznicza^[7].

Łodyga

Prosto wzniesiona, osiągająca maksymalnie do 1,8 m wysokości^[7], choć zazwyczaj sięga ok. 0,6–0,8 m^[8]. Łodyga jest rozgałęziona, zwykle purpurowa, rzadziej zielona, w dole słabo żebrowana, w górze kanciasta, naga lub słabo owłosiona^[8].

Liście

3–5-pierzastosieczne na wąskich, długich (od 1 do 4 cm) i nieoskrzydlonych ogonkach. Listki na ogonkach, jajowato lancetowate, zaostrzone, grubo i ostro piłkowane^[8]. Listek szczytowy jest większy od pozostałych^[9]. Liście są nagie lub słabo owłosione^[7].

Kwiaty

Żółtobrunatne^[9], zebrane w koszyczki o średnicy do 2 cm^[8], pojedyncze^[8], wzniesione na cienkich szypułkach^[9] o długości od 1 do 4 cm^[7]. Okrywę w zewnętrznej części tworzy 5–8 zielonych listków o długości od ok. 1 do 5 cm. Okrywę wewnętrzną tworzy ok. 10 jajowatych i zaostrzonych listków o długości poniżej 1 cm. Są one zielonkawo-brązowe z białym obrzeżeniem. W Europie Środkowej brak kwiatów języczkowatych w koszyczku, podczas gdy w Ameryce Północnej zwykle są one obecne^[8], przy czym zazwyczaj nieliczne (najczęściej od 1 do 3), żółte, o długości do ok. 3 mm^[7].

Owoce

Spłaszczone, rynienkowato skrzywione, zagłębione ku środkowi, półksiężycowato wycięte na szczycie, z dwiema ośćmi, z powierzchnią pokrytą brodawkami i skierowanymi w dół haczykami. Owoce osiągają od 5 do 10 mm długości^[8].

• 
  Liść
• 
  Kwiatostan
• 
  Owoce
• 
  Owoce

Gatunki podobne

Podzielone liście mają w Europie Środkowej także uczep trójlistkowy B. tripartita i uczep śląski B. radiata. Różnią się od uczepu amerykańskiego oskrzydleniem ogonka liściowego oraz gładkimi powierzchniami owoców (między kantami)^[8].

Roślina jednoroczna. Rośnie nad rzekami oraz w miejscach ruderalnych^[8]. Kwitnie od sierpnia do października^[9]. Gatunek charakterystyczny związku Chenopodion fluviatile^[10]. Owoce przyczepiają się do sierści zwierząt, piór ptaków lub ubrań ludzi i w ten sposób rozsiewają się (zoochoria, antropochoria). Liczba chromosomów 2n = 24, 48, 72^[11].

Gatunek jest bardzo zmienny morfologicznie. Opisano szereg odmian różniących się m.in. kształtem haczyków na ościach owoców czy kształtem liści^[8]. Odrębność taksonomiczna tak zmiennych roślin nie jest współcześnie uznawana i nazwy odmian uznawane są za synonimy gatunku^[3].

W wyniku krzyżowania z uczepem trójlistkowym Bidens tripartita tworzy mieszańca Bidens × garumnae Jeanj. & Debray^[8][12]. Mieszaniec ten zawiązuje owoce i może występować samodzielnie w oddaleniu od populacji gatunków rodzicielskich^[8]. Stwierdzany był w Polsce^[8] i innych krajach europejskich^[12].