Urle
52°31′03″N 21°37′09″E/52,517500 21,619167
| wieś | |
 Rzeka Liwiec w Urlach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
25 |
| Kod pocztowy |
05-281[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WWL |
| SIMC |
0673383[5] |
Położenie na mapie gminy Jadów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu wołomińskiego  | |
| 52°31′03″N 21°37′09″E/52,517500 21,619167[1]
| |
Urle – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Jadów[5][6]. Ma status sołectwa[7].
W latach 1930–1939 siedziba gminy Urle. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie siedleckim.
Wieś została założona w drugiej połowie XVIII w. na uroczysku Orle w Puszczy Kamienieckiej[8]. Od połowy XIX w była to popularna miejscowość letniskowa, położona nad rzeką Liwiec, w pobliżu Łochowa i Tłuszcza. Przystanek kolejowy obsługiwany obecnie przez Koleje Mazowieckie na linii kolejowej nr 6 Zielonka – Kuźnica Białostocka, powstały po otwarciu Kolei Warszawsko-Petersburskiej w 1862 r. pomagał w rozwoju tego letniska.
Urle, wieś, pow. radzymiński. Na obszarze lasów przyległych do tej wsi a stanowiących własność hr. Zamojskiego [...], pobudowano wille i domki przeznaczone na letni pobyt mieszkańców Warszawy. Kolej warsz.-petersburska, której tor przecina te lasy, urządziła tu przystanek zw. Platformą hr. Zamojskiego, odl. 45 wiorst od Warszawy. Około 4000 osób zamieszkuje tu w letnich miesiącach.
W XX w. powstały tu ośrodki wypoczynkowe Telewizji, Telekomunikacji, PKP.
Na terenie miejscowości powstało w 2002 roku Liceum Ogólnokształcące im. Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Jest to jedyna w Powiecie Wołomińskim i jedna z nielicznych w Polsce koedukacyjna szkoła o charakterze wojskowym[10].
Urle leżą w otoczeniu lasów sosnowych, od wschodu ich granicą jest rzeka Liwiec. Do ciekawych miejsc we wsi należy usytuowana na skraju lasu przy ul. 1 Maja symboliczna mogiła żołnierzy francuskich zmarłych tu w 1945 roku. Obok niej znajduje się samotna mogiła Włocha Danilo Slaviero, również symboliczna. W latach 60 XX w. ich szczątki przeniesiono w bliżej nieznane miejsce (jest prawdopodobne, że po ekshumacji wróciły do ojczystych krajów). Do Urli przywieziono na początku 1945 jeńców z wyzwolonych obozów jenieckich. Byli to Francuzi, Anglicy, Jugosłowianie, Grecy. Umieszczono ich w pustych wówczas domach letniskowych w celu rekonwalescencji. Część z nich nie doczekała powrotu do domów i zmarła w Urlach[11].
W Urlach stoi kilka zabytkowych budynków drewnianych z początku XX w., kiedy to miejscowość była znanym miejscem wypoczynku.
Od nazwy miejscowości pochodzi nazwa Leśnictwa Urle należącego do Nadleśnictwa Łochów. Siedziba tego leśnictwa zlokalizowana jest w sąsiednich Borzymach.
Parafia
[edytuj | edytuj kod]We wsi (a dokładnie już na terenie sąsiedniego sołectwa Borzymy przy ulicy Pięknej 8) znajduje się kościół parafialny Matki Bożej Częstochowskiej. Parafia wchodzi w skład dekanatu jadowskiego diecezji warszawsko-praskiej.
Już w końcu XIX w. hrabia Zamoyski ufundował w jednym z drewnianych domów powstającego letniska kaplicę Niepokalanego Poczęcia NMP obsługiwaną przez duchowieństwo z parafii Jadów. Od czerwca 1964 kapłan zaczął rezydować na stałe w Urlach.
W 1974 ks. Tadeusz Armijak wykorzystując pozwolenie na remont kapitalny dotychczasowej kaplicy rozpoczął budowę obecnego kościoła według przygotowanych przez siebie i parafian planów. Ponieważ został przekroczony zakres pozwolenia władze nakazały rozbiórkę postawionych murów. Dopiero wiosną 1976 uzyskano pozwolenie na dalszą budowę pod warunkiem wykonania planów. Pierwsza Msza Św. w nowej świątyni była odprawiona w uroczystość odpustową, 26 sierpnia 1977.
W 1977 został utworzony w Urlach samodzielny ośrodek duszpasterski. 9 lipca 1978 ks. Prymas Stefan Wyszyński poświęcił kościół a 15 października 1978 erygował przy nim nową parafię.
Galeria zdjęć
[edytuj | edytuj kod]-
Drewniana zabudowa letniskowa -
Kościół parafialny w (Borzymach) -
Grób Francuzów przy drodze -
-
Dawny most kolejowy na rzece Liwiec -
Budowa mostu kolejowego (2015) -
Nowy most kolejowy na Liwcu
_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Matki_Bo%C5%BCej_Cz%C4%99stochowskiej.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143105
- ↑ Wieś Urle w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2025-04-05], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2025-04-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1315 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 252
- ↑ Urle, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 674.
- ↑ Liceum Ogólnokształcące im. Bitwy Warszawskiej 1920 roku. 2010-07-14. [dostęp 2010-09-27]. (pol.).
- ↑ Miejsce pamięci w Urlach.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Urle, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 818.
- Urle, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 674.
- Stowarzyszenie Przyjaciół Kultury w Urlach
- Portal mieszkańców oraz przyjaciół Urli i okolic. urle.info.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-21)].
- informacje o parafii na stronie diecezji warszawsko-praskiej
- Historia Urli na portalu w serwisie dawny.pl
