Wolin (gmina)

Wolin
	gmina miejsko-wiejska
	; Ratusz w Wolinie
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	kamieński
TERC	3207063
Siedziba	Wolin
Burmistrz	Ewa Grzybowska
Powierzchnia	327,46 km²
Populacja (2016); • liczba ludności	; 12 248
• gęstość	37,5 os./km²
Urbanizacja	39,3%
Nr kierunkowy	91
Tablice rejestracyjne	ZKA
	Adres urzędu:ul. Zamkowa 23; 72-510 Wolin
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	30
Liczba miejscowości	49
	Położenie na mapie powiatu;
	53°50′29″N 14°36′41″E/53,841389 14,611389
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Wolin – gmina miejsko-wiejska w Polsce, w północno-zachodniej części województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim. Siedzibą gminy jest miasto Wolin.

Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 12 248 mieszkańców^[2].

Gmina stanowi 32,5% powierzchni powiatu. W skład gminy wchodzi 49 miejscowości, tworząc 30 sołectw^[3].

Położenie

Gmina Wolin leży w północno-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w środkowej części powiatu kamieńskiego. Obejmuje wyspę Wolin oraz część leżącą na stałym lądzie – na wschód od cieśniny Dziwny. Od północy granicę wyznacza Morze Bałtyckie, od południa Zalew Szczeciński^[4].

Sąsiednie gminy:

Dziwnów, Golczewo, Kamień Pomorski i Międzyzdroje (powiat kamieński)
Przybiernów i Stepnica (powiat goleniowski)

Demografia

W roku 1990 struktura ludności gminy Wolin była efektem powojennych migracji, w tym wysiedleń ludności niemieckiej i zasiedlania tych terenów przez Polaków^[5]. Większość mieszkańców miasta i gminy Wolin urodziła się w ówczesnym województwie szczecińskim^[5]. Z innych województw pochodziło 30,5% mieszkańców, natomiast 6,5% ludności zamieszkałej na terenie miasta i gminy Wolin urodziło się poza obecnymi granicami Polski, z czego większość osiedliła się na obszarach wiejskich^[5]. W 1990 roku średnia gęstość zaludnienia gminy wynosiła 38 osób na km², co było znacznie mniejszą wartością w porównaniu do średniej obliczonej dla ówczesnego województwa szczecińskiego, która wynosiła 97 osób na km². W samym mieście Wolin gęstość zaludnienia wynosiła 321 osób na km²^[6].

Według danych z 30 czerwca 2012 roku gminę Wolin zamieszkiwało 12 462 osób^[7]

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2012):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	12 462	100	6274	50,35	6188	49,65
Miasto	4998	40,11	2568	20,61	2430	19,50
Wieś	7464	59,89	3706	29,74	3758	30,16

Piramida wieku mieszkańców gminy Wolin w 2014 roku^[8].

Przyroda i turystyka

Gmina leży w regionach fizycznogeograficznych: Wyspy Wolin i Uznam oraz Równina Gryficka, częściowo nad Morzem Bałtyckim. Gmina jest przedzielona cieśniną Dziwną na dwie części. Zachodnia część, położona na Wyspie Wolin od zachodu sąsiaduje z Wolińskim Parkiem Narodowym, gmina obejmuje także fragment Zalewu Szczecińskiego. W okolicach Warnowa jest położony rezerwat przyrody Łuniewo. Jeziora: Czajcze, Domysłowskie, Żółwińskie i Kołczewo połączone kanałami z jeziorem Koprowo i Zalewem Kamieńskim tworzą kajakowy szlak turystyczny, po Dziwnie i Zalewie Szczecińskim pływają także większe jednostki. Przez wschodnią część, położoną na stałym lądzie, przepływa uchodząca do Zatoki Cichej (zatoka Dziwny) rzeka Grzybnica. Tworzy ona szlak kajakowy razem z jeziorami Piaski i Ostrowo (okolice wsi Troszyn). Tereny leśne zajmują około 22 procent^[9] powierzchni gminy, a użytki rolne 46 procent^[10].

Leśnictwo

Lesistość w gminie w roku 2012 wynosiła 21,9 procent^[3]. Powierzchnia lasów w gminie w 2012 roku wynosiła 7167,8 ha^[3], z czego same lasy publiczne to 7058,2 ha^[3]. Znaczna część tych ziem należy do Skarbu Państwa, Lasów Państwowych i Agencji Nieruchomości Rolnych. Tylko 12,1 ha jest w posiadaniu gminy^[3].

Gospodarka

Po przemianach ustrojowych na początku lat 90. XX wieku zlikwidowano nierentowną „Cepeliankę” Spółdzielnię Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego, Wolińską Spółdzielnie Mleczarską (zatrudniała blisko 100 osób), Spółdzielnię Inwalidów „Pokój” i kilka mniejszych zakładów w Wolinie. W prywatne ręce przeszła – dziś już nieistniejąca – przetwórnia „Centrali Rybnej”. Znacznie ograniczyły swoją działalność Zakłady Spożywcze Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Ostały się: piekarnia i mały młyn, produkujące na potrzeby lokalne. Każdy z tych zakładów nie zatrudnia więcej niż kilkanaście osób. Są ponadto piekarnie w Wolinie, Troszynie i Wisełce oraz tartak w ZGKiM w Wolinie.

W roku 2012 na tysiąc mieszkańców przypadało 875 osób pracujących^[3]. W tymże roku zarejestrowanych jako bezrobotni było 1199 osób^[3].

Edukacja

W roku szkolnym 2012/13 w gminie znajdowało się sześć szkół podstawowych, do których uczęszczało 676 uczniów oraz dwa gimnazja, w których kształciło się 321 uczniów^[3]. W roku 2012 na terenie gminy było sześć bibliotek. Skorzystało z nich 1757 czytelników^[3].

Komunikacja

Przez gminę prowadzi droga krajowa nr 3 łącząca Wolin z Międzyzdrojami (14 km) oraz przez Parłówko (9 km) z Przybiernowem (19 km). Z Parłówka prowadzą także drogi wojewódzkie nr 107 do Kamienia Pomorskiego (16 km) oraz nr 108 do Golczewa (18 km). Odległość z Wolina do stolicy powiatu, Kamienia Pomorskiego, wynosi 25 km.

Wolin (stacja „Wolin Pomorski”) uzyskał połączenie kolejowe w 1892 r., po wybudowaniu linii z Goleniowa. 10 lat wcześniej powstała linia Szczecin-Goleniów. W 1899 r. otwarto odcinek do Międzyzdrojów, a do 1901 r. do Świnoujścia. W latach 1979–1980 cała linia została zelektryfikowana. W gminie czynnych jest 7 stacji: Parłówko, Troszyn, Recław, Wolin Pomorski, Mokrzyca Wielka, Ładzin i Warnowo.

W gminie czynnych jest 5 urzędów pocztowych: Wolin (nr 72-510), Troszyn (nr 72-511), Wisełka (nr 72-513), Kołczewo (nr 72-514) i Ładzin (72-518).

Atrakcje turystyczne

Władze gminy pobierają opłatę miejscową od turystów na terenie miejscowości: Wolin, Wisełka, Świętouść, Kołczewo, Karnocice, Żółwino, Piaski Wielkie i Sułomino^[11].

W Wolinie

Zabytki

Miejsca

Ratusz w Wolinie z XIX wieku
budynek poczty
elewator zbożowy
Ruiny kościoła św. Jerzego
Fragmenty murów obronnych z XIV wieku
Muzeum Regionalne
Stanowiska archeologiczne wokół miasta: Wzgórze Wisielców, Srebrna Góra, Młynówka
Bastiony

Poza Wolinem

Świętouść – miejscowość położona wśród lasów, pomiędzy Bałtykiem a zachodnim brzegiem jeziora Koprowo, będącego dawną zatoką morską.
Pojezierze Wolińskie. Szlak biegnie obok 7 jezior: Łuniewo, Warnowo Zachodnie, Czajcze, Domysłowskie (pow. 52 ha, maks. gł. 7 m, brzegi piaszczyste, porośnięte trzciną), Żółwińskie (pow. 42 ha, maks gł. 5 m, brzeg piaszczysty od str. pn.-wsch.), jezioro Wisełka i Kołczewskie. Wszystkie mają charakter polodowcowy i znajdują się na skraju wolińskiej moreny czołowej. Są to zbiorniki płytkie, a ich dna znajdują się poniżej poziomu morza. Jeziora łączy ze sobą Lewieńska Struga, która przez jezioro Koprowo odprowadza wodę do Dziwny

Administracja i samorząd

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy wynosiły 49 mln zł, a dochody budżetu 48,9 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 25 mln zł, co stanowiło 51,2% poziomu dochodów^[12]. W roku 2012 dochody gminy na mieszkańca wyniosły 3072 zł^[3].

Sołectwa gminy Wolin: Chynowo, Dargobądz, Darzowice, Dobropole, Domysłów, Jarzębowo, Kodrąb, Kodrąbek, Kołczewo, Koniewo, Korzęcin, Laska, Ładzin, Łuskowo, Mokrzyca Mała, Mokrzyca Wielka, Ostromice, Piaski Wielkie, Płocin, Recław, Rzeczyn, Sierosław, Skoszewo, Troszyn, Unin, Warnowo, Wiejkowo, Wisełka, Zagórze, Zastań i Dramino.

Miejscowości

Miasta: Wolin (miasto od 1278 r.)

Wsie: Chynowo, Dargobądz, Darzowice, Dobropole, Domysłów, Dramino, Jarzębowo, Gogolice, Karnocice, Kodrąb, Kodrąbek, Kołczewo, Koniewo, Korzęcin, Laska, Ładzin, Łojszyno, Łuskowo, Mierzęcin, Mokrzyca Mała, Mokrzyca Wielka, Ostromice, Piaski Wielkie, Płocin, Rabiąż, Recław, Rekowo, Rzeczyn, Sierosław, Siniechowo, Skoszewo, Strzegowo, Sułomino, Troszyn, Troszynek, Unin, Warnowo, Wiejkowo, Wisełka, Zagórze, Zastań, Żółwino.

Osady: Jagniątkowo, Jaromierz, Parłowo, Parłówko, Świętouść, Wiejkówko

Przysiółki: Jagienki

Gminy partnerskie

Zobacz też

Przypisy

↑ [[Główny Urząd Statystyczny|GUS, Departament BadańD.B. Demograficznych]] Departament BadańD.B., Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2012 roku, Warszawa: GUS, 2012, s. 167, ISSN 1505-5507 [dostęp 2013-05-04] (pol. • ang.).
↑ ^a ^b Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j GUS:Bank Danych Lokalnych: Statystyczne Vademekum Samorządowca: Gmina miejsko-wiejska Wolin. [dostęp 2014-10-05].
↑ Wrota Wolina – Gmina on-line. Urząd Miejski w Wolinie. [dostęp 2012-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-23)].
↑ ^a ^b ^c praca zbiorowa pod red. Andrzeja Kostrzewskiego: Środowisko przyrodnicze i przestrzenna struktura społeczno-ekonomiczna miasta i gminy Wolin: monografia geograficzna.. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: Studenckie Koło Naukowe Geografów im. Stanisława Pawłowskiego, 1992, s. 71.
↑ praca zbiorowa pod red. Andrzeja Kostrzewskiego: Środowisko przyrodnicze i przestrzenna struktura społeczno-ekonomiczna miasta i gminy Wolin: monografia geograficzna.. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: Studenckie Koło Naukowe Geografów im. Stanisława Pawłowskiego, 1992, s. 66.
↑ GUS, Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym, Warszawa: GUS, 2012, s. 45, ISSN 1734-6118 [dostęp 2013-04-30] (pol. • ang.).
↑ Gmina Wolin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Wrota Wolina. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].
↑ ^a ^b ^c PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WOLIN.
↑ Uchwała Nr XL/387/09 Rady Miejskiej w Wolinie z dnia 12 lutego 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2009 r., Nr 24, poz. 882)
↑ Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].
↑ XX rocznica podpisania umowy partnerskiej Wolina z Venansault. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].

[PiL167-1] [[Główny Urząd Statystyczny|GUS, Departament BadańD.B. Demograficznych]] Departament BadańD.B., Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2012 roku, Warszawa: GUS, 2012, s. 167, ISSN 1505-5507 [dostęp 2013-05-04] (pol. • ang.).

[GUS_populacja_2016-12-2] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.

[:0-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j GUS:Bank Danych Lokalnych: Statystyczne Vademekum Samorządowca: Gmina miejsko-wiejska Wolin. [dostęp 2014-10-05].

[WW-4] Wrota Wolina – Gmina on-line. Urząd Miejski w Wolinie. [dostęp 2012-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-23)].

[UAM71-5] raca zbiorowa pod red. Andrzeja Kostrzewskiego: Środowisko przyrodnicze i przestrzenna struktura społeczno-ekonomiczna miasta i gminy Wolin: monografia geograficzna.. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: Studenckie Koło Naukowe Geografów im. Stanisława Pawłowskiego, 1992, s. 71.

[6] raca zbiorowa pod red. Andrzeja Kostrzewskiego: Środowisko przyrodnicze i przestrzenna struktura społeczno-ekonomiczna miasta i gminy Wolin: monografia geograficzna.. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: Studenckie Koło Naukowe Geografów im. Stanisława Pawłowskiego, 1992, s. 66.

[GUS45-7] GUS, Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym, Warszawa: GUS, 2012, s. 45, ISSN 1734-6118 [dostęp 2013-04-30] (pol. • ang.).

[populacja2016-8] Gmina Wolin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[9] Wrota Wolina. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].

[:1-10] PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WOLIN.

[11] Uchwała Nr XL/387/09 Rady Miejskiej w Wolinie z dnia 12 lutego 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2009 r., Nr 24, poz. 882)

[12] Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

[13] XX rocznica podpisania umowy partnerskiej Wolina z Venansault. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Wsie	Chynowo Dargobądz Darzowice Dobropole Domysłów Dramino Gogolice Granik Jarzębowo Karnocice Kodrąb Kodrąbek Kołczewo Koniewo Korzęcin Laska Ładzin Łojszyno Łuskowo Mierzęcin Mokrzyca Mała Mokrzyca Wielka Ostromice Piaski Wielkie Płocin Rabiąż Recław Rekowo Rzeczyn Sierosław Siniechowo Skoszewo Strzegowo Sułomino Troszyn Troszynek Unin Warnowo Wiejkowo Wisełka Zagórze Zastań Żółwino
Kolonia	Jaromierz
Osady	Jagniątkowo Parłowo Parłówko Świętouść Wiejkówko
Integralne części wsi	Czaplice Jagienki Kołczewko Lewno Łubczewo Recz Uninek Wartowo

Miasta	Dziwnów Golczewo Kamień Pomorski Międzyzdroje Wolin
Gminy miejsko-wiejskie	Dziwnów Golczewo Kamień Pomorski Międzyzdroje Wolin
Gminy wiejskie	Świerzno

Przynależność wojewódzka	woj. szczecińskie
Miasta	Dziwnów (1945–1946) Kamień Pomorski Wolin (← od 1973)
Osiedla (1954–1972)	Dziwnów (od 1958)
Gminy wiejskie (1945–1954 i 1973–1975)	Chomino (Ganice) (1945–1954) Dziwnów (1947–1954) Dziwnów (1973–1975) Golczewo (Goliszew) (1945–1954 i 1973–1975) Gostyń (Gostyń Wielki) (1945–1954) Jarszewo (1945–1954) Kamień Pomorski (1973–1975) Kołczewo (od 1973) Kozielice (1945–1951) Łożnica (Marianowo, Kantrek) (1945–1954) Przybiernów (Przyborowo) (1945–1954) Racimierz (1947–1948) Recław (1945–1954) Samlino (1945–1946) Stepnica (Stobnica) (1945–1954) Świerzno (1973–1975) Trzebieszewo (Trzebieszów) (1945–1954) Wolin (1973–1975) Wysoka Kamieńska (1952–1954) Żarnowo (1945–1946 i 1948–54)
Gromady (1954–1972)	Chomino (1954–1972) Dziwnów (1954–1957) Golczewo (1959–1972) Golczewo I (1954–1959) Golczewo II (1954–1959) Gostyń (1954–1972) Górki (1954–1959) Jarszewo (1954–1972) Kamień Pomorski (1959–1972) Łożnica (1954 →) Mechowo (1954–1959) Moracz (1954 →) Przybiernów (1954 →) Racimierz (1954 →) Recław (1954–1972) Stepnica (1954 →) Świerzno (1954–1972) Troszyn (1954–1959) Trzebieszewo (1954–1959) Wrzosowo (1954–1959) Wysoka Kamieńska (1954–1972)