Wzgórza we Wrocławiu
Wzgórza we Wrocławiu obejmują wzniesienia znajdujące się w obszarze administracyjnym miasta Wrocław. Są to usypiska i pagórki o stosunkowo niewielkiej wyniosłości. Brak jest we Wrocławiu, który położony jest w obszarze Niziny Śląskiej (w szczególności Pradoliny Wrocławskiej (318.52) i mniejszym stopniu Równiny Wrocławskiej (318.532) i Równiny Oleśnickiej (318.56)[a]), znaczących wzniesień czy wzgórz (najwyżej położonym, naturalnym punktem Wrocławia jest Kota 148 m n.p.m. w Lesie Mokrzańskim). Istnieją niewysokie wydmy pochodzenia eolicznego: w Lesie Osobowickim (127 m n.p.m.), w Lesie Rędzińskim – forma wałowa i owalna (112 m n.p.m., wybitność 2–3 m ponad teren).
Większość wrocławskich wzniesień to nasypy powstałe podczas odgruzowywania miasta po zniszczeniach wojennych[b] lub wysypiska odpadów komunalnych bądź przemysłowych. Wśród wzniesień znajdują się także kopce poświęcone pamięci bądź stanowiące miejsce pochówku i uhonorowania określonych osób lub upamiętnienia określonych wydarzeń. Ich wybitność nie przekracza zwykle 15–20 m ponad otaczający teren, najwyższym takim wzniesieniem jest zrekultywowane składowisko odpadów komunalnych – Wzgórze Maślickie o wybitności 44 m.
Oprócz wyżej wspomnianych wzniesień występuje także wiele wyniosłości terenu stanowiących nasypy budowlane linii kolejowych, wałów przeciwpowodziowych i grobli[c] oraz niewielkich górek parkowych i osiedlowych, czy też położonych na wydzielonych terenach przedszkoli i żłobków[1][2][3].
Część z wrocławskich wzgórz oceniana jest jako cenna przyrodniczo i ekologicznie. Stanowią one siedliska rzadkich roślin i zwierząt. Stawiane są postulaty ochrony tych siedlisk, np. poprzez tworzenie na bazie danego wzgórza użytku ekologicznego (np. Wzgórze Gajowe)[2][3]. Natomiast nie udało się jak dotąd zrealizować żadnego z planów dotyczących zagospodarowania wybranych wzgórz dla potrzeb budowy stoków narciarskich oraz ośrodków sportów zimowych. Takie plany wysuwane były oraz stworzono odpowiednie koncepcje między innymi wobec Wzgórza Gajowego[4] i Wzgórza Kilimandżaro[5].
| nazwa | rodzaj[i] | osiedle | wysokość bezwzględna | wybitność | uwagi | fotografia |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Wzgórze Andersa[ii][1][6] | wysypisko | Huby | 142 m n.p.m. | 17 m | 
| |
| Wzgórze Bendera[7] | nasyp | Borek – Park Południowy | 131 m n.p.m. | 7 m | pawilon von Wallenberga | 
|
| Cmentarz Żołnierzy Polskich[1][8] | nekropolia | Grabiszyn | 137 m n.p.m. | 15 m | pomnik | 
|
| Wzgórze Gajowe[9][10] | wysypisko | Gaj | 155,4 m n.p.m. | 31,5 m | 
| |
| Wzgórze Gajowickie[iii][11] | wysypisko | Gajowice | 138 m n.p.m. | 18 m | tor saneczkowy | 
|
| Góra Sienicka | naturalna wyniosłość | Strachocin | 122 m n.p.m. | 2,6 m | 
| |
| Wzgórze Kapliczne[3] | nasyp | Osobowice – Las Osobowicki | 120 m n.p.m. | 7 m | kaplica, grodzisko | 
|
| Wzgórze Kilimandżaro[iv][12] | nasyp | Zalesie | 134 m n.p.m. | 17 m | tor motocrossowy, rowerowy | 
|
| kota 141 | naturalna wyniosłość | Mokra – Las Mokrzański | 141 m n.p.m. | las | ||
| Mała Sobótka[v][1][13] | nasyp | Grabiszynek | 135 m n.p.m. | 12 m | tor saneczkowy | 
|
| Wzgórze Mikołajskie[1][14] | wysypisko | Szczepin – Popowice | około 20 m | zlikwidowane w latach 2003–2007 | .jpg)
| |
| Wzgórze Partyzantów[vi][1][15] | budowla | Stare Miasto | 132 m n.p.m. | 13 m | kluby, restauracje | 
|
| Wzgórze Polskie[vii][1][16] | budowla | Stare Miasto | 127 m n.p.m. | 18 m | ruiny | 
|
| Skórnik[viii][17] | nasyp | Partynice | 129 m n.p.m. | 6 m | 
| |
| Szaniec Pandurów | nasyp | Nowa Karczma | 114 m n.p.m. | 
| ||
| Szaniec Szwedzki[18] | nasyp[ix][1][3] | Osobowice – Las Osobowicki | 126 m n.p.m. | 13 m | las, tor saneczkowy, grodzisko | 
|
| Wzgórze Słowiańskie[1][19] | nasyp | Nadodrze – Ołbin | 125 m n.p.m. | 8 m | ||
| Wzgórze przy ulicy Ziębickiej[20] | wysypisko | Tarnogaj | 133 m n.p.m. | 8,5 m | 
| |
| Wzgórze Maślickie[21] | wysypisko | Maślice Wielkie | 157,4 m n.p.m. | 44 m | zamknięte | 
|
| Wzgórze przy ulicy Wilczej[3][22] | Wilczy Kąt | 142 m n.p.m. | 22 m | |||
| Górka Szczepińska | Szczepin | 124 m n.p.m. | 9 m | plac zabaw, boiska | ||
| Wzgórze przy ulicy Ceglanej[x][1][3][23] | wysypisko | Swojczyce | 134 m n.p.m. | 18 m | zamknięte | 
|
| Wzgórze przy ulicy Jaracza[1] | nasyp | Ołbin | 122 m n.p.m. | 5 m | ||
| Józefinka | Opatowice | 122 m n.p.m. | 2 m | 
| ||
| Sośnik[24] | wydma | Rędzin – Las Rędziński | 118 m n.p.m. | 6 m | las | |
| Górka Wiatraczna[25] | wzniesienie morenowe | Grabiszyn | 127 m n.p.m. | 3 m | bloki mieszkalne | |
| ||||||
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ w nawiasach podano numerację mezoregionów według J. Kondrackiego, 2001 r.
- ↑ zabudowa śródmiejska została, podczas oblężenia Festung Breslau w 1945 roku przez Armię Czerwoną, w zależności od rejonu, zniszczona w od 60 do 100%, cały Wrocław w około 70%, znaczna część cegieł z rozbiórki zniszczonych budynków została wywieziona na odbudowę stolicy – Warszawy; część pozostałego gruzu została zużyta na zasypanie piwnic zrujnowanych domów, część składowano na wysypiskach, które dziś stanowią wzgórza; zobacz też: Historia Wrocławia
- ↑ wzdłuż biegu wrocławskich rzek w większości istnieją obwałowania, występują także groble rozdzielające ramiona i kanały oraz otaczające tereny zalewowe
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k zespół pod kierunkiem mgr Jerzego Goldsztejna: BAZA DANYCH GEOLOGICZNO-INŻYNIERSKICH WRAZ Z OPRACOWANIEM ATLASU GEOLOGICZNO-INŻYNIERSKIEGO AGLOMERACJI WROCŁAWSKIEJ. [w:] PRZEDSIĘBIORSTWO GEOLOGICZNE we WROCŁAWIU PROXIMA Spółka Akcyjna, PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY [on-line]. Ministerstwo Środowiska, maj 2009. s. 92. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ a b Adam Guziak: Raport 2002 – Środowisko, Biosfera. [w:] Biosfera [on-line]. www.eko.org.pl. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ a b c d e f POWIATOWY PROGRAM ZWIĘKSZENIA LESISTOŚCI MIASTA WROCŁAWIA. [w:] Załącznik do uchwały Nr LII/3183/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 czerwca 2006 roku [on-line]. wrosystem.um.wroc.pl, 2006-06-08. s. 107. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Narciarska trasa zjazdowa – Gaj. [dostęp 2014-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ 3. Analiza rozwoju Gminy Wrocław. energoekspert sp. z o.o.. s. 50. [dostęp 2010-04-14]. (pol.).
- ↑ Wzgórze Władysława Andersa. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Wzgórze Bendera. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Cmentarz żołnierzy Polskich. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Profil wysokościowy. [dostęp 2014-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)].
- ↑ Projekt Studium Zagospodarowania Przestrzennego 2017, [w:] System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Geoportal.wroclaw.pl, 2017 [dostęp 2018-01-01] (pol.).
- ↑ Górka "Pafawag". Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Wzgórze "Kilimandżaro". Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Górka Skarbowców. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Wzgórze Mikołajskie. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Wzgórze Partyzantów. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Wzgórze Polskie/Bastion Ceglarski. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Górka Partynicka. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Etablisement Schwedenschanze (Szwedzki Szaniec) (dawne) Etablisement Schwedenschanze. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Wzgórze Słowiańskie. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Wzgórze Tarnogajskie. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
- ↑ Projekt Studium Zagospodarowania Przestrzennego 2017, [w:] System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Geoportal.wroclaw.pl, 2017 [dostęp 2018-01-01] (pol.).
- ↑ Wzgórze przy Wilczej. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-29]. (pol.).
- ↑ Stare Wysypisko. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-29]. (pol.).
- ↑ Encyklopedia Wrocławia, Sośnik, s. 819
- ↑ Encyklopedia Wrocławia, Górka Wiatraczna (Mühlberg), s. 245
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- praca zbiorowa pod red. Jana Harasimowicza: Encyklopedia Wrocławia. Wyd. III poprawione i uzupełnione. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 978-83-7384-561-9. ISBN 83-7384-561-5. (pol.).
