Ten artykuł dotyczy 2 Regimentu Grenadierów Krakowskich. Zobacz też: 2 Pułk Piechoty – stronę ujednoznaczniającą.

2 Regiment Grenadierów Krakowskich

Chorągiew grenadierów krakowskich
Historia
Państwo	I Rzeczpospolita
Sformowanie	kwiecień 1794, Bosutów
Dowódcy
Pierwszy	Franciszek Bukowski
Ostatni	Władysław Jabłonowski
Działania zbrojne
Powstanie kościuszkowskie
Organizacja
Rodzaj wojsk	Wojska lądowe
Multimedia w Wikimedia Commons

2 Regiment Grenadierów Krakowskich – oddział wojskowy wchodzący w skład wojsk powstańczych okresu insurekcji kościuszkowskiej w 1794.

Przed bitwą pod Racławicami do wojsk Kościuszki dołączyła milicja województwa krakowskiego. Była to licząca 1920 grupa chłopów uzbrojonych w kosy, piki, siekiery zwerbowana i dowodzona przez braci: generała majora ziemiańskiego Jana i Andrzeja Slaskich, ziemian z krakowskiego. W bitwie wzięła udział tylko część (około 500) kosynierów, reszta stanowiła odwód. Po bitwie duża część chłopów rozeszła się do domów. Z reszty, w obozie pod Bosutowem, sformowano dwie jednostki: Regiment 1 Grenadierów Krakowskich i Regiment 2 Grenadierów Krakowskich. Nosili oni czapki rogatywki, granatowe kurtki z zielonymi wyłogami oraz czechczery lub spodnie z białego sukna. 2 Regiment oprócz oficerów z pospolitego ruszenia zasilony został kadrą oficerską awansowaną z podoficerów regimentów regularnych^[a][1].

Chcąc ich uhonorować, nadano regimentowi zaszczytną nazwę. Nie była to jednostka czysto kosynierska (pikinierska), żołnierze 2 Regimentu otrzymali 180 zdobytych pod Racławicami karabinów. Nie pozwoliło to w pełni wyposażyć pierwszego szeregu w broń palną, ale zbliżało się do założenia by jednostki kosynierskie składały się w 1/3 z żołnierzy uzbrojonych w karabiny^[2]. Oddział nigdy nie osiągnął ani przewidzianej liczebności, ani jednolitości umundurowania. Z planowanych dwóch batalionów sformowano tylko jeden. Jego liczebność w kwietniu wynosiła – 614^[3], w maju – 591, w sierpniu – 573, we wrześniu – 565, 2 listopada – 501 żołnierzy^[4]. Na uzbrojeniu regiment posiadał 159 karabinów^[5].

Dowódcy regimentu

• płk Franciszek Bukowski
• płk Ludwik Krupiński
• płk Władysław Jabłonowski

Inni oficerowie regimentu

• Franciszek Żymirski, awansowany 21 X 1794 na porucznika^[6]

• 
  Grenadierzy krakowscy
• 
  Kosynierzy chłopskiego pospolitego ruszenia 1794 (obraz Michała Stachowicza)
• 
  wojsko polskie Kościuszki

• Krzysztof Bauer: Wojsko koronne powstania kościuszkowskiego. Wydawn. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1981. ISBN 83-11-06605-1.
• Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925. Brak numerów stron w książce
• Bolesław Twardowski: Wojsko Polskie Kościuszki w roku 1794. Poznań: Księgarnia Katolicka, 1894. Brak numerów stron w książce
• Andrzej Kosim, Rafał E. Stolarski: Car, honor i ojczyzna.... Oficyna Wydawnicza "Blitz-Print", 1991. ISBN 83-900086-2-9.