Andrzej (książę Grecji i Danii)

Andrzej Glücksburg

Ανδρέας

Dane biograficzne
Dynastia	Glücksburgowie
Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1882 Ateny
Data i miejsce śmierci	3 grudnia 1944 Monte Carlo
Ojciec	Jerzy I Grecki
Matka	Olga Romanowa
Żona	Alicja Battenberg
Dzieci	Małgorzata Teodora Cecylia Zofia Filip
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Glücksburg (gr. Ανδρέας; ur. 2 lutego 1882 w Atenach, zm. 3 grudnia 1944 w Monte Carlo) – książę Grecji i Danii, członek dynastii Glücksburgów, syn Jerzego I Greckiego i Olgi Romanowej, brat Konstantyna I Greckiego.

W 1903 roku ożenił się z Alicją Battenberg. Miał z nią pięcioro dzieci – Małgorzatę (1905-1981), Teodorę (1906-1969), Cecylię (1911-1937), Zofię (1914-2001) i Filipa (1921-2021).

Urodził się 2 lutego 1882 roku w pałacu Tatoi na północ od Aten^[1] jako siódme dziecko i czwarty syn Jerzego I Greckiego oraz jego żony, Olgi Romanowej. Ze strony ojca jego dziadkami byli król Danii, Chrystian IX, oraz jego żona, Luiza z Hesji-Kessel, a ze strony matki – Konstanty Romanow i Aleksandra z Saksonii-Altenburga.

Miał siedmioro rodzeństwa – króla Grecji, Konstantyna I (1868-1923), Jerzego (1869-1957), Aleksandrę (1870-1891), Mikołaja (1872-1938), Marię (1876-1940), Olgę (1881) i Krzysztofa (1888-1940).

W rodzinie nazywano go „Andrea”^[2]. Był bardzo inteligentnym i bystrym dzieckiem. Biegle władał językami: greckim, duńskim, francuskim, niemieckim, angielskim i rosyjskim. Mimo to nie chciał rozmawiać ze swoimi rodzicami w innym języku, niż w ojczystym greckim. Jako dziecko zaczął cierpieć na krótkowzroczność, dlatego od swoich wczesnych lat nosił okulary^[3].

W październiku 1903 poślubił księżniczkę Alicję Battenberg, prawnuczkę królowej Wiktorii, stając się jednym z potencjalnych dziedziców brytyjskiego tronu. Z Alicją doczekał się pięciorga dzieci^[4].

Podczas wojny grecko-tureckiej Andrzejowi powierzono dowództwo II Korpusu Armii^[2]. Nie szanował jednak należycie swoich dowódców, ponieważ uważał ich taktykę za lekkomyślną i desperacką. Gdy otrzymał rozkaz zaatakowania pozycji wroga, postanowił się sprzeciwić, ponieważ atak naraziłby jego ludzi na niebezpieczeństwo^[1]. Został za to ukarany, a rok później aresztowany i postawiony przed sądem wojennym za nieposłuszeństwo rozkazowi i pozbawiony ról wojskowych. Wielu innych oskarżonych w tym samym procesie zostało rozstrzelanych i straconych, dlatego brytyjscy dyplomaci obawiali się o jego życie, ale ostatecznie został oszczędzony i dożywotnio wygnany z Grecji^[5].

W 1917 opuścił Grecję razem z wygnanym bratem, królem Konstantynem, cztery lata później powrócił i brał udział w wojnie grecko-tureckiej. Wygnany w związku z niepowodzeniami w wojnie, został zrehabilitowany w roku 1936.

Zmarł 3 grudnia 1944 roku w Monte Carlo na niewydolność serca. Został pochowany w soborze św. Mikołaja w Nicei, a następnie jego szczątki przeniesiono na cmentarz przy pałacu Tatoi pod Atenami (w którym się urodził). Pozostawił po sobie dług w wysokości 17 500 funtów, a ponad połowę swoich posiadłości otrzymał w spadku jego jedyny syn – Filip, mąż królowej brytyjskiej, Elżbiety II^[1].

6 października 1903 roku w ceremonii cywilnej poślubił Alicję Battenberg. Następnego dnia odbyła się ceremonia religijna zaślubin. Para miała razem pięcioro dzieci:

• Małgorzata (gr. Μαργαρίτα; ur. 18 kwietnia 1905 w Atenach, zm. 24 kwietnia 1981 w Bad Wiessee). W 1931 roku wyszła za mąż za Godfryda z Hohenlohe-Langenburga. Miała z nim sześcioro dzieci.
• Teodora (gr. Θεοδώρα; ur. 30 maja 1906 w Atenach, zm. 16 października 1969 w Konstancji). W 1931 roku wyszła za mąż za Bertolda, margrabiego Badenii. Miała z nim troje dzieci.
• Cecylia (gr. Καικιλία; ur. 22 czerwca 1911 w Atenach, zm. 16 listopada 1937 w Ostendzie). W 1931 roku wyszła za mąż za Jerzego, wielkiego księcia Hesji. Miała z nim czworo dzieci.
• Zofia (gr. Σοφία; ur. 26 czerwca 1914 na Korfu, zm. 24 listopada 2001 w Schliersee). W 1930 roku wyszła za mąż za Krzysztofa Heskiego. Miała z nim pięcioro dzieci. W 1946 roku jej drugim mężem został Jerzy Wilhelm Hanowerski. Miała z nim troje dzieci.
• Filip (gr. Φίλιππος; ur. 10 czerwca 1921 na Korfu, zm. 9 kwietnia 2021 w Windsorze). W 1947 roku ożenił się z Elżbietą (późniejszą królową brytyjską, Elżbietą II). Miał z nią czworo dzieci – Karola (ur. 1948), Annę (ur. 1950), Andrzeja (ur. 1960) i Edwarda (ur. 1964).