Franciszek Błażej

Franciszek Błażej

porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia	27 października 1907 Nosówka, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	1 marca 1951 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1929–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Jednostki	84 Pułk Piechoty
Stanowiska	dowódca kompanii
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Błażej ps. Tadeusz, Poleski, Roman, Bogusław (ur. 27 października 1907 w Nosówce, zm. 1 marca 1951 w Warszawie) – porucznik piechoty Wojska Polskiego i Armii Krajowej oraz WiN.

Syn z rodziny chłopskiej Łukasza i Marii z Kalandyków. Mieszkał w Krakowie. Był absolwentem Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie. 7 sierpnia 1932 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1932 roku i 35. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a minister spraw wojskowych skierował do 84 pułku piechoty w Pińsku na stanowisko dowódcy plutonu^[1]. 1 marca 1935 roku został awansowany na porucznika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 63. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[2]. W marcu 1939 roku dowodził 4 kompanią strzelecką, a w czasie kampanii wrześniowej 1 kompanią ckm w macierzystym pułku.

Od roku 1939 w konspiracji, początkowo jako oficer szkoleniowy, potem jako oficer operacyjny Inspektoratu Rzeszów Armii Krajowej. W nocy z 7 na 8 października 1944 roku wziął udział w akcji odbijania więźniów z Zamku Lubomirskich w Rzeszowie. W 1945 roku działał w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość, kierował działem propagandy Obszaru Południowego WiN, a od grudnia 1946 do aresztowania w październiku 1948 roku jego prezesem. Wydawał konspiracyjne ulotki i broszury, współredagował „Orła Białego”.

Aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 2 września 1947 roku. Poddany wraz z pozostałymi członkami IV ZG (Józef Batory, Karol Chmiel, Łukasz Ciepliński, Mieczysław Kawalec, Adam Lazarowicz i Józef Rzepka) okrutnemu trzyletniemu, śledztwu nadzorowanemu przez NKWD, w którym był torturowany. 14 października 1950 roku Wojskowy Sąd Rejonowy pod przewodnictwem płk. Aleksandra Wareckiego skazał go po dziewięciodniowym pokazowym procesie (nr spr. R.Warszawa Sr. 1099/50) na podstawie art. 86 § 2 KKWP 7 Dekr. na czterokrotną karę śmierci^[3]. Został zabity strzałem w tył głowy 1 marca 1951 roku. Wyrok śmierci wykonał kat UB Aleksander Drej. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Kwaterze „Na Łączce”.

1 marca 2010 roku, wraz z trójką innych żołnierzy wyklętych straconych tego samego dnia co on, Józefem Batorym, Mieczysławem Kawalcem i Adamem Lazarowiczem, został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski^[4][5].

1 marca 2013 roku z okazji obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak awansował go pośmiertnie na stopień majora^[6][7].

W ramach odsłoniętego 17 listopada 2013 roku Pomnika Żołnierzy Wyklętych w Rzeszowie zostało ustanowione popiersie Franciszka Błażeja^{[8][9][10][11]}.

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• AAN, Kancelaria Cywilna Prezydenta RP, 799 15/22/51
• AIPN, Teczki więźniów 1950, Błażej Franciszek
• AWL, WSR w Warszawie, 117/91/1752–
• Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945-56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991. Brak numerów stron w książce, zob też Straceni w Więzieniu mokotowskim.
• Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990. Brak numerów stron w książce według indeksu
• Tajemnice więzienia mokotowskiego...; Z. Lazarowicz, WiN..., s. 49;
• Biogram na stronie Fundacji „Polska się upomni”. honor.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-11)].