Gleba (województwo mazowieckie)

Gleba

wieś
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	ostrołęcki
Gmina	Kadzidło
Liczba ludności (2023)	453[2]
Strefa numeracyjna	29
Kod pocztowy	07-420[3]
Tablice rejestracyjne	WOS
SIMC	0511108
Położenie na mapie gminy Kadzidło Gleba
Położenie na mapie Polski Gleba
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Gleba
Położenie na mapie powiatu ostrołęckiego Gleba
53°12′09″N 21°22′00″E/53,202500 21,366667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Gleba – wieś sołecka^[4] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Kadzidło. Leży 7,5 km na południowy zachód od Kadzidła, na lewym brzegu Omulwi.

Glebę tworzy kilka kolonii: Bagno, Dąbrowa, Dorszowa Góra (Dorsicha),Gleba-Góry, Górki, Jeziorko, Kępina i Nadkanale.

Wieś istniała przed 1701 rokiem. W 1765 r. było tu 17 gospodarstw, a w 1820 – 27 gospodarzy rolnych, kowal i 9 chałupników. Na drodze Charciejbałdy stała karczma. W 1827 było 37 domów i 211 mieszkańców a w 1878 r. 42 domy, 150 mężczyzn, 192 kobiety^[5]. Wieś należała do gminy Dylewo i parafii Kadzidło.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 405 osób, 397 było wyznania rzymskokatolickiego a 8 mariawickiego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Było tu 67 budynków mieszkalnych^[6]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w m. Kadzidło. Podlegała pod Sąd Grodzki w Myszyńcu i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w m. Kadzidło^[7].

W lesie koło Gleby znajduje się pozostałość po partyzanckim obozowisku por. Józefa Kozłowskiego. W wyniku donosu agenta UB ps. „Zadrożny” 25 czerwca 1948 roku KBW i UB udało się ustalić główną siedzibę Komendy Okręgu „Orzeł”, która znajdowała się w lesie Kraski na terenie wsi Gleba. Bunkry sztabu Okręgu zostały otoczone. W akcji przeciwko kilkunastoosobowej grupie partyzantów brało udział ponad 50 plutonów 1 i 2 Brygady KBW, czyli ponad 1500 żołnierzy, 4 samoloty i artyleria. Po całodziennej walce i nieudanej próbie przebicia się, obrona partyzancka została przełamana (czterech poległo, dziewięciu – w tym 2 rannych – oraz dwie kobiety i dziecko wpadło w ręce komunistów). Ranny Józef Kozłowski został przewieziony do Warszawy, gdzie przeszedł ciężkie śledztwo. Na terenie wsi były realizowane zdjęcia do filmu Historia Roja.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

We wsi funkcjonuje jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, powołana w 1960 roku^[8]. Wyposażona jest m.in. w samochód ciężarowy STAR 266 M MAN 6x6 STRAŻ. Pojazd wyposażony jest w wyciągarkę mechaniczną oryginalną STAR 266, biegi terenowe oraz blokady mostów.

Zgodnie z hierarchią administracyjną Kościoła katolickiego miejscowość położona w diecezji łomżyńskiej, w dekanacie Kadzidło, w parafia pw. Ducha Świętego w Kadzidle^[9].

• Gleba, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 579 .
• Oficjalna strona jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej w Glebie. ospgleba.cba.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-13)].