Lakownica jasnomiąższowa
_in_the_rain,_almost_fully_grown_up_at_Wageningen._Click_at_Tag_Ganoderma_to_see_more_of_it._-_panoramio.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lakownica jasnomiąższowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Ganoderma resinaceum Boud. Bull. trimest. Soc. mycol. Fr. 5(2,3): 72 (1889) | |
,_brown_spores_and_causes_white_rot,_at_this_Oak_at_Lichtenbeek._At_the_leftside_of_the_tree_-_panoramio.jpg)
,_brown_spores_and_causes_white_rot,_at_Schaarsbergen_Amsterdamseweg_-_panoramio.jpg)
,_brown_spores_and_causes_white_rot_-_panoramio.jpg)
Lakownica jasnomiąższowa (Ganoderma resinaceum Boud.) – gatunek grzybów należący do rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ganoderma, Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Ma około 30 synonimów. Niektóre z nich:
- Fomes areolatus (Murrill) Murrill 1912
- Friesia resinacea (Boud.) Lázaro Ibiza 1916
- Ganoderma areolatum Murrill 1912
- Ganoderma lucidum subsp. resinaceum (Boud.) Bourdot & Galzin 1925
- Polyporus argillaceus (Murrill) Overh. 1926
- Polyporus pulverulentus (Murrill) Overh. 1926
- Polyporus sessilis (Murrill) Lloyd 1915
- Polyporus subincrustatus (Murrill) Seaver & Chardón 1926[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., Stanisław Domański w 1967 r. opisywał ten gatunek pod nazwą lakownica żywicowata[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Wieloletni, typu huba, duży, osiągający średnicę do 45 cm. Do podłoża przyrasta bokiem, czasami tylko występuje szczątkowy trzon. Kształt półkolisty lub nerkowaty. Powierzchnia gładka, błyszcząca lub matowa, słabo bruzdowana, u młodych owocników żółtawa, pokryta cienką warstwa żywiczną, u starszych coraz ciemniejsza – ceglastokasztanowa, ciemnoruda, i w końcu niemal czarna. W stanie wyschniętym często popękana. Brzeg tępy, gruby, o barwie od białawej do kremowej. Hymenofor rurkowy. Rurki długości 5–20 mm, zazwyczaj tworzące jedną tylko warstwę, rzadziej 2–5 warstw. Pory drobne, koliste, w liczbie 2–2,5 na 1 mm[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy trimityczny. Strzępki generatywne hialinowe, cienkościenne, ze sprzążkami, o średnicy 2–5 μm, na wysuszonych okazach trudne do obserwacji. Strzępki szkieletowe obficie występujące, grubościenne, nierozgałęzione lub z kilkoma gałązkami, o średnicy 3–5 μm u podstawy, czasami z bocznymi naroślami, zazwyczaj oddzielonymi od głównego trzonu prostymi septami. Strzępki łącznikowe długie, hialinowe lub lekko żółtawe, o średnicy 3–5 μm u podstawy, z długimi, bocznymi jasnożółtymi odgałęzieniami. Skorupa na górnej stronie owocnika zbudowana z palisadowo ułożonych, amyloidalnych strzępek o małych i trudnych do zaobserwowania sprzążkach. Brak cystyd i innych płonnych elementów hymenium. Zarodniki elipsoidalne z obciętymi wierzchołkami, o rozmiarach 9–11,5 × 4,5–7 μm[5].
- Gatunki podobne
Lakownica jasnomiąższowa może być mylona z lakownicą czerwonawą (Ganoderma pfeifferi), która ma podobną żywiczną skorupę na górnej powierzchni owocnika, ale odróżnia się ciemnobrązowym lub umbrowym kontekstem i szerszymi zarodnikami. Lakownica żółtawa (Ganoderma lucidum) ma jaśniejszy kontekst, bez ciemniejszej strefy nad rurkami i nie posiada żywicznej skorupy, wskutek czego jest znacznie bardziej błyszcząca (nawet starsze okazy). Odróżnia się także zarodnikami[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Lakownica jasnomiąższowa notowana jest na licznych stanowiskach w Ameryce Północnej, Środkowej, Południowej oraz w Europie Południowej i Środkowej i na kilku izolowanych stanowiskach w południowej Danii. Poza tym notowana w Afryce (Liberia) i Azji (Japonia, Filipiny)[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7].
Występuje w parkach, w lasach i przy drogach, głównie na żywych drzewach liściastych, sporadycznie tylko na martwych. W Polsce notowana na klonie jaworze, kasztanowcu zwyczajnym[3]. W innych krajach występuje także na dębach, olszach, wiązowcach, dereniach, bukach, platanach, topolach, robiniach, wierzbach, jarzębach, lipach[5].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb niejadalny. Nadrzewny pasożyt i saprotrof. Powoduje białą zgniliznę drewna[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-18] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-10-23] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Domański S., Orłoś H., Skirgiełło A., 1967 – Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom III. Żagwiowate II (Polyporaceae pileatae), Szczeciniakowate II (Mucronoporaceae pileatae). Lakownicowate (Ganodermataceae). Bondarcewowate (Bondarzewiaceae). Boletkowate (Boletopsidaceae). Ozorkowate (Fistulinaceae).
- ↑ a b c d Ganderma resinaceum [online], Mycobank [dostęp 2017-10-23].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-10-23].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
